گنجور

بخش ۱۹۱ - باب‌العین العالم بفتح اللام

چنین گویند ارباب معانی
که عالم نیست غیر از ظل ثانی
نباشد جز وجود حق باهر
تمام ممکنات اندر مظاهر
چو خورشید وجودش پرده در شد
بصورت‌های ممکن جلوه‌گر شد
ظهورش بالتعین نزد آگاه
مسمی گشت بر اسم سوی الله
ز حیث اعتباری کآن اضافت
بسوی ممکناتست از لطافت
وجودی بهر ممکن نیست الا
بمحض اعتبار و نسبت از ما
وگرنه خود وجود او عین حق است
همه غیب و شهود او عین حق است
بمعدومیت خود کل ممکن
بود ثابت بعلم حق و کائن
حق اندیشان که بر حق راه جویند
مگر آنرا شئون ذات گویند
بود عالم مثال جسم و صورت
درآن حق است هم روح هویت
تعینها وجود واحدی را
که آیانند بود واحدی را
همه احکام اسم ظاهر اوست
ز جلوه باطن بس قاهر اوست

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چنین گویند ارباب معانی
که عالم نیست غیر از ظل ثانی
هوش مصنوعی: این‌طور گفته‌اند کسانی که در زبان و معنا تخصص دارند که هیچ چیز در عالم وجود ندارد جز سایه‌ای از حقیقت.
نباشد جز وجود حق باهر
تمام ممکنات اندر مظاهر
هوش مصنوعی: فقط وجود خداوند است که در تمام موجودات و جلوه‌های آن، حضور دارد و هیچ‌چیز دیگری جز او وجود ندارد.
چو خورشید وجودش پرده در شد
بصورت‌های ممکن جلوه‌گر شد
هوش مصنوعی: وقتی وجود او مانند خورشید از پرده کنار رفت، به شکل‌های مختلف در دنیا ظاهر شد.
ظهورش بالتعین نزد آگاه
مسمی گشت بر اسم سوی الله
هوش مصنوعی: ظهور او به طور مشخص در نظر آگاهان، به نام خداوند شناخته شد.
ز حیث اعتباری کآن اضافت
بسوی ممکناتست از لطافت
هوش مصنوعی: از نظر اعتباری، این ارتباط به سوی موجودات ممکن است و این امر ناشی از لطافت اوضاع است.
وجودی بهر ممکن نیست الا
بمحض اعتبار و نسبت از ما
هوش مصنوعی: هیچ چیزی در جهان وجود ندارد جز به خاطر توجه و نسبتی که ما به آن می‌دهیم.
وگرنه خود وجود او عین حق است
همه غیب و شهود او عین حق است
هوش مصنوعی: اگر وجود او را در نظر بگیریم، خود حقیقت است و تمام امور پنهان و آشکار او نیز حقیقت را نمایان می‌کند.
بمعدومیت خود کل ممکن
بود ثابت بعلم حق و کائن
هوش مصنوعی: این بیت به معنای این است که وجود نداشتن یا نابودی خود، می‌تواند با علم حقیقی و وجود جهان ثابت شود. به عبارتی، وقتی به عمق علم و واقعیت وجود نگاه می‌کنیم، عدم وجود ما به نوعی قابل فهم و ثابت شده است.
حق اندیشان که بر حق راه جویند
مگر آنرا شئون ذات گویند
هوش مصنوعی: افرادی که به حقیقت فکر می‌کنند و در جستجوی حق هستند، ممکن است آن را به ویژگی‌های ذاتی خود نسبت دهند.
بود عالم مثال جسم و صورت
درآن حق است هم روح هویت
هوش مصنوعی: در اینجا به این نکته اشاره شده که در عالم مثال، تنها جسم و شکل وجود ندارد، بلکه حقیقت اصلی و روح هویت نیز در آنجا حضور دارد. به عبارت دیگر، واقعیت فراتر از ظاهر و جسم است و جنبه‌های عمیق‌تری از وجود را نمایان می‌کند.
تعینها وجود واحدی را
که آیانند بود واحدی را
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که وجود آن‌ها (شخصیت‌ها یا موجودات) به یک حقیقت واحد اشاره دارد و نشان‌دهنده یک کیان یگانه است.
همه احکام اسم ظاهر اوست
ز جلوه باطن بس قاهر اوست
هوش مصنوعی: تمام قوانین و احکام، نشانه‌ای از وجود ظاهری اوست و جلوه باطنی‌اش به قدری قوی و غالب است که همه‌چیز را تحت تأثیر قرار می‌دهد.