گنجور

شمارهٔ ۵۴

با تهی دستی علو همت است این از حباب
کاسه اش بر آب و هرگز تر نمی گردد ز آب
جوهر خود را نهان در طبع روشن کرده ام
با وجود آن که عریانم چو تیغ آفتاب
جوش مستی های باطن را چه داند محتسب
کی برد بو تا نریزد بر کنار خم شراب؟
در شکست دل از آن شادم که استاد ازل
کرده در مجموعهٔ تن این ورق را انتخاب
نشئهٔ بخت من و چشم سیاه او یکی است
هر دو همرنگند وحشی طبع و دایم مست خواب
ما نهال خود سعیدا ز آبرو پرورده ایم
خوش‌تر از چین جبین باشد به ما موج شراب

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

با تهی دستی علو همت است این از حباب
کاسه اش بر آب و هرگز تر نمی گردد ز آب
هوش مصنوعی: این شعر به این معناست که با وجود فقر و کمبود، بلندی روح و اراده قوی انسان می‌تواند او را به موفقیت برساند. مانند حبابی که بر روی آب شناور است، هرچند از آب تشکیل شده، اما به خاطر خاصیت خود هرگز خیس نمی‌شود. این نشان‌دهنده‌ی این است که انسان با عزم و اراده قوی، می‌تواند بر مشکلات غلبه کند و خود را از شرایط سخت رها سازد.
جوهر خود را نهان در طبع روشن کرده ام
با وجود آن که عریانم چو تیغ آفتاب
هوش مصنوعی: من اصل وجود خود را در دل طبیعت روشن پنهان کرده‌ام، با این حال مانند تیغ آفتاب که بدون پوشش است، نمایانم.
جوش مستی های باطن را چه داند محتسب
کی برد بو تا نریزد بر کنار خم شراب؟
هوش مصنوعی: هیچ‌کس از عمق احساسات و حال درونی مستی آگاه نیست، و محتسب (مراقب) چگونه می‌تواند بویی از آن بگیرد تا مبادا بر روی کنار خم شراب بریزد؟
در شکست دل از آن شادم که استاد ازل
کرده در مجموعهٔ تن این ورق را انتخاب
هوش مصنوعی: از اینکه دلم شکست، خوشحالم چون که خداوند از ابتدا این سرنوشت را برای من برگزیده است.
نشئهٔ بخت من و چشم سیاه او یکی است
هر دو همرنگند وحشی طبع و دایم مست خواب
هوش مصنوعی: خوش شانسی من و نگاه زیبای او یکی شده‌اند، چون هر دو به یک رنگ هستند. هر دوی ما طبعی وحشی داریم و همیشه در خواب و مستی به سر می‌بریم.
ما نهال خود سعیدا ز آبرو پرورده ایم
خوش‌تر از چین جبین باشد به ما موج شراب
هوش مصنوعی: ما درخت خوشبختی خود را با آبرو پرورش داده‌ایم و این درخت برای ما از زیبایی چهره‌ها نیز دلپذیرتر است، مانند موجی از شراب.