گنجور

شمارهٔ ۱۴۹

همین نه شیوهٔ خوبان طریق خودرایی است
که گاه خشم و گهی رحم و گه خودآرایی است
گهی رود به حبش گه به چین کند مسکن
ز خال عارض او چشم عقل سودایی است
طریق معرفت دوست زهد و تقوی نیست
که تیزگامی و ناکامی است و بینایی است
چو آفتاب کسی روی دوست می بیند
که چشم حیرت او در بدر تماشایی است
زن است طالب دنیا و مرد عاشق دوست
برای آخرت امروز کار خنثایی است
ز موج خیز حوادث در اضطراب نه ایم
که کشتی دل ما مدتی است دریایی است
به پای خویش کسی کی رسد به کعبهٔ وصل
که قطع راه بیابان او جبین سایی است
فقیه مدرسه و لاف فقر این نه رواست
که گام اول این راه ترک دانایی است
نظر ز دیدن خوبان نمی توانم بست
که چشم مردم بی دین [و] دل تماشایی است
ظهور شعر سعیدا ز شورش عشق است
که نغمه‌سنجی هر نای از دم نایی است

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

همین نه شیوهٔ خوبان طریق خودرایی است
که گاه خشم و گهی رحم و گه خودآرایی است
هوش مصنوعی: نوع رفتار نیکوکاران، نشان‌دهندهٔ خودمحوری آنهاست، به‌طوری‌که گاهی خشمگین می‌شوند و گاهی رحم و دلسوزی نشان می‌دهند و گاهی هم به خودشان می‌رسند و خود را می‌آرایند.
گهی رود به حبش گه به چین کند مسکن
ز خال عارض او چشم عقل سودایی است
هوش مصنوعی: گاهی به سرزمین حبشه می‌رود و گاهی در چین جا می‌گیرد؛ به خاطر خال زیبا بر چهره‌اش، مردم دیوانه عشق او هستند.
طریق معرفت دوست زهد و تقوی نیست
که تیزگامی و ناکامی است و بینایی است
هوش مصنوعی: راه شناخت دوست تنها زهد و تقوا نیست، بلکه نیازمند تیزهوشی و آگاهی است، و این مسیر ممکن است به موفقیت یا ناکامی بیانجامد.
چو آفتاب کسی روی دوست می بیند
که چشم حیرت او در بدر تماشایی است
هوش مصنوعی: وقتی کسی به چهره محبوبش نگاه می‌کند، مانند آفتاب می‌درخشد و چشمانش از شگفتی پر شده است.
زن است طالب دنیا و مرد عاشق دوست
برای آخرت امروز کار خنثایی است
هوش مصنوعی: زن به دنبال دنیا است و مرد عاشق دوست به خاطر آخرت. امروز باید کارها را به گونه‌ای انجام داد که تأثیر منفی نداشته باشد.
ز موج خیز حوادث در اضطراب نه ایم
که کشتی دل ما مدتی است دریایی است
هوش مصنوعی: ما تحت تاثیر فراز و نشیب‌های حوادث نیستیم، زیرا دل ما مدتی است که در دریایی از احساسات و تجربه‌ها غوطه‌ور است.
به پای خویش کسی کی رسد به کعبهٔ وصل
که قطع راه بیابان او جبین سایی است
هوش مصنوعی: هیچ کس نمی‌تواند به معبود و ارزوهایش برسد، مگر آنکه خود از موانع و سختی‌های مسیر عبور کند. رسیدن به هدف نیازمند تلاش و پیکار با دشواری‌هاست.
فقیه مدرسه و لاف فقر این نه رواست
که گام اول این راه ترک دانایی است
هوش مصنوعی: فقیه مدرسه و ادعای فقر نمی‌توانند در کنار هم قرار بگیرند، زیرا اولین قدم در این مسیر، دوری از نادانی و جهل است.
نظر ز دیدن خوبان نمی توانم بست
که چشم مردم بی دین [و] دل تماشایی است
هوش مصنوعی: من نمی‌توانم از دیدن زیبایی‌ها چشم ببرم، زیرا چشم و دل کسانی که ایمان ندارند به زیبایی‌ها جذب می‌شود.
ظهور شعر سعیدا ز شورش عشق است
که نغمه‌سنجی هر نای از دم نایی است
هوش مصنوعی: شعر سعید به خاطر هیجان و شور عشق به وجود آمده است، زیرا هر صدای نای از وزش هوای نای می‌آید.