غزل شمارهٔ ۴۳۸۹
در راه توهر کس دل ودین باخته باشد
از زنگ خودی آینه پرداخته باشد
چون تیر خدنگی که پر وبال ندارد
ناقص بود آن سرو که بی فاخته باشد
در بزم نگاری که ز خود صبر ندارد
در خلوت آیینه چه پرداخته باشد
پروای زبان بازی شمشیر ندارد
هر کس ز تحمل سپر انداخته باشد
در عین تمامی بود آماده نقصان
هر ساده عذاری که چو مه ساخته باشد
چون سایه زمین گیر بود روز قیامت
سروی که در اینجا علم افراخته باشد
از عشق شود پاک دل ز قید علایق
ناقص بود آن سیم که نگداخته باشد
در آب حیات آمده بر سنگ سبویش
در بحر حبابی که نفش باخته باشد
از طایر بی بال وپر ما چه گشاید
سیمرغ به جایی که پر انداخته باشد
معمور بود خاطر آن کس که چو صائب
با گوشه ویرانه دل ساخته باشد
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
در راه توهر کس دل ودین باخته باشد
از زنگ خودی آینه پرداخته باشد
هوش مصنوعی: هر کسی که در مسیر تو دل و ایمانش را فدای تو کرده باشد، از پسِ خودخواهیاش، زیبا و پاکنظر شده است.
چون تیر خدنگی که پر وبال ندارد
ناقص بود آن سرو که بی فاخته باشد
هوش مصنوعی: سروهایی که فاقد فاخته باشند، مانند تیرهای بیپر و بالش ناقص و ناتوان هستند.
در بزم نگاری که ز خود صبر ندارد
در خلوت آیینه چه پرداخته باشد
هوش مصنوعی: در مراسمی که شخصی نمیتواند خود را کنترل کند، در جایی که تنهاست و به آینه مینگرد، چه تصاویری از خود را نشان میدهد.
پروای زبان بازی شمشیر ندارد
هر کس ز تحمل سپر انداخته باشد
هوش مصنوعی: کسی که از تحمل و صبر خود دست بکشد، دیگر نمیتواند از زبان بازی و حرف زدن بیپروا باشد، مثل کسی که در نبرد سلاح به دست ندارد.
در عین تمامی بود آماده نقصان
هر ساده عذاری که چو مه ساخته باشد
هوش مصنوعی: در میان تمام ویژگیها و وجود خود، هر زنی که به سادگی زیباییاش به ماه شباهت دارد، باید این را در نظر داشته باشد که ممکن است دچار نقصان و کمبودهایی هم بشود.
چون سایه زمین گیر بود روز قیامت
سروی که در اینجا علم افراخته باشد
هوش مصنوعی: در روز قیامت، اگر سایه بر زمین بیفتد، سروی که در اینجا خود را بلند کرده، نمایان خواهد شد.
از عشق شود پاک دل ز قید علایق
ناقص بود آن سیم که نگداخته باشد
هوش مصنوعی: وقتی دل از عشق پاک میشود، از بندهای وابستگیهای ناپایدار رها میگردد. سیمی که نگهداری نشده باشد، ارزشش کاهش مییابد.
در آب حیات آمده بر سنگ سبویش
در بحر حبابی که نفش باخته باشد
هوش مصنوعی: در آب حیات، در کناره سنگ ظرفش، در دریا، حبابی وجود دارد که نشانی از وجودش را از دست داده است.
از طایر بی بال وپر ما چه گشاید
سیمرغ به جایی که پر انداخته باشد
هوش مصنوعی: پرندهای که بال و پر ندارد، از ما چه انتظاری میتواند داشته باشد؟ سیمرغ (نماد کمال و قوت) به جایی پرواز میکند که خودش پر داشته باشد و بتواند از آن بهره ببرد.
معمور بود خاطر آن کس که چو صائب
با گوشه ویرانه دل ساخته باشد
هوش مصنوعی: کسی که مانند صائب در دل خود با خرابهای ساخته و پرداخته باشد، همیشه در افکار و احساساتش مشغول و درگیر خواهد بود.

صائب