گنجور

غزل شمارهٔ ۴۰

عمرها در سینه پنهان داشتیم اسرار دل
نقطهٔ سر عاقبت بیرون شد از پرگار دل
گر مسلمانی رفیقا دیر و زنارت کجاست
شهوت آتشگاه جان است و هوا زنار دل
آخر ای آیینه جوهر، دیده‌ای بر خود گمار
صورت حق چند پوشی در پس زنگار دل
این قدر دریاب کاندر خانهٔ خاطر، ملک
نگذرد تا صورت دیو است بر دیوار دل
ملک آزادی نخواهی یافت واستغنای مال
هر دو عالم بندهٔ خود کن به استظهار دل
در نگارستان صورت ترک حظ نفس گیر
تا شوی در عالم تحقیق برخوردار دل
نی تو را از کار گل امکان همت بیش نیست
با تو ترسم درنگیرد ماجرای کار دل
سعدیا با کر سخن در علم موسیقی خطاست
گوش جان باید که معلومش کند اسرار دل

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عمرها در سینه پنهان داشتیم اسرار دل
نقطهٔ سر عاقبت بیرون شد از پرگار دل
هوش مصنوعی: ما سال‌ها رازهای دل‌مان را در درون خود نگه داشته بودیم، اما در نهایت، آن اسرار به صورت نقطه‌ای از دل‌مان خارج شد و آشکار گشت.
گر مسلمانی رفیقا دیر و زنارت کجاست
شهوت آتشگاه جان است و هوا زنار دل
هوش مصنوعی: اگر مسلمانی داری که همراه توست، پس چرا از او دوری می‌کنی؟ هوس و شهوت مثل آتش‌سوزی برای جان و دل است.
آخر ای آیینه جوهر، دیده‌ای بر خود گمار
صورت حق چند پوشی در پس زنگار دل
هوش مصنوعی: ای آیینه که جوهر وجودت روشن است، آیا تاکنون به خود نگاه کرده‌ای که چهره حق را چقدر پشت غبار دل خود پنهان کرده‌ای؟
این قدر دریاب کاندر خانهٔ خاطر، ملک
نگذرد تا صورت دیو است بر دیوار دل
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که در دل و ذهن انسان، تصاویری از احساسات و تفکرات متفاوت وجود دارد. اگرچه انسان‌ها ممکن است با شرایط سخت یا تصاویر ناخوشایند سر و کار داشته باشند، اما باید توجه داشت که آن‌ها همیشه در درون ما حضور دارند و نمی‌توانند از بین بروند. به عبارتی، باید به عمق افکار و احساسات خود توجه کنیم و آن‌ها را بشناسیم.
ملک آزادی نخواهی یافت واستغنای مال
هر دو عالم بندهٔ خود کن به استظهار دل
هوش مصنوعی: برای دستیابی به آزادی حقیقی و بی‌نیازی از مال و ثروت، باید دل‌ت را قوی کنی و به آن تکیه کنی. فقط با اتکای به درون خود می‌توانی به این جایگاه برسی.
در نگارستان صورت ترک حظ نفس گیر
تا شوی در عالم تحقیق برخوردار دل
هوش مصنوعی: در گالری زیبایی، چهرهٔ ترک، لذتی شگفت‌انگیز دارد که می‌تواند تو را به دنیای حقیقت و شناخت واقعی بکشاند و دل را بهره‌مند کند.
نی تو را از کار گل امکان همت بیش نیست
با تو ترسم درنگیرد ماجرای کار دل
هوش مصنوعی: بیت بیانگر این است که در ارتباط با گل، توان من بیشتر از این نیست. با تو، می‌ترسم که داستان دلم به تعویق بیفتد.
سعدیا با کر سخن در علم موسیقی خطاست
گوش جان باید که معلومش کند اسرار دل
هوش مصنوعی: ای سعدی، صحبت کردن با کر در علم موسیقی اشتباه است؛ باید گوش جان به‌کار گرفته شود تا رازهای دل را درک کند.

خوانش ها

غزل ۴۰ به خوانش حمیدرضا محمدی
غزل شمارهٔ ۴۰ به خوانش فاطمه زندی

حاشیه ها

1394/11/19 10:02
ارسلان

سلام! ببخشید میشه یه نفر معنی بیت "سعدیا با کر سخن در علم موسیقی خطاست
گوش جان باید که معلومش کند اسرار دل" رو برام توضیح بده؟؟؟

1394/11/19 14:02
سمانه، م

ارسلان گرامی
گویا سعدی ، مثالی آورده و موسیقی را بر خاسته از نهان دل دانسته و بیان کننده ی اسرار پنهانی ،
در ظاهر میگوید : موسیقی در کر اثری ندارد ، ولی منظورش کسی ست که گوش جانش بسته و سخن اهل دل را فهم نمی کند
می فرماید : باید ضمیر آگاه داشت تا از اسرار نهان آگاه شد
با احترام

1397/07/16 01:10
ایرانی

آفرین بر بانو سمانه. توضیح خوبی بود. من هم با نظر شما موافقم.

1397/07/16 01:10
امین

ملک آزادی نخواهی یافت و استغنای مال
هر دو عالم بندهٔ خود کن به استظهار دل.

1403/11/29 02:01
سفید

 

این قدر دریاب کاندر خانهٔ خاطر، ملک

نگذرد تا صورت دیو است بر دیوار دل