گنجور

حکمت شمارهٔ ۷۶

دو کس را حسرت از دل نرود و پای تغابن از گل بر نیاید: تاجر کشتی شکسته و وارث با قلندران نشسته.

پیش درویشان بود خونت مباح
گر نباشد در میان مالت سبیل
یا مرو با یار ازرق‌پیرهن
یا بکش بر خان و مان انگشت نیل
دوستی با پیلبانان یا مکن
یا طلب کن خانه‌ای در خورد پیل

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌نبشته

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دو کس را حسرت از دل نرود و پای تغابن از گل بر نیاید: تاجر کشتی شکسته و وارث با قلندران نشسته.
دو نفر هیچ‌گاه حسرت از دلشان بیرون نمی‌رود و پایشان از گرداب حسرت و زیان بیرون نمی‌آید: یکی تاجرِ کشتی‌شکسته (کسی که سرمایه‌اش را در تجارت از دست داده) و دیگری، وارثِ هم‌نشین با درویشان و فقیران (کسی که ارث بزرگِ پدر به او رسیده اما ثروتش را در راه هم‌نشینی با درویشان و دوستان و با بذل و بخشش بیش از حد از دست داده.)
پیش درویشان بود خونت مباح
گر نباشد در میان مالت سبیل
اگر هم‌نشین درویشان و فقرا (یا دوستان کم‌بضاعت و خسیس و پرخرج) باشی و با این حال در مال و دارایی‌ات سهمی برای آنها نداشته باشی، حتی جانت هم در خطر می‌افتد. (پس ناچارا وقتی با چینن کسانی هم‌نشین می‌شوی مجبور هستی از مالت بدهی)
یا مرو با یار ازرق‌پیرهن
یا بکش بر خان و مان انگشت نیل
یا با دوست آبی‌پوش (دوستی که اهل خوشگذرانی و همراه عیش و نوش توست) همراه نشو، یا اگر همراه شدی، با انگشت حنا (کنایه از دست کشیدن از مال و خانه) بر دارایی‌ات خط بکش. (یا اهل رفیق‌بازی نباش یا اگر‌ شدی قید پول و دارایی‌هایت را بزن)
دوستی با پیلبانان یا مکن
یا طلب کن خانه‌ای در خورد پیل
یا با پیل‌بانان (صاحبان فیل یا بزرگان و آدم‌های پرخرج و پرحرف) دوستی نکن، یا اگر می‌کنی، خانه‌ای به اندازهٔ فیل بساز (هزینه‌های سنگینشان را تحمل کن.) (دوستی با آدم‌های پرخرج و پرتوقع، یا نباید کرد یا باید ظرفیت مالی و صبر آن را داشت.)

خوانش ها

بخش ۷۶ به خوانش حمیدرضا محمدی
حکمت شمارهٔ ۷۶ به خوانش سهیل قاسمی
حکمت شمارهٔ ۷۶ به خوانش ابوالفضل حسن زاده

حاشیه ها

1400/10/24 08:12
احمد رحمت‌بر

سبیل در اینجا به معنی: وقف، حلال، روا، مباح
سعدی در جای دیگر می‌گوید:
گر بر وجود عاشق صادق زنند تیغ
گوید بکش که مال سبیلست و جان فدا.
yun.ir/hs2r6b

1402/12/07 22:03
Mojtaba Razaq zadeh

قلندران یعنی چی؟

1403/05/07 18:08
هومن

فرقه‌ای از درویشان. منظور اینکه وارث مال و منال، دارایی خود را با خلق و خوی قلندری از دست می‌دهد.

1404/04/09 01:07
یعقوب

این حاشیه های هوش مصنوعی حال ما را بهم زده