گنجور

حکایت شمارهٔ ۲۵

یکی از ملوکِ عرب شنیدم که متعلّقان را همی‌گفت: مرسومِ فلان را چندانکه هست مُضاعَف کنید که مُلازِمِ درگاه است و مترصّدِ فرمان؛ و دیگر خدمتگاران به لَهْو و لَعِب مشغول‌اند و در اَدایِ خدمت مُتَهاوِن.

صاحب‌دلی بشنید و فریاد و خروش از نِهادش بر آمد. پرسیدندش: چه دیدی؟ گفت: مراتبِ بندگان به درگاهِ خداوند، تَعالیٰ، همین مثال دارد.

دو بامداد اگر آید کسی به خدمتِ شاه
سِیُم، هرآینه در وی کند به لطف نگاه
مهتری در قبولِ فرمان است
ترکِ فرمان دلیلِ حِرمان است
هر که سیمایِ راستان دارد
سَرِ خدمت بر آستان دارد

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌نبشته

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

یکی از ملوکِ عرب شنیدم که متعلّقان را همی‌گفت: مرسومِ فلان را چندانکه هست مُضاعَف کنید که مُلازِمِ درگاه است و مترصّدِ فرمان؛ و دیگر خدمتگاران به لَهْو و لَعِب مشغول‌اند و در اَدایِ خدمت مُتَهاوِن.
هوش مصنوعی: یکی از پادشاهان عرب به نزدیکانش می‌گفت که باید مرسوم فلان را به حد زیادی افزایش دهید، زیرا این کار به دلیل نزدیکی به درگاه و آمادگی برای اجرا فرمان‌ها ضروری است. در حالی که دیگر خدمتکاران در حال خوش‌گذرانی و بازی هستند و در انجام وظایف خود اهمیتی نمی‌دهند.
صاحب‌دلی بشنید و فریاد و خروش از نِهادش بر آمد. پرسیدندش: چه دیدی؟ گفت: مراتبِ بندگان به درگاهِ خداوند، تَعالیٰ، همین مثال دارد.
هوش مصنوعی: یک انسان با بصیرت و درک عمیق، صدای ناله و فریاد را از درون خود شنید. از او پرسیدند: چه چیزی را احساس کردی؟ او پاسخ داد: درجات و مقام‌های بندگان در پیشگاه خداوند، به همین صورت است.
دو بامداد اگر آید کسی به خدمتِ شاه
سِیُم، هرآینه در وی کند به لطف نگاه
هوش مصنوعی: اگر کسی در بامداد برای خدمت به شاه سِیُم بیاید، بدون شک با لطف و محبت به او توجه خواهد شد.
مهتری در قبولِ فرمان است
ترکِ فرمان دلیلِ حِرمان است
بزرگی به فرمان‌پذیری است و نافرمانی دلیل محرومی و بی‌نصیبی.
هر که سیمایِ راستان دارد
سَرِ خدمت بر آستان دارد
کسی که در وی نشان‌های راستکاران و صالحان باشد سرِ چاکری بر درگاه مَخدوم می‌نهد.

خوانش ها

حکایت شمارهٔ ۲۵ به خوانش حمیدرضا محمدی
حکایت شمارهٔ ۲۵ به خوانش دکتر مریم صمدی
حکایت شمارهٔ ۲۵ به خوانش محمدرضا خسروی
حکایت شمارهٔ ۲۵ به خوانش علی معدلی
حکایت شمارهٔ ۲۵ به خوانش ابوالفضل حسن زاده
حکایت شمارهٔ ۲۵ به خوانش فاطمه زندی

حاشیه ها

1390/08/05 08:11
امید رضا محبی

این حکایت در ادامه بیت "مهتری در قبول ..." دارای یک بیت دیگر نیز می باشد که می گوید:
هر که سیمای راستان دارد
سر خدمت بر آستان دارد

1391/06/07 04:09
ناشناس

قبل از بیت موجود در متن این بیت هم هست:
دو بامداد اگر آید کسی به خدمت شاه
سیم، هر آینه در وی به لطف کند نگاه
گفته شده که بعد از بیت فوق در بعضی نسخه ها این بیت هم هست:
امید هست پرستندگان مخلص را
که ناامید نگردند از آستان اله

1402/06/05 08:09
محمد حسین شعفی

متهاون: کسی که در کاری سستی و تهاون کند؛ آن‌که امری را حقیر و سبک انگارد