گنجور

رباعی شمارهٔ ۱

هر ساعتم اندرون بجوشد خون را
وآگاهی نیست مردم بیرون را
الا مگر آن‌ که روی لیلی دیده‌ست
داند که چه درد می‌کشد مجنون را

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی)
قالب شعری: رباعی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هر ساعتم اندرون بجوشد خون را
وآگاهی نیست مردم بیرون را
هوش مصنوعی: هر لحظه درون من احساساتی شدید و پرشور وجود دارد، اما مردم اطرافم از این احساسات بی‌خبرند.
الا مگر آن‌ که روی لیلی دیده‌ست
داند که چه درد می‌کشد مجنون را
هوش مصنوعی: مگر اینکه کسی چهره لیلی را دیده باشد، او می‌داند مجنون چه دردی را تجربه می‌کند.

خوانش ها

رباعی شمارهٔ ۱ به خوانش زهرا بهمنی
رباعی شمارهٔ ۱ به خوانش علیرضا احمدی فرد
رباعی شمارهٔ ۱ به خوانش محسن لیله‌کوهی
رباعی شمارهٔ ۱ به خوانش فاطمه زندی

حاشیه ها

1389/05/26 22:07
ناشناس

وزن مصرع دوم بیت اول کمی مشکل دارد.
پیشنهاد:
هرساعتم اندرون بجوشد خون را
واگاهی ازآن نه مردم بیرون را
---
پاسخ: با تشکر؛ متن مطابق تصحیح فروغی است، ضمن آن که وزن علی‌رغم سکته مشکل ندارد و کاملاً صحیح است.

1393/01/15 09:04
سامان روح بخشان

با سلام
بنده مصرع دوم بیت اول را به این شکل نیز دیده ام:
واگاهی ای نیست مردم بیرون را
با تشکر- موفق باشید

1393/05/09 13:08
جواد معینی

با سلام،
وزن مصراع دوم هیچ گونه مشکلی نداره.
این یکی از اوزان رباعی است و وجود این سکته های وزنی باعث ایجاد تنوع و زیبایی در شعر می شود.
(وزن این مصرع: مفعولن فاعلات مفعولن فع)

1394/04/04 12:07
محسن

بنظر می رسد علامت سوال آخر بیت دوم نیازی نیست.

1394/04/08 10:07
شیریان

با توجه به تقطیع مصرع های 1-3-4 وزن شعر:
مستفعل فاعلات مفعولن فع
(- – ل ل/- ل – ل/- – -/-
مانند:راز از همه نا کسان نهان با ید داشت.
در رابطه با مصرع دوم نیز امکان خوتنش زیر نیز می تواند مطرح باشد:
وآگاهی نیست هر دمم بیرون را

1396/03/29 21:05
مهدی

درود بر شما
همانطور که دوستان اشاره کردند وزن مصرع دوم گویا مشکل دارد
(به اندازه یک هجای کوچک کم دارد)

1396/08/28 09:10
هادی

باسلام خدمت دوستان گرامی.
به نظر حقیر، علامت سئوال در بیت آخر بی مورد است
چون قرار نیست چیزی پرسیده شود
بلکه جمله خبری است.
با تشکر و احترام - هادی

1398/05/06 12:08
Sir Nader

درود دوستانوزن مصراع دوّم ایرادی نداره.ما اختیاری داریم که می توان دو هجای کوتاه را به یک هجای بلند تبدیل کرد. چون ارزش زمانی دو هجای کوتاه برابر با یک هجای بلند است. البته از این اختیار همه جا نمی توان استفاده کرد، در بعضی از اوزان و در بعضی از ارکان آن وزن می توان از این اختیار استفاده کرد، در حقیقت این خاصیّتِ وزنیِ بعضی از اوزان است.
وزن این رباعی این است:
مُستَفعِلُ فاعِلاتُ مَفعولُن فَع
تن تن ت ت / تن ت تن ت / تن تن تن / تن
که می تواند این هم باشد:
مَفعولُن فاعِلاتُ مَفعولُن فَع
تن تن تن / تن ت تن ت / تن تن تن / تن
نیز این:
مَفعولُن فاعِلاتُ مُستَفعِلُ فَع
تن تن تن / تن ت تن ت / تن تن ت ت / تن
و این:
مُستَفعِلُ فاعِلاتُ مُستَفعِلُ فَع
تن تن ت ت / تن ت تن ت / تن تن ت ت / تن
همۀ این وزن ها با وجود اختلافِ یک هجا ای که با هم دارند، ارزش زمانی یکسانی دارند و یک وزن واحد هستند.
اگر دقّت کنید تنها تغییرِ صورت گرفته در آن ها، تبدیلِ رکنِ «مُستَفعِلُ» به «مَفعولُن» و بالعکس است. رکنِ «مُستَفعِلُ» متشکّل از دو هجای بلند و دو هجای کوتاه و رکنِ «مَفعولُن» متشکّل از سه هجای بلند است. در حقیقت دو هجای کوتاهِ آخرِ رکنِ «مُستَفعِلُ» یعنی «عِلُ» تبدیل به یک هجای بلند شده و آن را «مُستَفعِل» کرده که برای داشتن صورت زیباتر، آن را «مَفعولُن» می نویسیم. اصطلاحاً به این اختیار شعری یا خاصیّت عروضی، اختیار «قَلب» می گویند.
به طور خلاصه در اختیار «قلب» در برخی از ارکانِ برخی از اوزان می توان دو هجای کوتاه را به یک هجای بلند و بالعکس تبدیل کرد.
تنها پرسش باقی مانده می تواند این باشد که از کجا باید دانست که در چه جایی می توان از این اختیار استفاده کرد؟
متأسفانه چون عروض هنوز بصورت علم درنیامده پاسخ به این پرسش مشکل است. با آزمون و خطا می توانید به جایگاه درستِ این اختیار برسید و ملاک شما گوش دقیق و حسّاس است.

1398/11/10 06:02
یونس یزدی

وزن شعر را دوستان اشتباه فرمودند چون وزن شعر «مفعولُ مفاعِلن مفاعیلن فع» هست. و در مصراع دوم هم یک اختیار شاعری استفاده شده یعنی دو هجای کوتاه را به هم وصل کرده یک هجای بلند خواندند.
هر ساعتم اندرون بجوشد خون را
- - 7 7 - 7 - 7 - - - -
واگاهی نیست مردم بیرون را
- - - (7 7) - 7 - 7 - (اِ کسذه طولانی) - - -

1399/11/02 10:02

آنکه درمصراع سوم: آن کسی که و در مصراع چهارم می کُشد درست است نه می کِشد همچنین این مصراع طبق نسخه جناب فروغی پرسشی نیست.

1400/04/01 00:07
zoono

دکلمه شعر فوق

تقدیم به عزیزان

1403/06/02 17:09
هما حسین

سلام لطفا تفسیر برای رباعی