سعدیغزل شمارهٔ ۲۹۲
شیرین‌دهان آن بتِ عیار بنگرید
دُر در میان لعل شکربار بنگرید
بستان عارضش که تماشاگه دلست
پرنرگس و بنفشه و گلنار بنگرید
از ما به یک نظر بستاند هزار دل
این آبروی و رونق بازار بنگرید
سنبل نشانده بر گل سوری نگه کنید
عنبر فشانده گرد سمن‌زار بنگرید
امروز روی یار بسی خوبتر ز دی است
امسال کار من بتر از پار بنگرید
در عهد شاه عادل اگر فتنه نادرست
این چشم مست و فتنه‌ی خون‌خوار بنگرید
گفتار بشنویدش و دانم که خود ز کبر
با کس سخن نگوید رفتار بنگرید
آن دم که جعد زلف پریشان برافکند
صد دل به زیر طره‌ی طرّار بنگرید
گنجی‌ست درج در عقیقین آن پسر
بالای گنج حلقه‌زده مار بنگرید
چشمش به تیغ غمزه خون‌خوار خیره‌کش
شهری گرفت قوّت بیمار بنگرید
آتشکده‌ست باطن سعدی ز سوز عشق
سوزی که در دلست در اشعار بنگرید
دی گفت سعدیا من از آن توام به طنز
این عشوه دروغ دگربار بنگرید
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
شیرین‌دهان آن بتِ عیار بنگرید
دُر در میان لعل شکربار بنگرید
هوش مصنوعی: به کسی که دارای لبانی شیرین و زیباست، مثل گنجی می‌نگرند که در میان سنگ‌های قیمتی و خوش‌رنگ قرار گرفته است.
بستان عارضش که تماشاگه دلست
پرنرگس و بنفشه و گلنار بنگرید
هوش مصنوعی: به باغی نگاه می‌کنیم که صورت زیبای او در آنجا است، جایی که قلب‌ها در آن آرامش می‌یابند و پر از نرگس، بنفشه و گلنار است.
از ما به یک نظر بستاند هزار دل
این آبروی و رونق بازار بنگرید
هوش مصنوعی: به یک نگاه از ما، هزاران دل شاد می‌شود. این نشان‌دهندهٔ ارزش و زیبایی بازار است که می‌توان آن را مشاهده کرد.
سنبل نشانده بر گل سوری نگه کنید
عنبر فشانده گرد سمن‌زار بنگرید
هوش مصنوعی: به زیبایی گل‌های سرخ توجه کنید که همچون سنبل بر روی آن‌ها است و به عطر دل‌انگیز و خوشبو سمن‌زار نگاه کنید که عطرش در فضا پخش شده است.
امروز روی یار بسی خوبتر ز دی است
امسال کار من بتر از پار بنگرید
هوش مصنوعی: امروز چهره محبوبم بسیار زیباتر از دیروز است و امسال وضعیت من بدتر از سال گذشته است. به این تماشا کنید.
در عهد شاه عادل اگر فتنه نادرست
این چشم مست و فتنه‌ی خون‌خوار بنگرید
هوش مصنوعی: در زمان پادشاه عادل، اگر فتنه‌ای نادرست به چشمان مست و خون‌خوار نگاه کنید، نتیجه‌اش چه خواهد بود؟
گفتار بشنویدش و دانم که خود ز کبر
با کس سخن نگوید رفتار بنگرید
هوش مصنوعی: به سخنانش گوش دهید و بدانید که او به خاطر غرورش با کسی صحبت نمی‌کند. به رفتار او توجه کنید.
آن دم که جعد زلف پریشان برافکند
صد دل به زیر طره‌ی طرّار بنگرید
هوش مصنوعی: زمانی که چوchaهای موی پریشان برچیده شود، صد دل به زیر آن تار موی زیبا نگاه می‌کنند.
گنجی‌ست درج در عقیقین آن پسر
بالای گنج حلقه‌زده مار بنگرید
هوش مصنوعی: پسر جوان به مانند گنجی ارزشمند در دل سنگ‌های عقیق نهفته است و بر گرد آن گنج، ماری حلقه زده است.
چشمش به تیغ غمزه خون‌خوار خیره‌کش
شهری گرفت قوّت بیمار بنگرید
هوش مصنوعی: چشم او به تیغ تیز و خطرناک خیره شده و این باعث شده که شهری به شدت بیمار و ضعیف به نظر برسد.
آتشکده‌ست باطن سعدی ز سوز عشق
سوزی که در دلست در اشعار بنگرید
هوش مصنوعی: سعدی در درون خود همچون آتشکده‌ای است که عشق آتشین و سوزان در دل او شعله‌ور است. برای درک این موضوع، کافی است به اشعار او نگاهی بیندازید.
دی گفت سعدیا من از آن توام به طنز
این عشوه دروغ دگربار بنگرید
هوش مصنوعی: دی گفت سعدی، من به تو تعلق دارم. به خاطر این لحن شوخی‌آمیزت، دوباره به این ظاهرسازی‌های دروغین نگاهی بینداز.
خوانش ها
غزل ۲۹۲ به خوانش حمیدرضا محمدی
غزل ۲۹۲ به خوانش محسن لیله‌کوهی
غزل ۲۹۲ به خوانش سعیده تهرانی‌نسب
غزل ۲۹۲ به خوانش پری ساتکنی عندلیب
غزل شمارهٔ ۲۹۲ به خوانش سهیل قاسمی
غزل شمارهٔ ۲۹۲ به خوانش نازنین بازیان
غزل شمارهٔ ۲۹۲ به خوانش تناز پیراسته
غزل شمارهٔ ۲۹۲ به خوانش فاطمه زندی
حاشیه ها
1393/03/04 22:06
بهار
بیت پنجم باید باشه: امروز روی یار بسی خوبتر «ز» دیست
---
پاسخ: با تشکر، تصحیح شد.
1396/03/03 09:06
فرخ مردان
دُرج(dorj)در عقیقین= صندوقچه جواهراتی با دَری از جنس عقیق(کنایه از لب های او)
1403/09/21 01:11
جلال ارغوانی
در اوج فصاحت وملاحت به هرزمان
سعدی خوش سخن شکر بار بنگرید
1404/01/03 15:04
سید ادیب
آیا از بیت دهم می شود نتیجه گرفت که معشوق سعدی مذکر است ؟