گنجور
سعدی شیرازیسعدی

بخش ۶ - حکایت

حکایت کنند از بزرگان دین
حقیقت شناسان عین الیقین
که صاحبدلی بر پلنگی نشست
همی راند رهوار و ماری به دست
یکی گفتش: ای مرد راه خدای
بدین ره که رفتی مرا ره نمای
چه کردی که درنده رام تو شد
نگین سعادت به نام تو شد؟
بگفت ار پلنگم زبون است و مار
وگر پیل و کرکس، شگفتی مدار
تو هم گردن از حکم داور مپیچ
که گردن نپیچد ز حکم تو هیچ
چو حاکم به فرمان داور بود
خدایش نگهبان و یاور بود
محال است چون دوست دارد تو را
که در دست دشمن گذارد تو را
ره این است، روی از طریقت متاب
بنه گام و کامی که داری بیاب
نصیحت کسی سودمند آیدش
که گفتار سعدی پسند آیدش
بخش ۵ - مدح محمد بن سعد بن ابوبکر: اتابک محمد شه نیکبخت

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

حکایت کنند از بزرگان دین
حقیقت شناسان عین الیقین
بزرگان دین و همان افرادی که حقیقت جهان را با عین الیقین جستجو می‌کنند، یک داستانی را تعریف میکنند.
که صاحبدلی بر پلنگی نشست
همی راند رهوار و ماری به دست
یک شخص پارسا و پرهیزکار بر روی پلنگی نشسته بود و با سرعت او را هدایت می‌کرد، در حالی که ماری در دست داشت.
یکی گفتش: ای مرد راه خدای
بدین ره که رفتی مرا ره نمای
یکی به مرد گفت: ای مردی که در مسیر الهی قرار داری، راهی را که رفته‌ای، به من نشان بده.
چه کردی که درنده رام تو شد
نگین سعادت به نام تو شد؟
چه کار کرده‌ای که حتی درندگان نیز به تو آرامش یافته‌اند و رام تو شده‌اند و انگشتری نیکبختی در اختیار تو قرار گرفت.
بگفت ار پلنگم زبون است و مار
وگر پیل و کرکس، شگفتی مدار
پلنگ و مار و فیل و کرکس همگی در برابر من خوار و زبون هستند و تو نباید از این موضوع شگفت‌زده شوی.
تو هم گردن از حکم داور مپیچ
که گردن نپیچد ز حکم تو هیچ
تو هم هیچگاه از حکم خداوند سرپیچی نکن، تا آنزمان هیچ‌کس از دستورات تو هم سرپیچی نخواهد کرد.
چو حاکم به فرمان داور بود
خدایش نگهبان و یاور بود
هنگامی که حکمران بر اساس قوانین الهی و عدالت عمل کند، خداوند نیز او را پشتیبان و نگهبان خواهد بود.
محال است چون دوست دارد تو را
که در دست دشمن گذارد تو را
هوش مصنوعی: وقتی کسی تو را دوست دارد، هرگز اجازه نمی‌دهد که در دستان دشمن قرار بگیری.
ره این است، روی از طریقت متاب
بنه گام و کامی که داری بیاب
هوش مصنوعی: راه همین است؛ از مسیر حقیقت پا برنگردان و آنچه را که داری، که به آن دست یافته‌ای، دنبال کن.
نصیحت کسی سودمند آیدش
که گفتار سعدی پسند آیدش
نصیحت و پند برای کسی مفید است که از سخنان سعدی خوشش بیاید و آن‌ها را بپسندد.

خوانش ها

حکایت به خوانش حمیدرضا محمدی
بخش ۶ - حکایت به خوانش فرید حامد
بخش ۶ - حکایت به خوانش سید محمد هادی نبوی
بخش ۶ - حکایت به خوانش عندلیب
بخش ۶ - حکایت به خوانش فاطمه زندی
بخش ۶ - حکایت به خوانش امیر اثنی عشری

حاشیه ها

1391/05/23 18:07
آمطار

یا هو
اثار حضرت شیخ اجل سعدی واقعا توشه ی راهی است
ازبرای حق جویان.

1393/05/05 16:08
مجتبی

آن صاحبدل به احتمال قوی شیخ ابوالحسن خرقانی می باشد که مرقد ان عارف ربانی در خرقان واقع در 40 کیلومتری شهرستان شاهرود است

1393/05/05 23:08
تاوتک

یقین اعتقاد و ایمان قلبی. است که در آن شک راه نداشته باشد در تصوف علم الیقین و عین الیقین
ازمراحل معرفت است که اولی از راه شناخت استدلال حاصل میشود و دومی بواسطه دیدن و مشاهده

1394/11/25 01:01
روفیا

این ابیات گهر بار براستی درباره رموز پلنگ رانی و مارگیری نیستند،
که درباره رام شدن نیروهای وحشی جهان طبیعت هستند هنگامی که ما rule of universe را بدانیم و به موازات آن حرکت کنیم.
تو هم گردن از حکم داور مپیچ
که گردن نپیچد ز حکم تو هیچ
استبداد، خود بزرگ بینی، مردم آزاری، سرکوب عشق، دست کم گرفتن قدرت غریزه جنسی، انتظار تقوا از مردم گرسنه، ناسپاسی، میل به بدست آوردن گنج بی رنج ووو...
همه از مصادیق سرپیچی از حکم داور هستند.
همه احکام داور ضرورتا در کتب مقدس نیامده اند.
بسیاری از آنهارا باید خودمان کشف کنیم!

1396/06/12 16:09
محمدحسین عبدی

حضرت مولانا هم ابیاتی دراین باب در مثنوی شریف آورده

1400/09/24 15:11
ahad.r

مراحل سه‌گانه‌ی یقین:

علم الیقین _ عین‌الیقین _ حق‌الیقین

انسان گاهی از دیدن دود، پی به آتش می‌برد که این علم‌الیقین است

گاهی خودِ آتش را می‌بیند که این عین‌الیقین است

و گاهی دستی بر آتش می‌نهد و سوزندگی آن را احساس می‌کند که این حق‌الیقین است.

مقتبس از تفسیر نور ذیل آیه‌ی هفتم سوره‌ی تکاثر