اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
خوشا وقت شوریدگان غمش
اگر زخم بینند و گر مرهمش
هوش مصنوعی: خوشا به حال کسانی که در عشق و شوق دچار جنون هستند؛ حتی اگر زخمهایی ببینند، از درد و رنج نمیترسند و اگر هم درمانی برای دردشان بیابند، آن را غنیمت میشمارند.
گدایانی از پادشاهی نفور
به امّیدْش اندر گدایی صبور
هوش مصنوعی: فقیرانی که از سلطنت متنفرند، در انتظار او در زحمت و صبوری هستند.
دمادم شراب الم در کشند
وگر تلخ بینند دم در کشند
هوش مصنوعی: هر لحظه شراب عشق را در وجود خود حس میکنند و اگر مزهاش تلخ باشد، باز هم به آن ادامه میدهند و مینوشند.
بلای خمار است در عیش مل
سلحدارِ خار است با شاه گل
هوش مصنوعی: مشکلات ناشی از خماری و دردسرهای آن، مانند یک خار در زندگی لذتبخش و خوشگذرانی است که با زیبایی و لطافت گلشاه همراه است.
نه تلخ است صبری که بر یاد اوست
که تلخی شکر باشد از دست دوست
هوش مصنوعی: صبری که در خاطر دوست محبوب باشد، هرگز تلخ نیست. حتی اگر دشواریهایی داشته باشد، همچون تلخی شکر از دست کسی که دوستش داریم، شیرین و ارزشمند خواهد بود.
ملامت کشانند مستان یار
سبک تر برد اشتر مست بار
هوش مصنوعی: نقد و سرزنش، بر عهدهی کسانی است که به عشق و محبت دلبستهاند. آنها به گونهای با همراهان خود رفتار میکنند که حتی بارهای سنگین را نیز با سبکی خاصی حمل میکنند.
اسیرش نخواهد رهایی ز بند
شکارش نجوید خلاص از کمند
هوش مصنوعی: کسی که در دام عشق گرفتار شده، هرگز از این بند آزاد نخواهد شد و نمیتواند از دام آن رها شود.
سلاطین عزلت، گدایان حی
منازل شناسان گم کرده پی
هوش مصنوعی: پادشاهان تنهایی، کسانی که در کوی و برزن زندگی میکنند و در جستجوی راهی هستند که گم کردهاند.
به سر وقتشان خلق ره کی برند
که چون آب حیوان به ظلمت درند
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که افرادی که به دنبال حق و حقیقت هستند، نمیتوانند زودتر از موعد به هدف خود برسند. مانند آب حیات که در تاریکی وجود دارد و باید صبر کرد تا آن را پیدا کرد. به عبارتی، رسیدن به درک و دانش نیازمند زمان و شرایط مناسب است.
چو بیتالمقدس درون پر قباب
رها کرده دیوار بیرون خراب
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف وضعیتی میپردازد که در آن یک مکان مقدس و زیبا مانند بیتالمقدس در درون یک پوشش و ساختار حفظ شده، قرار دارد، اما دیوارهای بیرونی آن خراب و ویران شدهاند. به عبارت دیگر، این مکان از درون دارای ارزش و اهمیت ویژهای است، در حالی که ظاهر آن ویران و نامناسب به نظر میرسد.
چو پروانه آتش به خود در زنند
نه چون کرم پیله به خود برتنند
هوش مصنوعی: مانند پروانه که با شجاعت به آتش نزدیک میشود و جان خود را فدای عشق میکند، نه مانند کرم پروانه که در حال درون پیله خود به انتظار میماند و به عمل و حرکت نمیپردازد.
دلارام در بر، دلارام جوی
لب از تشنگی خشک، بر طرف جوی
هوش مصنوعی: دلبر محبوبم در کنارم نشسته، و در کنار جویباری که لبهایش از تشنگی خشک شده، از جوی آب دوری میکند.
نگویم که بر آب قادر نیند
که بر شاطی نیل مستسقیند
هوش مصنوعی: نمیگویم که بر آب توانایی ندارند، بلکه میخواهم بگویم که بر کنار نیل در حال غرق شدن هستند.
حاشیه ها
1395/03/07 23:06
محمدرضا للهگانی
وا شگفتا که قدرت نفوذ سخن شیخ اجل در فطرت آدمی در میان حقایق کاذب مکرر چنین صفدر است...
1396/07/06 19:10
Paria matipour
این شعر در بیت (نه تلخ است صبری که بر یاد اوست ...) کلمه صبر در این بیت ایهام دارد
1397/02/27 13:04
بابک بامداد مهر
بطور کلی دروصف شوریدگان خالق که دربرابرناملایمات صبروبردباری نشان می دهندوخویشتندارهستندحتی به وقت تشنگی برساحل نیل...
ولی نکته خالب اشاره به بیت المقدس و گنبد آباد آن و بیرون خراب آن است.اشاره ای تاریخی و تامل برانگیز.
اسیرش نخواهد رهایی ز بند
شکارش نجوید خلاص از کمند
مولانا هم میگه:
صنما تو همچو شیری من اسیر تو چو آهو
به جهان کی دید صیدی که بترسد از رهایی
سعدی دل روشنت صدف وار هر قطره که خورد گوهر آورد
1400/09/04 18:12
افسانه چراغی
مولانا هم میفرماید:
این نان و آب چرخ چو سیل است بی وفا
من ماهیام، نهنگم، عمانم آرزوست
بلای خمار است در عیش مل
سلحدارِ خار است با شاه گل
یعنی چه