گنجور

شمارهٔ ۱۲

هر آنچه مدح تو گویم درست باشد و راست
مرا به کار نیاید سریشم و کیلا

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

حاشیه ها

1401/01/03 13:04
سید محمود حسینی پناه

کیل (kil): خمیده، کج

ولی به احتمال زیاد در این بیت «کَبَد» درست باشد. (رجوع کنید به دهخدا و عمید)

1401/03/14 03:06
Sobhansahra

گویا درست می‌فرمایید. اما کَبْد نه کَبَد. که با معنای بیت تناسب دارد و مکمل سریشم است.

سریشم:ماده‌ی چسبناکی که برای چسباندن چوب و تخته استفاده می‌شده

و

کَبْد: لحیم زرگری و مسگری که مس و طلا و نقره و امثال آنها  را با آن پیوند می‌زده‌اند. 

 

معنای بیت هم که گویا مشخصه که به ممدوح خودش می‌گه: هرچه که در مدح و ثنای تو می‌گم عین واقعیته. و من مثل زرگرها و نجارها نیستم و به سریشم و کَبْد نیازی ندارم که چیزی رو که متعلق به تو نیست، بهت نسبت بدم و بهت بچسبونم. 

 

1401/03/15 21:06
سید محمود حسینی پناه

بله درست می‌فرمایید. ممنون از دقت و اصلاحتون.

من الان نسخه‌ی چاپی فرهنگ عمید رو دیدم و اونجا هم "کَبْد" ثبت شده، ولی سایت واژه‌یاب. برای فرهنگ عمید "کَبَد" ثبت کرده. متاسفانه بی دقتی هایی در این سایت مشاهده کردم که اصلا برازنده‌ی چنان سایتی نیست. سایت‌های معادل "واژه‌یاب"، در هر زبانی یکی از نمادهای مهم اون فرهنگ و زبان به حساب می‌آیند.

1403/07/11 00:10
احمد خرم‌آبادی‌زاد

معنی واژه‌های فارسی «کبد» (kabd) و «کبدا» (kabdâ) در فرهنگ نفیسی (ناظم‌الاطبا) چنین است: 1-لاغر، 2- لحیم زرگری و مسگری، 3-شتاب.

بنابراین، مصرع دوم بیت بالا احتمالا به شکل «مرا به کار نیاید سریشم و کبدا» بوده است. واژه کبدا هم از نظر معنی (لحیم) و هم از نظر وزنی کاملا سازگار می‌باشد.

 

در خور یادآوری است که فرهنگ نظام (تألیف سید محمدعلی داعی‌الاسلام) و نیز فرهنگ فارسی تاجیکی (ویرایش محسن شجاعی، انتشارات فرهنگ معاصر، تهران 1384) بیت زیر را به دقیقی نسبت داده‌اند که در آن، به وضوح واژه «کبدا» به کار رفته است:

از آنکه مدح تو گویم، درست گویم و راست/مرا به کار نیاید سریشم و کبدا

 

اما نکته بسیار بسیار مهم این است که تا دست یابی به اطمینان، باید از هرگونه تغییر پرهیز کرد.