گنجور

شمارهٔ ۱۷

این جهان پاک خواب کردار است
آن شناسد که دلش بیدار است
نیکی او به جایگاه بد است
شادی او به جای تیمار است
چه نشینی بدین جهان هموار؟
که همه کار او نه هموار است
کنش او نه خوب و چهرش خوب
زشت کردار و خوب دیدار است

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

این جهان پاک خواب کردار است
آن شناسد که دلش بیدار است
هوش مصنوعی: این دنیا مانند خوابی است که رفتار و اعمال ما در آن نقش دارد و تنها کسی می‌تواند حقیقت آن را درک کند که دل و ذهنش آگاه و بیدار باشد.
نیکی او به جایگاه بد است
شادی او به جای تیمار است
هوش مصنوعی: نیکی او به خاطر موقعیت نامناسبش است و شادی او به دلیل مراقبت و توجهی است که دریافت می‌کند.
چه نشینی بدین جهان هموار؟
که همه کار او نه هموار است
هوش مصنوعی: چرا در این دنیای صاف و هموار بنشینی؟ زیرا که تمام کارها در آن هموار نیستند.
کنش او نه خوب و چهرش خوب
زشت کردار و خوب دیدار است
هوش مصنوعی: رفتار او نه تنها خوب نیست، بلکه چهره‌اش نیز زشت به نظر می‌رسد، اما در عین حال، ظواهرش زیبا نمایش داده می‌شود.

حاشیه ها

1387/11/27 13:01
غلامحسین مراقبی

مهربانان، درود
رودکی در این سروده، جهان را به داوری نشسته که کارهایش نادرست و نابجاست. اگر نیکی کنی، با بدی سزا می دهد و پادافره را هم پاداش می دهد! رودکی به درستی واژة دانش را در بیت آخر می آورد( شما کنش نوشته اید). دانش در این بیت به معنی قدرت تمیز اس، نه به معنی مرسوم و معروف آن!
شاعر در مصراع نخست نا دانستن او را یا بهتر بگوییم نا دانشی جهان را مطرح می کند و در مصراع بعدی کنش و کردار او را زشت می انگارد

1403/03/08 09:06
م . ف ثانی

این جهان چون خواب‌آلوده‌ای‌ست که تمام کارهای او کج و معوج است و به آنچه می‌کند هشیار نیست. کسی می‌تواند این مسئله را فهم کند که دلش بیدار و هشیار باشد. یعنی که خود، به معرفت دل، فراتر از جهان خواب‌زده باشد.

جهانی که لطف و احسان آن در مقام و مرتبه بدی کردن است. یا -اگر بد را به معنای غیر مطلق [نادرستی و ناراستی] بگیریم- جهانی که در مواقع نادرست و با افراد نادرست نیکی می‌کند. و آنگاه که باید با بیماران غمخواری و مراقبت کند، دشمن‌وار به شادی می‌نشیند.

در چنین جهانی که هیچ پایداری و راستی در آن نیست، از چه پیوسته ساکن نشسته‌ای؟

افکار آن ناراست و افعالش نارواست، اما به ظاهر خوب و زیبا می‌نماید