گنجور

بخش ۸۷ - کاشفی سبزواری

و هُوَ زبدة الحکماء و قدوة العرفاء مولانا کمال الدّین حسین الواعظ. فاضلی یگانه و عالمی مشهور زمانه. به تحقیق در علوم نجوم و انشاء و فنون عربیه اعلم عهد خود بود. به صوتی خوش و آهنگی دلکش خلایق را موعظه و نصیحت می‌نمود. معانی آیات قرآنی و احادیث نبویّهؐرا به عبارات لایقه و اشارات رایقه بیان می‌ساخت. در هرات با مولانا جامی ملاقات کرد و مصاهرت جامی را پذیرفت و مولانا فخرالدّین علی از او متولد شد. غرض، او را تصانیف نیکوست. مِنْجمله جواهر التّفسیر و لبّ لباب کتاب مثنوی مولوی نیز از اوست و مواهب علیه هم ازکتب وی است. در اخلاق نیز تصنیف دارد. تفصیل حالات او در تواریخ مفصّلاً مسطور است. مدتها در نیشابور موعظه می‌کرده و واعظ بوده و این بیت از آن جناب است:

چون که خوشی‌های دهر باقی و پاینده نیست
از خوشی‌اش خوشدلی هیچ خوشاینده نیست

اطلاعات

وزن: مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

و هُوَ زبدة الحکماء و قدوة العرفاء مولانا کمال الدّین حسین الواعظ. فاضلی یگانه و عالمی مشهور زمانه. به تحقیق در علوم نجوم و انشاء و فنون عربیه اعلم عهد خود بود. به صوتی خوش و آهنگی دلکش خلایق را موعظه و نصیحت می‌نمود. معانی آیات قرآنی و احادیث نبویّهؐرا به عبارات لایقه و اشارات رایقه بیان می‌ساخت. در هرات با مولانا جامی ملاقات کرد و مصاهرت جامی را پذیرفت و مولانا فخرالدّین علی از او متولد شد. غرض، او را تصانیف نیکوست. مِنْجمله جواهر التّفسیر و لبّ لباب کتاب مثنوی مولوی نیز از اوست و مواهب علیه هم ازکتب وی است. در اخلاق نیز تصنیف دارد. تفصیل حالات او در تواریخ مفصّلاً مسطور است. مدتها در نیشابور موعظه می‌کرده و واعظ بوده و این بیت از آن جناب است:
هوش مصنوعی: او یکی از بهترین حکما و پیشوایان عرفان است، مولانا کمال‌الدین حسین الواعظ. فردی برجسته و شناخته‌شده در زمان خود که در علوم نجوم، نگارش و فنون زبان عربی، در سطحی بالاتر از دیگران قرار داشت. با صدایی دلنشین و آهنگی جذاب، مردم را مورد موعظه و نصیحت قرار می‌داد. معانی آیات قرآن و احادیث نبوی را به شیوه‌ای مناسب و با اشاره‌های هوشمندانه بیان می‌کرد. در هرات با مولانا جامی دیدار کرد و با او خویشاوندی تشکیل داد، که حاصل آن تولد مولانا فخرالدین علی بود. او آثار معتبری دارد؛ از جمله "جواهر التّفسیر" و "لبّ لباب" که مربوط به کتاب مثنوی مولوی است و همچنین در زمینه اخلاق نیز آثار نگارش کرده است. جزئیات زندگی او به طور مفصل در تاریخ‌ها ثبت شده است. او مدت‌های زیادی در نیشابور به وعظ و نصیحت مشغول بوده و یکی از اشعار او به این صورت است:
چون که خوشی‌های دهر باقی و پاینده نیست
از خوشی‌اش خوشدلی هیچ خوشاینده نیست
هوش مصنوعی: زیرا خوشی‌های دنیا ماندگار نیستند، لذا از خوشی‌های زودگذر آن، هیچ‌گونه دل‌خوشی و رضایتی نمی‌توان داشت.