گنجور

بخش ۳۵ - داوود اصفهانی

اسمش میرزا داوود خلف الصدق میرزا عبداللّه متخلص به عشق است. خود به اسم تخلص می‌فرماید و سلسلهٔ ایشان در ایران معروف و مشهورند. سلاطین صفویه مکرر با این سلسله وصلت نموده و همیشه معزز و مکرم بوده‌اند. جناب میرزا داوود به انواع کمالات موصوف و به مصاهرت شاه سلیمان صفوی مشعوف بوده، مدت مدیدی تولیت مشهد مقدس رضوی با او بود و سلطان حسین صفوی به وزارت تکلیفش کرده قبول نفرمود. در همانجا فوت شد. از اشعار آن جناب است:

بی تو از شعلهٔ آه دلِ دیوانهٔ ما
سیل دودی شد و برخاست ز ویرانهٔ ما
نگوید آنکه بداند چه گوید آنکه نداند
به حیرتم که سراغ وصالش از که بگیرم
بخش ۳۴ - دوانی کازرونی طابَ ثَراهُ: و هُوَ زبدة الحکما و علّامة العلما مولانا جلال الدین محمد بن سعد الدین اسعدالدوانی الکازرونی. از مضافات شیراز است و مولد و منشاء مولانا قریهٔ مذکور است. نخست در پیش پدر خود علوم ادبیه آموخت. بعد از آن به شیراز آمده در مدرسهٔ مولانا محی الدین و خواجه حسن شاه که از تلامذهٔ محقق شریف بودند کسب کمالات کرد. بعضی از متداولات را نزد مولانا همام الدین صاحب شرح طوالع دید ودر اکتساب علم حدیث تلمیذ شیخ صفی الدین ایجی گردید و در سن شباب صیت فضایلش گوش زد شیخ و شاب شد. در عهد دولت امیرحسن و یعقوب میرزا، ترک و تاجیک از دور و نزدیک به خدمتش آمده از اشعهٔ ضمیر منیرش اقتباس انوار کمال می‌نمودند. چندی صدارت یوسف بن میرزا جهانشاه قبول فرموده و بعد استعفا نمود. در زمان سلطنت آق قوینلو منصب قضاء فارس من حیث الاستقلال بدان مرجع ارباب کمال تعلق داشت. همیشه در میان وی و میر صدر الدین محمد در باب حاشیهٔ شرح تجرید ملاعلی قوشچی اعتراضات بود. به هندوستان رفته و بعضی رسالات به نام سلاطین آن مملکت معنون فرموده. اموال و اوضاع وافر یافته به ایران مراجعت نمود. لهذا خلق در توقیر و تعظیمش بیشتر از پیشتر فزودند چنانچه علامه خود فرمود:بخش ۳۶ - دوایی گیلانی علیه الرحمه: از حکمای متأخّرین و از عقلای محققین. با اکبر شاه معاصر و اشعارش نادر. تقی اوحدی احوال او را خوب نوشته. طبابت نیز می‌کرده. غرض این دو بیت از اوست:

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

اسمش میرزا داوود خلف الصدق میرزا عبداللّه متخلص به عشق است. خود به اسم تخلص می‌فرماید و سلسلهٔ ایشان در ایران معروف و مشهورند. سلاطین صفویه مکرر با این سلسله وصلت نموده و همیشه معزز و مکرم بوده‌اند. جناب میرزا داوود به انواع کمالات موصوف و به مصاهرت شاه سلیمان صفوی مشعوف بوده، مدت مدیدی تولیت مشهد مقدس رضوی با او بود و سلطان حسین صفوی به وزارت تکلیفش کرده قبول نفرمود. در همانجا فوت شد. از اشعار آن جناب است:
هوش مصنوعی: میرزا داوود، که نام خانوادگی‌اش خلف الصدق و نام مستعارش عشق است، یکی از شخصیت‌های شناخته‌شده در ایران به شمار می‌آید. او اشاره می‌کند که خانواده‌اش در ایران به خوبی شناخته شده‌اند و سلاطین صفویه بارها با این خاندان ارتباط برقرار کرده و به آنها احترام گذاشته‌اند. میرزا داوود به ویژگی‌های برجسته‌ای شناخته می‌شود و مورد توجه شاه سلیمان صفوی بود. او مدت زیادی مسئولیت تولیت مشهد مقدس را بر عهده داشت، اما سلطان حسین صفوی او را به مقام وزارت دعوت کرد که او این دعوت را نپذیرفت. در نهایت، او در همان مکان درگذشت. از او اشعاری نیز به یادگار مانده است.
بی تو از شعلهٔ آه دلِ دیوانهٔ ما
سیل دودی شد و برخاست ز ویرانهٔ ما
هوش مصنوعی: بدون تو، آتش دلتنگی و درد دل ما مانند سیلی از دود بلند شد و از ویرانی‌های ما برخواست.
نگوید آنکه بداند چه گوید آنکه نداند
به حیرتم که سراغ وصالش از که بگیرم
هوش مصنوعی: کسی که می‌داند، حرفی نمی‌زند و کسی که نمی‌داند، با حرف‌هایش احساس سردرگمی می‌کند. من در حیرتم که چه‌طور می‌توانم از کسی اطلاعاتی درباره وصال او بگیرم.