گنجور

غزل شمارهٔ ۱۲۳

آنکه دل من ببرد، از همه خوبان، یکیست
وآنکه مرا می‌کشد در غم خود، آن یکیست
نیست عدو را مجال، با مدد آن جمال
آیت دردش پرست، نسخهٔ درمان یکیست
عاشق و معشوق و عشق، عاقل و معقول و عقل
عالم و معلوم و علم، دین و دل و جان یکیست
آنکه خلیل تو بود وین که حبیب منست
دو بدور ار چه گشت، در همه دوران یکیست
سایه جدا می‌کند صورت هامون ز کوه
ورنه بر آفتاب کوه و بیایان یکیست
گر چه بر آمد نقوش، چشم بخود دار و گوش
سایه‌نشینان پرند، سایه سلطان یکیست
گشت کلام و نطق، مختلف اندر ورق
ورنه خدای بحق، در همه ادیان یکیست
هم به کرامت فزود قدر سلیمان ز دیو
گرنه کرامت بود، دیو و سلیمان یکیست
گرچه به حکم صروف، بر ورق این حروف
پیش و پس آمد نقط ، نقطهٔ ایمان یکیست
از سخن اوحدی نامه تفاوت گرفت
چون که به معنی رسی، آخر و عنوان یکیست

اطلاعات

وزن: مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

آنکه دل من ببرد، از همه خوبان، یکیست
وآنکه مرا می‌کشد در غم خود، آن یکیست
هوش مصنوعی: کسی که دل من را ربوده، بهترین فرد در میان همه خوبان است و کسی که مرا در غم خودش به زحمت می‌اندازد، همان فرد است.
نیست عدو را مجال، با مدد آن جمال
آیت دردش پرست، نسخهٔ درمان یکیست
هوش مصنوعی: در این بیت، بیان شده است که دشمن نمی‌تواند به کسی آسیب برساند، زیرا وجود زیبای محبوب به او کمک می‌کند. درد و مشکل او تنها یک نسخه درمان دارد و آن هم عشق و صفای محبوب است.
عاشق و معشوق و عشق، عاقل و معقول و عقل
عالم و معلوم و علم، دین و دل و جان یکیست
هوش مصنوعی: عاشق و معشوق و خود عشق، همچنین عقل و آنچه که عقل را درک می‌کند، همه به نوعی به هم پیوسته و یکسان هستند. دین و دل و جان نیز در اینجا به یک معنا اشاره دارند و در واقع همه چیز به یک اصل واحد و هماهنگ برمی‌گردد.
آنکه خلیل تو بود وین که حبیب منست
دو بدور ار چه گشت، در همه دوران یکیست
هوش مصنوعی: آنکه دوست و یار تو بود و آنکه محبوب من است، هرچند در زمان‌های مختلفی زندگی کردند، در حقیقت از نظر مقام و ارزش یکی هستند.
سایه جدا می‌کند صورت هامون ز کوه
ورنه بر آفتاب کوه و بیایان یکیست
هوش مصنوعی: سایه باعث می‌شود که چهره‌ی هامون از کوه جدا به نظر برسد، در غیر این صورت، آفتاب بر کوه و بیابان هیچ تفاوتی ندارد.
گر چه بر آمد نقوش، چشم بخود دار و گوش
سایه‌نشینان پرند، سایه سلطان یکیست
هوش مصنوعی: هر چند آثار و نشانه‌ها در بیرون پدیدار شده‌اند، اما باید به خودت توجه کنی و به صدای دیگران گوش ندهی. در نهایت، سایه‌ی پادشاه یکسان است.
گشت کلام و نطق، مختلف اندر ورق
ورنه خدای بحق، در همه ادیان یکیست
هوش مصنوعی: سخن و گفتار در ورق‌ها و نوشته‌ها متفاوت است، اما خدای حقیقی که شایسته پرستش است، در تمام ادیان یکی است.
هم به کرامت فزود قدر سلیمان ز دیو
گرنه کرامت بود، دیو و سلیمان یکیست
هوش مصنوعی: این بیت بیان می‌کند که ارزش و مقام سلیمان به خاطر کرامتی است که دارد. اگر این کرامت به دیوها هم تعلق بگیرد، در آن صورت دیو و سلیمان در اصل یکسان هستند. به عبارت دیگر، اگر صرفاً به دلیل قدرت یا ویژگی‌های خاص به کسی ارزش داده شود، تفاوتی بین او و دیگران وجود نخواهد داشت.
گرچه به حکم صروف، بر ورق این حروف
پیش و پس آمد نقط ، نقطهٔ ایمان یکیست
هوش مصنوعی: با اینکه بر اساس قواعد زبان، حروف و نقطه‌ها ممکن است در ترتیب‌ها و شکل‌های مختلفی بیایند، اما حقیقت و اصل ایمان همیشه یکی و ثابت است.
از سخن اوحدی نامه تفاوت گرفت
چون که به معنی رسی، آخر و عنوان یکیست
هوش مصنوعی: سخن اوحدی باعث تغییر و تمایز در نامه شد، زیرا وقتی به عمق مطلب پی ببری، در نهایت و در اصل، همه چیز یکی است.

حاشیه ها

1391/11/15 11:02
سعید

در بیت 5، مصرع دوم ، کلمه بیابان صحیح است.