گنجور

شمارهٔ ۱۰

بر ماه مشک بینم و بر سنبل آفتاب
آنسال نه بحلقه و این سال نه بخواب
آنرا درنگ نی و همه سال با درنگ
وین را شتاب نی و همه سال با شتاب
آن ماه را ز عنبر سازد همی طلی
وین آفتاب را کند از غالیه خضاب
این بر بلور گونه و آن تیره چون شبه
آن گل بدست و بوی دهد خوشتر از گلاب
این گوژ گشته و شده زو گوژپشت من
وان مار گشته خفته و از من ربوده خواب
بفزود عشق و فتنه شدم من بهر دو بر
کان هر دو چیز فتنۀ صبرند و عشق ناب

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: سیاوش جعفری

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بر ماه مشک بینم و بر سنبل آفتاب
آنسال نه بحلقه و این سال نه بخواب
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به زیبایی‌های طبیعی اشاره می‌کند. او می‌بیند که ماه، مانند مشک است و در کنار گل سنبل، طلوع آفتاب را توصیف می‌کند. این تصویرها نشان‌دهنده شادی و نشاط فصل بهار هستند و از خواب و غفلت در این سال خبری نیست. به طور کلی، بیانگر لذت بردن از زیبایی‌های زندگی و بیداری از خواب غفلت است.
آنرا درنگ نی و همه سال با درنگ
وین را شتاب نی و همه سال با شتاب
هوش مصنوعی: این بیت اشاره به تفاوت در رویکرد به زمان و نحوه مدیریت آن دارد. یعنی برخی افراد در کارهای خود عجله دارند و بی‌تاب هستند، در حالی که برخی دیگر با صبر و آرامش عمل می‌کنند. هر دو نوع برخورد در طول سال تکرار می‌شود، اما نتیجه و تاثیر این دو رویکرد متفاوت است.
آن ماه را ز عنبر سازد همی طلی
وین آفتاب را کند از غالیه خضاب
هوش مصنوعی: آن ماه (دختر زیبا) را به عطر خوش عنبر می‌آراید و این آفتاب (معشوق) را نیز به رنگ خوش غالیه (زعفران) مزین می‌کند.
این بر بلور گونه و آن تیره چون شبه
آن گل بدست و بوی دهد خوشتر از گلاب
هوش مصنوعی: یکی از گل‌ها بر روی بلور مانند است و گل دیگری تیره و شبیه به آن است. این گل عطر و بویی دارد که از گلاب هم خوشبوتر است.
این گوژ گشته و شده زو گوژپشت من
وان مار گشته خفته و از من ربوده خواب
هوش مصنوعی: این شخصی که خمیده و کج شده، در واقع به نوعی شبیه من است و آن مار که در حالت خواب قرار گرفته، خواب مرا از من گرفته است.
بفزود عشق و فتنه شدم من بهر دو بر
کان هر دو چیز فتنۀ صبرند و عشق ناب
هوش مصنوعی: عشق و شور و هیجان در من زیاد شد، چون هر دو موضوع باعث ایجاد چالش و امتحان در صبر من هستند و عشق واقعی نیز شایسته و خالص است.