گنجور

قصیدهٔ شمارهٔ ۱۹ - در ستایش شاه شیخ ابواسحاق

همیشه تا سپر مهر زرفشان باشد
غلام سایهٔ چتر خدایگان باشد
جهانگشای جوانبخت شیخ ابواسحاق
که پادشاه جهانست تا جهان باشد
سزد که سر به فلک در نیاورد ز علو
کسی که بندهٔ این شاه کامران باشد
خدایگانا گردون پیر میخواهد
که در حمایت آن دولت جوان باشد
کمینه بنده‌ای از چاکران این درگاه
هزار چون جم و دارا و اردوان باشد
ز بهر سائل و زایر خجسته خامهٔ تو
گره گشای در گنج شایگان باشد
براق سیر سمند جهان بورت را
ظفر ملازم و اقبال همعنان باشد
گه نبرد ز دشمن کشان به لشگرگاه
کسی که پشت نماید مگر گمان باشد
به زخم گرز گران خورد کن سر اعدا
چنانکه عادت شاهان خرده‌دان باشد
چو زلف و چشم بتان هرکه فتنه انگیزد
ز عدل شاه پریشان و ناتوان باشد
به روز رزم ببین پهلوانی خسرو
که پادشاه کم افتد که پهلوان باشد
فدای خاک در کبریات خواهد بود
عبید را نه یکی گر هزار جان باشد
بقای عمر تو بادا که خوشتر از همه چیز
بقای سرمد و اقبال جاودان باشد

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

همیشه تا سپر مهر زرفشان باشد
غلام سایهٔ چتر خدایگان باشد
هوش مصنوعی: همواره تا زمانی که محبت و لطف در دل‌ها باشد، باید مانند سایه‌ای به حمایت و خدمت به بزرگ‌ترها پرداخت.
جهانگشای جوانبخت شیخ ابواسحاق
که پادشاه جهانست تا جهان باشد
هوش مصنوعی: شیخ ابواسحاق، که باطل گشای جهانی و خوشبخت است، پادشاهی‌ست که تا ابد سلطنت خواهد کرد.
سزد که سر به فلک در نیاورد ز علو
کسی که بندهٔ این شاه کامران باشد
هوش مصنوعی: شایسته‌ است که فردی که به درگاه این پادشاه خوشبخت و کامیاب وابسته است، به عظمت و بلندی دست یابد و به آسمان‌ها برسد.
خدایگانا گردون پیر میخواهد
که در حمایت آن دولت جوان باشد
هوش مصنوعی: خداوند بزرگ می‌خواهد که آسمان قدیمی برای حمایت از آن دولت جوان باشد.
کمینه بنده‌ای از چاکران این درگاه
هزار چون جم و دارا و اردوان باشد
هوش مصنوعی: من تنها یک بندۀ کوچک از خادمان این درگاه هستم و همچون هزارانی چون جم و دارا و اردوان، ارزشم را دارم.
ز بهر سائل و زایر خجسته خامهٔ تو
گره گشای در گنج شایگان باشد
هوش مصنوعی: برای مسافران و زائران، قلم نیکو و خوش تو می‌تواند گره‌گشا و راه‌گشا باشد و به این ترتیب در دسترس نعمت‌ها و گنج‌های ارزشمند قرار خواهد گرفت.
براق سیر سمند جهان بورت را
ظفر ملازم و اقبال همعنان باشد
هوش مصنوعی: اسب پرسرعت و نیرومند تو در مسیر زندگی، همراه با پیروزی و خوشبختی حرکت می‌کند.
گه نبرد ز دشمن کشان به لشگرگاه
کسی که پشت نماید مگر گمان باشد
هوش مصنوعی: هرگاه در میدان نبرد، دشمن به لشگرگاه حمله کند، کسی که پشت کند و فرار کند، فقط شایسته گمان و شک است.
به زخم گرز گران خورد کن سر اعدا
چنانکه عادت شاهان خرده‌دان باشد
هوش مصنوعی: با ضربه‌های سنگین، زخم‌دار کن دشمنان را، به گونه‌ای که مانند رفتار معمول شاهان با شکست‌خوردگان باشد.
چو زلف و چشم بتان هرکه فتنه انگیزد
ز عدل شاه پریشان و ناتوان باشد
هوش مصنوعی: هر کسی که با زیبایی و جذابیت خود باعث ایجاد فتنه و آشفتگی شود، در مقابل عدالت شاه ناتوان و پریشان خواهد بود.
به روز رزم ببین پهلوانی خسرو
که پادشاه کم افتد که پهلوان باشد
هوش مصنوعی: در روز نبرد، قهرمانی مانند خسرو را ببین که حتی پادشاه هم در برابر او کم‌اهمیت می‌شود، چرا که او پهلوانی بزرگ است.
فدای خاک در کبریات خواهد بود
عبید را نه یکی گر هزار جان باشد
هوش مصنوعی: عبید برای خاک بزرگانی که در تاریخ شناخته شده‌اند، جان خود را فدای آنها خواهد کرد. حتی اگر هزاران جان هم داشته باشد، باز هم این فداکاری وجود خواهد داشت.
بقای عمر تو بادا که خوشتر از همه چیز
بقای سرمد و اقبال جاودان باشد
هوش مصنوعی: امیدوارم که عمر تو طولانی باشد، زیرا بهترین چیزها بقای ابدی و خوشبختی پایدار است.