نورعلیشاهشمارهٔ ۷۶
یکی روز رفتم بگلگشت باغ
که از بلبل و گل بگیرم سراغ
بدیدم گرفته نهال گلی
بدستی صراحی بدستی ایاغ
صراحی ز غنچه ایاغش ز گل
وز ایندو هزاران شده تر دماغ
بخود گفتم این شاهدی بوده است
که دلها بسی کرد، چون لاله داغ
کنون شاخ و برگی دگربیش نیست
که گه بلبلش بشکند گاه زاغ
بهاران گلست و به دی خاربن
سحر هیزم مطبه و شب چراغ
چو حال همه عاقبت این بود
چه نور از همه به که گیرم فراغ
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
یکی روز رفتم بگلگشت باغ
که از بلبل و گل بگیرم سراغ
هوش مصنوعی: یک روز به باغی رفتم و می‌خواستم از بلبل و گل خبری بگیرم.
بدیدم گرفته نهال گلی
بدستی صراحی بدستی ایاغ
هوش مصنوعی: در اینجا شاعر تصویری زیبا از دختری را ارائه می‌دهد که در دستش یک گلدان گل دارد و در دست دیگرش یک پارچ نوشیدنی را نگه داشته است. این تصویر نمایانگر زیبایی و لطافت است، و به نوعی نماد زندگی و نشاط به شمار می‌آید.
صراحی ز غنچه ایاغش ز گل
وز ایندو هزاران شده تر دماغ
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف جذابیت و زیبایی‌های طبیعی می‌پردازد. واژه "صراحی" به ظرفی زیبا اشاره دارد که حاوی نوشیدنی است. "غنچه" و "گل" نمادهایی از جوانی و زیبایی هستند که با هم ترکیب شده‌اند. این تصویر نشان‌دهنده‌ی لطافت و زندگی در حال شکوفایی است که دل را شاداب و زنده نگه می‌دارد. به طور کلی، این تصویر بیانگر لذت و سرزندگی ناشی از جوانی و زیبایی‌های طبیعی است.
بخود گفتم این شاهدی بوده است
که دلها بسی کرد، چون لاله داغ
هوش مصنوعی: به خودم گفتم که این معشوقه، مانند لاله‌ای که داغی عمیق بر قلب‌ها گذاشته، تأثیر زیادی بر دلها داشته است.
کنون شاخ و برگی دگربیش نیست
که گه بلبلش بشکند گاه زاغ
هوش مصنوعی: امروزه دیگر شاخ و برگی وجود ندارد که در زمان‌هایی، بلبل آن را بشکند و زاغ به آن حمله کند.
بهاران گلست و به دی خاربن
سحر هیزم مطبه و شب چراغ
هوش مصنوعی: بهار زمان گل‌ها و زیبایی‌هاست، و در زمستان آتش و گرما از هیزم‌ها به وجود می‌آید، در شب هم چراغ روشنی دارد.
چو حال همه عاقبت این بود
چه نور از همه به که گیرم فراغ
هوش مصنوعی: اگر وضعیت همه به این شکل باشد، بهتر است از همه نورها چشم‌پوشی کنم و به آرامش برسم.