گنجور

شمارهٔ ۱۲۱

نه هر که ماه بتان گشت دلبری داند
نه هر که شاه جهانست سروری داند
نه هر که خواجه صفت بندگی بسی دارد
طریق خواجگی و بنده پروری داند
بروز اختر فیروز و طالع مسعود
نه هر که ملک بگیرد سکندری داند
نه هرکه تنگ ببندد کمر بخدمت شاه
رسوم خدمت و آئین چاکری داند
هزار گونه سخن بیشتر بود اینجا
نه هر که دم ز سخن زد سخنوری داند
جریده همچو الف چون شدی ز خود دانی
نه هرکه گشت مجرد قلندری داند
بغیر نور علی شاه کشور تجرید
نه هر که عدل کند دادگستری داند

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نه هر که ماه بتان گشت دلبری داند
نه هر که شاه جهانست سروری داند
هوش مصنوعی: هر کسی که به زیبایی و جلوه‌های جذاب توجه کند، لزوماً نمی‌تواند دلبری و عشق را درک کند. همچنین، هر کس که مقام و موقعیت بالایی دارد، نمی‌تواند به خوبی رهبری و سروری را بفهمد.
نه هر که خواجه صفت بندگی بسی دارد
طریق خواجگی و بنده پروری داند
هوش مصنوعی: هر کسی که ظاهراً صفات و ویژگی‌های یک خواجه یا سرور را دارد، لزوماً نمی‌داند چطور باید به خوبی از دیگران خدمت کند یا در مقام خدمتگزاری باشد.
بروز اختر فیروز و طالع مسعود
نه هر که ملک بگیرد سکندری داند
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که تنها داشتن مقام و موقعیت بالا کافی نیست و هرکس که به مقام و منزلتی دست می‌یابد، لزوماً از استعداد و توانایی لازم برای مدیریت و رهبری برخوردار نیست. در واقع، این بیان می‌کند که موفقیت واقعی نیاز به نیکبختی و لیاقت دارد.
نه هرکه تنگ ببندد کمر بخدمت شاه
رسوم خدمت و آئین چاکری داند
هوش مصنوعی: هر کسی که خود را به شاه نزدیک کند و خود را خدمت‌گزار او بداند، لزوماً نمی‌داند که چگونه باید در برابر او احترام گذاشت و از آداب و سنن خدمتگزاری آگاه است.
هزار گونه سخن بیشتر بود اینجا
نه هر که دم ز سخن زد سخنوری داند
هوش مصنوعی: در اینجا هزاران نوع سخن وجود دارد، اما تنها به این دلیل که کسی حرف می‌زند، نمی‌توان گفت که او سخن‌ور و کارشناس در این زمینه است.
جریده همچو الف چون شدی ز خود دانی
نه هرکه گشت مجرد قلندری داند
هوش مصنوعی: وقتی که خود را از پیله‌ی خود آزاد کردی و به حالت ساده و طبیعی تبدیل شدی، آن را فقط خودت می‌دانی. هر کس که تنها ظاهر را ببیند و بخواهد به خیال خود عارف باشد، واقعاً درک عمیق‌تری از این آگاهی ندارد.
بغیر نور علی شاه کشور تجرید
نه هر که عدل کند دادگستری داند
هوش مصنوعی: جز نور علی شاه، در کشور خالی از تجرید، هر کسی نمی‌تواند عدالت را بفهمد و قضاوت کند.