گنجور

شمارهٔ ۱۳۴۲

تا به کی عجب و شرک و خود بینی
با خدا باش تا خدا بینی
این همه شوق و عشق و درد و نیاز
در میان هیچ تو همه اینی
شش همی خواهی و یک آمد نقش
آن نکوتر که مهره بر چینی
جان به تلخی چو کوه کن بدهی
بس که مغرورِ حسنِ شیرینی
چه محل پیشِ پاک بازانت
تا تو مشغولِ جاه و تمکینی
از پراکندگی نباشی جمع
تا تو موقوفِ نقشِ پروینی
از خلافِ تو فتنه ها خیزد
کی پسِ کارِ خویش بنشینی
تا کنند آفرین بَدان بر تو
از درِ سد هزار نفرینی
وربه نیکانت التجا باشد
احسن الله محضِ تحسینی
صیدِ تو نیست جز کبوترِ زار
پس تو شاهی نیی که شاهینی
پس چه دشمن نزاریا و چه دوست
دل پر از مهر و سر پر از کینی

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: مصطفی علیزاده و دوستان

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

تا به کی عجب و شرک و خود بینی
با خدا باش تا خدا بینی
هوش مصنوعی: تا کی باید به خودپسندی و شگفتی از خود ادامه بدهی و در عجب باشی؟ بهتر است به خدا توجه کنی و او را ببینی.
این همه شوق و عشق و درد و نیاز
در میان هیچ تو همه اینی
هوش مصنوعی: در این دنیا که پر از شوق، عشق، درد و نیاز است، در میان همه‌ی این‌ها، تو تنها هستی که همه‌ی این احساسات را در خود داری.
شش همی خواهی و یک آمد نقش
آن نکوتر که مهره بر چینی
هوش مصنوعی: اگر شش چیز بخواهی و تنها یک مورد به دست آید، آن یک مورد باید از همه چیزها بهتر و زیباتر باشد، مانند مهره‌ای که بر روی یک تخته چینی قرار دارد.
جان به تلخی چو کوه کن بدهی
بس که مغرورِ حسنِ شیرینی
هوش مصنوعی: اگر جانت را به تلخی و سختی مانند کوهی فدا کنی، به خاطر اینکه بسیار به زیبایی و شیرینی فریبنده مغرور شده‌ای.
چه محل پیشِ پاک بازانت
تا تو مشغولِ جاه و تمکینی
هوش مصنوعی: چه اهمیتی دارد که در کجا قرار داری و چه مقام و جایگاهی داری، در حالی که در دل مشغول خودبزرگ‌بینی و طلب شهرت هستی؟
از پراکندگی نباشی جمع
تا تو موقوفِ نقشِ پروینی
هوش مصنوعی: اگر از پراکندگی‌ها و تفرقه‌ها کنار بروی، می‌توانی به وحدت دست یابی و به نقش و اثر خوب خود ادامه دهی.
از خلافِ تو فتنه ها خیزد
کی پسِ کارِ خویش بنشینی
هوش مصنوعی: از نافرمانی و به مخالفت تو، مشکلات و آشفتگی‌ها به وجود می‌آید. آیا بعد از این حوادث، تو همچنان بی‌توجه به کارهای خود خواهی نشست؟
تا کنند آفرین بَدان بر تو
از درِ سد هزار نفرینی
هوش مصنوعی: به خاطر تو، هزاران نفر از در این منزل به تو احترام می‌گذارند و ترا ستایش می‌کنند.
وربه نیکانت التجا باشد
احسن الله محضِ تحسینی
هوش مصنوعی: اگر به سوی نیکان پناه ببری، خداوند بهترین نعمت‌ها را به تو عطا خواهد کرد.
صیدِ تو نیست جز کبوترِ زار
پس تو شاهی نیی که شاهینی
هوش مصنوعی: تو فقط کبوترِ نالان و زار را شکار می‌کنی، پس نمی‌توانی خود را شاهین بنامی.
پس چه دشمن نزاریا و چه دوست
دل پر از مهر و سر پر از کینی
هوش مصنوعی: بنابراین، چه دشمنی که ضعیف است و چه دوستی که قلبش پر از محبت است و سرش پر از کینه.