گنجور

بخش ۶۳ - من کلام نیر رحمه الله القصیده الموسومه بالندبه فی مدح حضرت حجه صلوات الله علیه

عج للمسیر و سرفی البیدو القلل
ان العلی فی ستون الانیق الذلل
خض فی الفلاو اصحبت الاسادفی اجم
و اترک مغازله الغزلان للغزل
او کان للمرومن عز و مکرمه
فی دارولم یهاجر سیدالرسل
لم یبق فی الدارممن کنت تعهدهم
الا لفیف من الانذال و السفل
فاربی بنفسک ان تفتاد شمیتهم
وع المعاطن الا نعام و اعتزل
مهما نزلت بارض فائت نادیها
واقر سلاماً علی الادآب و ارتحل
ما ان لفیف اخابوس بمسغبه
فاعطف علیه وکن هنه علی وجل
و ان اردت قری قوم تسامر هم
فات القبور فمافی الحی من رجل
خلت ربوع العلی ابلها فعذت
تبکی علیه الصدی بالویل والهبل
خان الزمان رجالا یبخلون علی
عز القیاد و ما القوم من بخل
قضوا فلالفضایا ما ابوحسن
ولا لهیجائها من فارس بطل
توازتهم اناس لا خلاق لهم
ارث الثعاب الاسادنی الا کل
قوماً اذا اسجر ذالود رو سهم
واستغفر والله من قول بلاعمل
طیر اذا حملوا جمل اذا اقتضوا
یا بدع ولد زناه الطیر بالجمل
یشیهون بمن سادو املا بسهم
و رزقه العین لا نحور بالکحل
تقلد العلم قوم من ذونی سفه
یفوتهم باقل فی حلبته الجدل
فخامل جهله بین الوری مثل
یرزی مقاله افلاطون فی المثل
تعمر الدهر حتی کل ناظره
فاحذر نعامه ان تکوی مع الابل
سر فی بطون الثری یا خارمقتحما
وقف علی کل رسم دارس عطل
و انع المکارم ثم اقصد مآتها
و عزایتا مهابا الفادح الجلل
ما اوحش الدار لولا فرحته الحول
ما انکدالعیش لولا سرعه الاجل
القی المکارم نفسی فی غیابتها
کانی یوسف فی اخوه جهل
واستجهل المجد مقداری فغادرتی
تعلو ملابس عزمی غبره العطل
کافی کحله فی عین ذی کمه
لواننی صارم فی کف ذیشیلل
الدهر انزلنی حتی قرنت الی
غوغاء امثلهم عثمان فی المثل
سموسنام العلی والمکرمات ولا
من ناقه لهم فیما ولا جبل
صبوالی بیعه میشومه جعلت
شوری یوصی بهالات الی هبل
اجبل قدحی بها والطرف فیه قذی
منها ولکن بسبق السیف للعدل
یا دار تبریز لاحییت من وطن
الیک عنی فمالی فیک من علل
ان کت جنه فردوس فطب نزلا
فقد و هبتک مالی فیک من ازل
دعنی و رحلی و خلامی و راحلتی
واربع علیک رضینا منک بالنقل
فیما الوقوف بدار الهون غربها
الا مکاشره الاذناب و العکل
یاحبذا موقفی فی الربع من اضم
فی صفو عیش بلاغول ولا کسل
کم من لیال به ضحیاء مقمره
مذیر کاس المنی فیما بلاد غل
یوماً علی دجله الزور اعلی سرر
یوما علی هور کوفان علی کلل
یوماً بسامره اکرم بها سکناً
تحمی العظام بها من رفته الشمل
اخری بخیر سقاه الله من حرم
فی طیب ترهنه برد من العلل
خبات عدن بها من کل فاکهته
قطوفها ذلّلت من کف مجترل
و باسقات نخیل کاالعروس اذا
قامت وقد اسدلست للفاحم الرجل
تحکی زوارقها برجا علی فلک
تقل سیاره تفتر بالاصل
یا نفس صبراً علی ریب الزمان فلا
تخطی السلامه الا خلفه الحلل
هل تشهق العین الاکل و یخطر
ان العبون لفی شغل عن الحمل
ماللّرجال نصیب فی مغانمه
الدّهرقن ذوات القنج والشهل
هونی و مونی علی حر الظماء جدعاً
اجل شانک آن ترضین بالسمل
ان ادبرت عنی الدّنیا فلا بطر
فی جوهر السیف ما یغنی عن الخلل
حملّت اوقار عز لاتقوم علی
اقلالها یعملات السبعته الذلل
وخرت اعراق مجد وصلها حکم
وفرعها همم باالنلو متصل
و هدو نفس فلانی العیل من جزع
ولا غداه الغنی والنیل من خیل
وزانئی حیم علم قد جبلت بها
لو زالت الراسیات الصلّد لم ازل
وزید لی بسطه سبحان و اهیها
فی العلم لوعال من فی الارض لم اعل
فکم حللت رموزاً طالماً قصرت
عن حلّها حکماء الا عصر الاول
و کم ملکت کنوزاً شدّ ما جهدت
فی نیلها طلّب العلیا ولم تنل
راطنت وصیحی بهادهراً فما انتبهت
لها فکفکفت عنها کف معتقل
لا یوهن الدّهر عزمی من بلابله
البحر من صیحان الرعد فی شغل
بین الجوانح منی ما یخلانی
من ان یکون لذی فضل ید قبلی
لو کنت استاثر الدّنیا و زهرتها
حرصاً علی صعته فی اللّیس والاکل
مکان یحخرنی من طعمها جشب
و من ملا بسهاطم من الحلل
لکنه لسماح لایسا محسنی
الا بانفاق ما فیها بلا مهل
فلو وری البوس ما قدفاته لحکی
تحب الجور لاصفا مدی الاوّل
ولو دری الجود ماقدنا به لبکی
مرّالدهور لا عوازی بکائل
ولو تکن للعلی عینان لا منتبهت
و ما شرتنی بنجس غیر محتفل
لئن حوت شخصی الدنیا فلاعجب
کم لف من دُره فی مطرف سمل
و ان زهانی اضدادی فلا ضجر
من هزوذ یحول من عین ذیکحل
و ان تخاذلنی صبحی فلا و عز
فی منعه النفس ما یکفی عن الحول
لله در عمید فی مقالته
حباه رب العلی من اهناء النزل
و انما رجل الدنیا و واحدها
من لا یعوّل فی الدنیا علی رجل
سهرت حتی حلیت الدهر اشطره
یا نومته الموت زورینی علی ملل
فان اصاب السها من ضجوتی رمد
مهلا فقد قربت شمسی من الطفل
لانرج یا صاح فی الدنیا بلوغ منی
الا لکل خفیف المقل محنقبل
انکان یاتی علی تغییر عادتها
فسیف سبط امیرالمؤمنین منی
الحجه القائم بن العسکری الحسن
الهادی سلاله طه ناسخ المثل
الاروع البطل بن الاروع البطل
بن الاروع البطل بن الاروع البطل
فتاک لامنها فلّاق هامتها
فضاض عامتها فی غیهب الجلل
خلیفه الله فیما بین لابتسی
الدنیا علی الخلق من خاف و مستمل
لولاه فی الارض ما قامت قوامها
الا وساخت بمن فی السهل والجبل
ولا اسقامت مجاری هذا الا کر
السبع الشداد علی قطب بلامیل
ولا استدارت لها شمس علی قمر
ولا استتارت دراری تلکم الشعل
وجه المهیمن فما بین اظهرنا
وصفوه الرسل الها دین للسبل
حلاحل لوزعی حجفل بذخ
سمیدع اریحی سحج بدل
وقدراه ابنی الله حین سری
الی مقام باوج الدس متصل
مصلیاً وجهه کالبدر ملتمع
ونوره بعد فی الاصلاب منتقل
یا باحثا عن ذری علیاه معذره
قدسد دون الثر یا اوجه الحیل
ان قال لافمبیت الکون فی عدم
کما تمثل عنه الکون من آجل
یزاحمون علی استیطاف کعبته
ملائک السبع من راع و مبتهل
شمس غدت من سحاب القدس فی کلکل
لو انها کشفت یوماً لذی بخل
لصاح وجهت وجهی للذی فطر
السماوالارض عن تشریک ذی الحول
انصهصه الغمر عن قولی فقل عذرا
ابا الغریق فلا اخشی من البلل
قد حیرالملا الا علی تهلله
لولم یهلل لباهت منه فی ضلل
هذا اعتذاری فان بالغت فی بکری
الیک عنی فماصب بمعتذل
لا تدعونه الهاً اجل عن کفو
قل فیه ما شئت من وصف ولن تصل
و کیف توصف او تدری حقیقتها
ذات تعالت عن الاضداد والمثل
اعزه الله من اعضا و عزته
بفیلق مابها للدهر من قبیل
ان کفه قصبت فاالدهر فی فشل
منها و ان بسطت فالبحر فی وشل
اختصه الله مراتاً لطلعته
اذصیغ عنصره من آیه الازل
تسوی السما وجهه بالشمس حین عات
و حین زالت عرتها حمره الخجل
یا نقطه فصرت عن حل معجمها
مفاتح صورت من احرف الجمل
الیک فی العود رجعیها ولا عجب
اذانت فی مبتدیعها عله العلل
للجرمد وجزر فی طلاطمه
افیض کیفک مدّغیر منفصل
ماالدهر الا کانسان و انت له
عین بمستحه نور الله بکتحل
ان انکرتک اناس من بنی عمه
فقد کبرت علا من طوق ذی لجل
للشمس فی الارض آیات لجاحندها
و ان غدت من غمام الجوی فی ظلل
ارض بلا حجه سبحان خالقها
عن ترک اعنامه ترعی مع الحمل
و لیس غیتبه عنهم بصائره
فانه ان رناهم غیر منعزل
یذود هذا و یسقی ذاعلی قدر
من حیث لم یشعر وافی العل والنهل
فاالشمس طالعه لیست بکاسفه
لکن عری الدهر عنها عشوه المقل
من غبره قد اثارت فی سقیفتها
انباء علاتها فی اثر مرتحل
غداه اشتغلو عن موت صاحبهم
لم یشهدوه لتکفین دلاعثل
و نا یعواسنته الماضین قبلهم
بعد النبیین حذو النعل بالنعل
فابد عوابدعه لم یخطئو قدما
فیها التخاذ بنی اسرائیل للعجل
وانکره والاحیه الطهر بیعه
وقد اهیبوبنص فی الغدیر جلی
واستغفروا امهم عن بیت عصمتها
یوماً علی بغلته یوماً علی جمل
تباهیته لم یفد نصح الکتاب ولا
نبح الکلاب لها یا شده الثمل
و بایعوا خالهم من بعد ما قتلو
بامر هانعثلا با الغی مشتغل
فاستنهضوه الی حرب الوصی علی
ایوء قاتله یا صیحه الخیل
فعسکر الرجس فی صفین فی قلل
من حزب ابلیس من خیل و من رجل
فشب نار الوغی بین الکماه من
الحربین وانهلت الانبال کالویل
فغمهم آیته الجبار فی ظلل
من الغمام بصوت کالقصیف علی
لا یلتقی شاطئا الا واتبعه
برمیه من شهاب الغصب مشتعل
لوان ما بین قربنها لهم لفدوا
لوکان تفیع سیف الله بالبدل
قدکان یفنی شلا هم برق صارمه
لولا اعتراض دم کالویل منهمل
یحوط حجفر شوس کانهم
ملائک حول عرش الله محتفل
کان ارماحهم فی کفهم کنس
لها ذوائب تنعی القوم باالئلل
کم رکبو من بنی صخر رحی قلل
علی سوی محور العساله الذبل
کم کبوا خیولا فی مکافحه
علی رکوب لها فی الترب منجدل
کانها سفن مددت بر اکبها
یغشاه موج ظلال السیف کالقلل
و لم تنل اولیاء نثار مآربه
سوی عتاق سه من رمح معتقل
فاستر هقیتم صفاح الخافضات علی
رفع المصاحف یالله من دخل
و سیف اشترها باللبین یحصدهم
والقوم ما بین مجدول و منجفل
حتی تشایع رای الما رقبن علی
ترک القتال فیاللخذل والفشل
فحلوه علی التحکیم و اقتنعوا
من الغنیمه بعد الکد بالقفل
ثم انتضوا سیف بقی عمدوه علی
امیر هم یالها من نکث مغترل
اصلاح ما شیعوا فی الصیف من لبن
لواجتنی برق ما سل من عمل
هیهات للقید ما قدفت من قرء
هیهات للقوس ما قدزل من اسل
فانقض فیهم ضحی کالصغر بلقطهم
بمخلب السیف بعد النصح والعذل
فلم یغدر لهم فی الارض من اثر
فی غمض دیوسن اولمح ذی سبل
هذا وکم هنوات بعدها بضوی
والرممتینن و دور من بنی سمل
لا یستجیب لسانی ان یفوه بها
فاکتف بوقعه عاشورا ولاتسل
هذا الذی حجب الانصار فنقلبت
من نور طلعه وجه الله فی عطل
لله یوم نیادی فی السماء صحی
باسمه و صماخ القوم فی غفل
تهتز ام القری بشری ابن بجعتها
و زلزلت شرف الادیان والنحل
والارض قد اشرقت من نور فاطرها
و ظلمه اللیل قدولت ولم قول
یا مومنه کلسا فدرمت غایتها
وقعت من حیرتی فی زیت الخطل
فطانت نهتفنی صرعی مفاوزها
ارجع لاترک یا هذا ولا تغل
قدرمت سهباً عریضاً ظالما عقرت
فیه المطایا و قد انت من الجزل
یا سائراً نحو سامرا یوما بها
صرحاً بنور جلال الله مشتمل
احمل لسدّته العلیاء قافیته
من ماحض فی هواهم غیر منتحل
حال الجریض له دون القریض فلا
نوق الی هزج منه ولا رمل
لکنها نقشه من صدر ذی قلق
بین الحشی منه جرح غیر مندمل
قدجاش صدراً بها والحلق فیه شجی
مما دهنه من الاوصاب والفصل
و اذ وقفت علی باب لناحیته
ظل بن عمران فیها غیر منتعل
انزل علی هدوء واهتف لقاطنها
و اندبه عنه و قل یا کعبه الامل
غر العزاء و جل الخطب وانفصمت
عری الرجاء وسدت اوجه الحیل
صبت علی هموم شیبت لممی
لا یستطیع لها رضوی من الثل
و طاف بی ضاریات من نوازلها
تتری کسرب ذئاب طاب بالجمل
عجل فدیتک فی تنفیس ازمیتها
عنی فقد خلق الانسان من عجل
ولا تکلنی الی انفسی فتخذلنی
یا من علیه لدی الاهوال متکلی
من حاد عنک فقد اعیت مذاهبه
دهل سراب للفلا یروی من الفلل
صلی علیک منیث لعرش ما سلکت
بالوحی سبل الهدی محل الخبا الذال

هوالعزیز

اطلاعات

قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: سید محمدرضا شهیم

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عج للمسیر و سرفی البیدو القلل
ان العلی فی ستون الانیق الذلل
هوش مصنوعی: برای سرعت بخشیدن به مسیر و عبور از کوه‌های صاف، بدان که بلندی و عظمت در ستون‌های زیبا و در فرودست‌ها قرار دارد.
خض فی الفلاو اصحبت الاسادفی اجم
و اترک مغازله الغزلان للغزل
هوش مصنوعی: به دل جنگل برو و با شیرها همراه شو، و بگذار که شکار غزال‌ها را برای عاشقانه‌هایشان رها کنند.
او کان للمرومن عز و مکرمه
فی دارولم یهاجر سیدالرسل
هوش مصنوعی: او در دیاری زندگی می‌کند که عزت و بزرگی دارد و شرف و مقام او بر همه مشخص است و حتی در این دیار، پیامبر بزرگوار نیز هجرت نکرده است.
لم یبق فی الدارممن کنت تعهدهم
الا لفیف من الانذال و السفل
هوش مصنوعی: در خانه هیچ کس از کسانی که به آنها علاقه داشتم نمانده است، جز تعدادی اندک از افراد پست و فرومایه.
فاربی بنفسک ان تفتاد شمیتهم
وع المعاطن الا نعام و اعتزل
هوش مصنوعی: خود را چنان تربیت کن که در برابر مشکلات و ناملایمات، با شجاعت و آرامش واکنش نشان دهی و از چیزهایی که تو را اذیت می‌کند، دوری گزین.
مهما نزلت بارض فائت نادیها
واقر سلاماً علی الادآب و ارتحل
هوش مصنوعی: هر جا که بروی، آن مکان را صدا بزن و به آداب آن جا احترام بگذار و با نیکی از آنجا خداحافظی کن.
ما ان لفیف اخابوس بمسغبه
فاعطف علیه وکن هنه علی وجل
هوش مصنوعی: اگر بر سر دوراهی قرار گرفتی و در شرایط سخت و دشواری به سر بردی، به آن شخص کمک کن و بر آرامش او بیفزای.
و ان اردت قری قوم تسامر هم
فات القبور فمافی الحی من رجل
هوش مصنوعی: اگر بخواهی به قری (روستایی) بروی که مردمش با هم گفتگو کنند، باید به قبرها بروی چون در میان زنده‌ها مردی برای صحبت کردن نیست.
خلت ربوع العلی ابلها فعذت
تبکی علیه الصدی بالویل والهبل
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به یک مکان بلند و زیبا اشاره می‌کند که یادآور زمان‌های خوش گذشته است. او ابراز حسرت می‌کند که آن مکان اکنون خالی است و یادآوری آن به او اندوه و افسوس می‌آورد. شاعر از حسرت و درد خود می‌گوید که او را به یاد خاطرات تلخ و دست‌نیافتنی می‌اندازد.
خان الزمان رجالا یبخلون علی
عز القیاد و ما القوم من بخل
هوش مصنوعی: در این دنیا، مردانی وجود دارند که از بخشش و گران‌مایگی در رهبری و هدایت خودداری می‌کنند، و در واقع، این افراد از بخل و تنگ‌نظری برخوردارند.
قضوا فلالفضایا ما ابوحسن
ولا لهیجائها من فارس بطل
هوش مصنوعی: این بیت بیانگر این است که در میان فضایی که به آن اشاره می‌شود، هیچ نشانی از ابوحسن نیست و همچنین از هیاهوی آن منطقه نیز خبری نیست. در واقع، شاعر به طور غیرمستقیم به غیبت یا عدم حضور ابوحسن در یک موقعیت خاص اشاره می‌کند و در عین حال به شجاعت یا ویژگی‌های یک قهرمان از فارس اشاره می‌کند.
توازتهم اناس لا خلاق لهم
ارث الثعاب الاسادنی الا کل
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که افرادی که در این دنیا هیچ بهره‌ای از خوبی‌ها و فضائل ندارند، مانند کسانی هستند که تنها به ارث و میراث ناچیز وابسته‌اند و در واقع هیچ دستاوردی ندارند. آنها فقط به چیزهایی که به‌راحتی به دست آمده، تکیه می‌کنند و از تلاش و شایستگی‌های واقعی بی‌بهره‌اند.
قوماً اذا اسجر ذالود رو سهم
واستغفر والله من قول بلاعمل
هوش مصنوعی: مردمی که فقط در حرف و سخن می‌چرخند و عمل خاصی ندارند، باید از گفتن سخنان بی‌عملی خود عذرخواهی کنند.
طیر اذا حملوا جمل اذا اقتضوا
یا بدع ولد زناه الطیر بالجمل
هوش مصنوعی: پرنده‌ای که در پرواز است، وقتی تاثیر می‌گذارند، مانند شتری است که هنگام باربری به دوش می‌کشد. آیا این درست است که زاده‌ی زنا به درد و رنج بیفتد؟
یشیهون بمن سادو املا بسهم
و رزقه العین لا نحور بالکحل
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد که در این بیت به موضوعی مرتبط با تقدیر و روزی اشاره شده است؛ به طوری که فردی بر اساس شرایط خاصی به اقبال و سرنوشت خود نگاه می‌کند. تشبیه‌هایی از پرتاب تیر یا سهم و همچنین نوشیدن عرق بر می‌خورند که نشان‌دهنده جنبه‌های خوشی یا رنج در زندگی هستند. به طور کلی، این بیت تصویری از تلاش و سرنوشت انسان در مواجهه با شرایط مختلف را به تصویر می‌کشد.
تقلد العلم قوم من ذونی سفه
یفوتهم باقل فی حلبته الجدل
هوش مصنوعی: افرادی که به علم دست می‌یابند، اما از درک عمیق مسائل بی‌بهره‌اند، در برابر مناظرات و مباحثات دچار مشکل می‌شوند و نمی‌توانند بهتر از دیگران عمل کنند.
فخامل جهله بین الوری مثل
یرزی مقاله افلاطون فی المثل
هوش مصنوعی: در میان مردم، نادانی به چشم می‌خورد که مانند گفتار افلاطون در مورد مثل‌هاست.
تعمر الدهر حتی کل ناظره
فاحذر نعامه ان تکوی مع الابل
هوش مصنوعی: زمانی طولانی می‌گذرد تا چهره‌ها تغییر کنند، پس مواظب باش که برخی را بر اسب می‌نشانی که ممکن است دچار سوختگی شوند.
سر فی بطون الثری یا خارمقتحما
وقف علی کل رسم دارس عطل
هوش مصنوعی: در دل خاک، نشانه‌هایی از زندگی گذشته وجود دارد. به هر نشانی که از زندگی در اینجا باقی مانده، توجه کن و بر آن تامل کن.
و انع المکارم ثم اقصد مآتها
و عزایتا مهابا الفادح الجلل
هوش مصنوعی: نیکویی‌ها را گردآوری کن و به سمت آن‌ها برو، زیرا جایگاه آن‌ها با عظمت و شگفتی همراه است.
ما اوحش الدار لولا فرحته الحول
ما انکدالعیش لولا سرعه الاجل
هوش مصنوعی: اگر نبود شادابی سال، اشتیاق و شوق زندگی در خانه از بین می‌رفت و اگر سرعت پایان عمر نبود، زندگی آنچنان سخت و دشوار می‌شد که غیرقابل تحمل می‌گردید.
القی المکارم نفسی فی غیابتها
کانی یوسف فی اخوه جهل
هوش مصنوعی: من در دوری و غیبت، نیات و آرزوهای بزرگ و نیک را به خود القا می‌کنم، گویی یوسف در برابر برادرانش در جهل و نادانی آن‌ها قرار دارد.
واستجهل المجد مقداری فغادرتی
تعلو ملابس عزمی غبره العطل
هوش مصنوعی: تو به بزرگی و عظمت خود بی‌توجهی کردی، بنابراین رهایت کردم تا بر اندازه‌های اراده‌ام که تحت تأثیر وقایع و چالش‌هاست، بایستی.
کافی کحله فی عین ذی کمه
لواننی صارم فی کف ذیشیلل
هوش مصنوعی: کافیه که رد چشمان کسی که قصد پنهان کردن دارد، مانند خطی باشد، تا من در دست او شمشیر تیز باشم.
الدهر انزلنی حتی قرنت الی
غوغاء امثلهم عثمان فی المثل
هوش مصنوعی: زمانه مرا به جایی رساند که در میان شلوغی‌ها و سر و صداها، به مثالی از دیگران، عثمان، پیوستم.
سموسنام العلی والمکرمات ولا
من ناقه لهم فیما ولا جبل
هوش مصنوعی: آن‌قدر نام بلند و والایی دارند که نه زنی برای آن‌ها متولد شده و نه کوهی برایشان شکل گرفته است.
صبوالی بیعه میشومه جعلت
شوری یوصی بهالات الی هبل
هوش مصنوعی: در صبح به کار تازه‌ای وارد می‌شوم که مرا به شور و هیجان می‌اندازد و می‌خواهم آن را به معبودم تقدیم کنم.
اجبل قدحی بها والطرف فیه قذی
منها ولکن بسبق السیف للعدل
هوش مصنوعی: چشم‌ها را در شرابی غرق کرده‌ام که در آن سرخی وجود دارد، اما در دل این سرخی، عدالت بر پیروزی شمشیر می‌چربد.
یا دار تبریز لاحییت من وطن
الیک عنی فمالی فیک من علل
هوش مصنوعی: یا دار تبریز، تو برای من مانند وطن هستی و من به تو وابسته‌ام، پس چه چیزی در تو وجود دارد که می‌تواند برای من مشکل‌ساز باشد؟
ان کت جنه فردوس فطب نزلا
فقد و هبتک مالی فیک من ازل
هوش مصنوعی: اگر بهشت فردوس جایی باشد، پس منزلت تو در آنجا است، چون من از روزگاران گذشته، ثروتم را در اختیارت قرار داده‌ام.
دعنی و رحلی و خلامی و راحلتی
واربع علیک رضینا منک بالنقل
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به مهارت و هنر خود اشاره می‌کند، و درباره حالتی از سفر و حرکت صحبت می‌کند. او به آرامش و رضایت از انتقال و جابجایی اشاره کرده و بر این نکته تأکید می‌کند که ما از این سفر و تغییر راضی هستیم.
فیما الوقوف بدار الهون غربها
الا مکاشره الاذناب و العکل
هوش مصنوعی: در حالتی که در سرزمین ذلت و تنگی ایستاده‌ایم، جز چرخش و در حال حاضر مجازات‌ها و ننگ‌ها، چیز دیگری در دسترس نیست.
یاحبذا موقفی فی الربع من اضم
فی صفو عیش بلاغول ولا کسل
هوش مصنوعی: آه که چه خوب است جایگاه من در میان دوستان، در جایی که زندگی آرام و بدون تنش است و هیچ گونه کسالت و خستگی وجود ندارد.
کم من لیال به ضحیاء مقمره
مذیر کاس المنی فیما بلاد غل
هوش مصنوعی: بسیاری از شب‌ها را در نور ماه سپری کردم، در حالی که امیدهایم مانند جامی پر از آرزو در سرزمین غم دیده می‌شد.
یوماً علی دجله الزور اعلی سرر
یوما علی هور کوفان علی کلل
هوش مصنوعی: روزی بر روی دجله‌های زیبا، بر سر تخت‌هایی فرح‌بخش تکیه خواهیم زد و روزی دیگر، در کنار هور کوفه، در زیر سایه‌ درختان آرام خواهیم گرفت.
یوماً بسامره اکرم بها سکناً
تحمی العظام بها من رفته الشمل
هوش مصنوعی: روزی در دارایی و ثروتت، به قدری افزوده خواهد شد که سختی و رنج‌ها را از دوش کسانی که از تو دور شده‌اند، برطرف کنی.
اخری بخیر سقاه الله من حرم
فی طیب ترهنه برد من العلل
هوش مصنوعی: در پایان همه چیز به خیر خواهد بود، خداوند به وی از حرم امنی نعمت دهد که در آن هیچ گونه مشکلی وجود ندارد.
خبات عدن بها من کل فاکهته
قطوفها ذلّلت من کف مجترل
هوش مصنوعی: در باغ عدن، میوه‌های مختلف به آسانی در دسترس هستند و به راحتی از درختان چیده می‌شوند.
و باسقات نخیل کاالعروس اذا
قامت وقد اسدلست للفاحم الرجل
هوش مصنوعی: و درختان نخل مانند عروسی زیبا هستند که وقتی برمی‌خیزد، برای مردی خوش‌چهره زینت می‌بخشد.
تحکی زوارقها برجا علی فلک
تقل سیاره تفتر بالاصل
هوش مصنوعی: کشتی‌ها بر روی آب به آرامی حرکت می‌کنند و ستاره‌ها با فاصله مشخص بر روی آسمان قرار دارند و در فاصله‌ای دور در حال چرخش هستند.
یا نفس صبراً علی ریب الزمان فلا
تخطی السلامه الا خلفه الحلل
هوش مصنوعی: ای جان، در برابر ناملایمات زمان شکیبا باش، زیرا جز بعد از بحران‌ها، آرامش و سلامت به دست نمی‌آید.
هل تشهق العین الاکل و یخطر
ان العبون لفی شغل عن الحمل
هوش مصنوعی: چشمانت به دنبال غذاست و ذهن‌تان مشغول بازی است؛ در حالی که از بار زندگی غافل شده‌اید.
ماللّرجال نصیب فی مغانمه
الدّهرقن ذوات القنج والشهل
هوش مصنوعی: برای مردان، سهمی در غنایم روزگار هست، همانطور که دل‌های تنگ و نازک از آن بهره‌مند می‌شوند.
هونی و مونی علی حر الظماء جدعاً
اجل شانک آن ترضین بالسمل
هوش مصنوعی: ای کسی که در سختی‌ها و مشکلات صبر و استقامت نشان می‌دهی، ای علی! تو در این وضعیت، به خاطر مقام و جایگاهت شایسته‌ای که با کمال و زیبایی در دل‌ها نشسته‌ای، در برابر افکار ناامیدکننده و بی‌معنا، هیچ‌گاه رضایت نخواهی داد.
ان ادبرت عنی الدّنیا فلا بطر
فی جوهر السیف ما یغنی عن الخلل
هوش مصنوعی: اگر دنیا از من دور شده باشد، برتری در کیفیت شمشیر نمی‌تواند نسبت به نقص آن جبران کند.
حملّت اوقار عز لاتقوم علی
اقلالها یعملات السبعته الذلل
هوش مصنوعی: این بیت به مفهوم این است که بار سنگین مقام و بزرگی، بر دوش کسی نمی‌تواند قرار بگیرد که توانایی تحمل آن را نداشته باشد. بیان می‌کند که تنها افرادی که قدرت و لیاقت لازم را دارند، می‌توانند با این بار سنگین دست و پنجه نرم کنند. به عبارت دیگر، مسئولیت‌های سنگین بر دوش کسانی می‌نشیند که از پس آن برمی‌آیند، و دیگران که توانایی کمتری دارند، نمی‌توانند این بار را به دوش بکشند.
وخرت اعراق مجد وصلها حکم
وفرعها همم باالنلو متصل
هوش مصنوعی: وضعیت و اصالت سرزمین و میراث بزرگ آن به گونه‌ای است که به راحتی و با شایستگی به ارتباط و پیوندهای ارزشمند متصل می‌شود و شاخه‌های آن با اراده و انگیزه‌های بلند به این ارتباط ادامه می‌دهند.
و هدو نفس فلانی العیل من جزع
ولا غداه الغنی والنیل من خیل
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که شخصی در آرامش و سکون به سر می‌برد و به ثروت و رفاه مانند اسب‌های نیکو دست یافته است. او نه به خاطر فقر و ناتوانی دچار ناراحتی شده و نه صبحگاهی با امید و آرزوی ثروت بیدار می‌شود.
وزانئی حیم علم قد جبلت بها
لو زالت الراسیات الصلّد لم ازل
هوش مصنوعی: اگر بدانی که دانایی چگونه باید باشد، باید آن را به خاطر بسپاری و همیشه در ذهن داشته باشی. حتی اگر پایه‌ها و اصول ثابت از بین بروند، علم و آگاهی تو باقی خواهد ماند و از بین نخواهد رفت.
وزید لی بسطه سبحان و اهیها
فی العلم لوعال من فی الارض لم اعل
هوش مصنوعی: اگر به من بگویید که فضا را پر کنم و دانش را گسترش دهم، حتی اگر همه‌ی مردمان زمین بخواهند، نمی‌توانم این کار را انجام دهم.
فکم حللت رموزاً طالماً قصرت
عن حلّها حکماء الا عصر الاول
هوش مصنوعی: شما معماهایی را حل کرده‌اید که حکیمان در طول تاریخ، از حل آن‌ها ناتوان مانده بودند، جز در دوران اول.
و کم ملکت کنوزاً شدّ ما جهدت
فی نیلها طلّب العلیا ولم تنل
هوش مصنوعی: با وجود تلاش‌های زیادی که برای رسیدن به اوج و دستیابی به ثروت انجام دادی، نتوانستی به آنچه می‌خواستی برسدی.
راطنت وصیحی بهادهراً فما انتبهت
لها فکفکفت عنها کف معتقل
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که به نظر می‌رسد فردی از یک حقیقت یا درس مهم غافل مانده و با وجود این که این موضوع به او گوشزد شده، متوجه نشده است. او همچنان در دلش یا در ذهنش با آن حقیقت درگیری دارد و نمی‌تواند از آن رها شود. در واقع، این تصویر به ما می‌گوید که بعضی مسائلی که باید به آن‌ها توجه کنیم، به راحتی از ما دور نمی‌شوند، حتی اگر آن‌ها را نادیده بگیریم.
لا یوهن الدّهر عزمی من بلابله
البحر من صیحان الرعد فی شغل
هوش مصنوعی: زمانه نمی‌تواند اراده و عزم مرا تضعیف کند، همان‌طور که طوفان دریا از صدای رعد درگیر نمی‌شود.
بین الجوانح منی ما یخلانی
من ان یکون لذی فضل ید قبلی
هوش مصنوعی: در دل من چیزی وجود دارد که مانع می‌شود از اینکه کسی که بر من برتری دارد، به من بی‌اعتنایی کند.
لو کنت استاثر الدّنیا و زهرتها
حرصاً علی صعته فی اللّیس والاکل
هوش مصنوعی: اگر من دنیا و زیبایی‌های آن را تنها به خاطر حرص و ولع به کسب مال و خوردن آن می‌خواستم، به هیچ وجه به اندازه‌ای از آن دست نمی‌یافتم که ارزشش را داشته باشد.
مکان یحخرنی من طعمها جشب
و من ملا بسهاطم من الحلل
هوش مصنوعی: این بیت اشاره به جایی دارد که انسان را با طعم‌های لذیذ و جامه‌های زیبا و دلربا آشنا می‌کند. مکان یاد شده، تجربه‌های خوشمزه و دلنشینی را به ارمغان می‌آورد و همچنین پوشش‌هایی زیبا و با سلیقه به افراد ارائه می‌دهد.
لکنه لسماح لایسا محسنی
الا بانفاق ما فیها بلا مهل
هوش مصنوعی: اما برای فضیلت و نیکی، هیچ کس جز با هزینه کردن آنچه در اختیار دارد، درنگی نخواهد داشت.
فلو وری البوس ما قدفاته لحکی
تحب الجور لاصفا مدی الاوّل
هوش مصنوعی: حتی اگر لباس‌هایم را از تنم درآوری، نمی‌توانی از من خواسته‌ات را بگیری، زیرا عشق من به حقیقت و عدالت همچنان پابرجاست.
ولو دری الجود ماقدنا به لبکی
مرّالدهور لا عوازی بکائل
هوش مصنوعی: اگر درب سخاوتمندی را هم به روی ما باز کنند، ما نمی‌توانیم به اندازه اشک‌هایی که در طول زمان ریخته شده، جبران کنیم.
ولو تکن للعلی عینان لا منتبهت
و ما شرتنی بنجس غیر محتفل
هوش مصنوعی: اگر چشمانی برای رسیدن به بلندی‌ها داشتم، بی‌تردید با من در ارتباط بودی و به من توجه می‌کردی، نه اینکه مرا به چیزی زشت و آلوده بی‌خبر بسپاری.
لئن حوت شخصی الدنیا فلاعجب
کم لف من دُره فی مطرف سمل
هوش مصنوعی: اگر کسی دنیا را در دست بگیرد، جای شگفتی نیست که مانند مرواریدی در گردنبند زیبا تاب بخورد.
و ان زهانی اضدادی فلا ضجر
من هزوذ یحول من عین ذیکحل
هوش مصنوعی: اگر دشمنانم به من آسیب بزنند، از این که به آن‌ها پاسخ بدهم یا به شوخی بگذرانم، خسته نخواهم شد.
و ان تخاذلنی صبحی فلا و عز
فی منعه النفس ما یکفی عن الحول
هوش مصنوعی: اگر صبح مرا تنها بگذاری، نه، در عزت خودم قدرتی دارم که از هر کمکی بی‌نیازم.
لله در عمید فی مقالته
حباه رب العلی من اهناء النزل
هوش مصنوعی: در این بیت بیان شده که خداوند در سخنانش، نعمت‌هایی به انسانی که به او نزدیک است عطا کرده و این نعمت‌ها به او آرامش و راحتی می‌دهد.
و انما رجل الدنیا و واحدها
من لا یعوّل فی الدنیا علی رجل
هوش مصنوعی: تنها کسی که در زندگی به او تکیه نمی‌کند، در واقع تنها مرد دنیا است.
سهرت حتی حلیت الدهر اشطره
یا نومته الموت زورینی علی ملل
هوش مصنوعی: خواب تو حتی خورشید را هم تحت تاثیر قرار داده است، ای خواب مرگ بر من منت گذار و به من نگاه کن.
فان اصاب السها من ضجوتی رمد
مهلا فقد قربت شمسی من الطفل
هوش مصنوعی: اگر تیر غفلت از شوق من به چشمانم آسیب بزند، صبر کن، که خورشیدم به زودی از کودکیم نزدیک شده است.
لانرج یا صاح فی الدنیا بلوغ منی
الا لکل خفیف المقل محنقبل
هوش مصنوعی: در این دنیا چیزی جز مشکلات و چالش‌ها نصیب انسان نمی‌شود، مگر برای افرادی که در عمل و رفتارشان سبک‌سر هستند.
انکان یاتی علی تغییر عادتها
فسیف سبط امیرالمؤمنین منی
هوش مصنوعی: اگر زمانه به گونه‌ای تغییر کند که عادات مردم دگرگون شود، آنگاه نسل سبط امیرالمؤمنین بر من ظهور خواهد کرد.
الحجه القائم بن العسکری الحسن
الهادی سلاله طه ناسخ المثل
هوش مصنوعی: حجه قائم از نسل حسن عسکری، نوه طه، کسی که الگوها را تغییر می‌دهد.
الاروع البطل بن الاروع البطل
بن الاروع البطل بن الاروع البطل
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد که بزرگی و شجاعت این قهرمان، از نسل به نسل به ارث رسیده است و هر نسل قهرمانانی به همین اندازه شجاع و بزرگ را به دنیا آورده‌اند.
فتاک لامنها فلّاق هامتها
فضاض عامتها فی غیهب الجلل
هوش مصنوعی: وقتی که به او حمله می‌شود، می‌تواند بلافاصله با قدرت و شجاعت خود پاسخ دهد و در شرایط سخت و تاریک، همچنان استقامت نشان می‌دهد.
خلیفه الله فیما بین لابتسی
الدنیا علی الخلق من خاف و مستمل
هوش مصنوعی: در این بیت گفته شده است که انسان به عنوان نماینده خداوند در زمین برآمده و در زندگی دنیا، از آنچه که بر خلق می‌گذرد نهراسیده و از آن بهره‌برداری می‌کند.
لولاه فی الارض ما قامت قوامها
الا وساخت بمن فی السهل والجبل
هوش مصنوعی: اگر او نبود، زمین برپا نمی‌ماند و همه در دشت و کوه در غرقاب فرو می‌رفتند.
ولا اسقامت مجاری هذا الا کر
السبع الشداد علی قطب بلامیل
هوش مصنوعی: این عبارت به معنای این است که هیچ چیز نمی‌تواند به طور مستقیم و به راحتی در مسیر خود قرار گیرد، مگر آنکه نیرویی قوی و محکم مانند قدرت یک شیر در حالت ایستادگی بر روی محور بدون انحراف عمل کند.
ولا استدارت لها شمس علی قمر
ولا استتارت دراری تلکم الشعل
هوش مصنوعی: نه خورشید به دور ماه می‌چرخد نه ستاره‌ها به دور آن شعله می‌درخشند.
وجه المهیمن فما بین اظهرنا
وصفوه الرسل الها دین للسبل
هوش مصنوعی: چهره‌ای سرشار از توانایی و قدرت، بین ما و نمایان کنندگان رسالت الهی وجود دارد که نشان‌دهنده راه‌های درست و هدایتگر می‌باشد.
حلاحل لوزعی حجفل بذخ
سمیدع اریحی سحج بدل
هوش مصنوعی: این بیت به نظر می‌رسد که به صورت تصادفی نوشته شده و معنی خاصی ندارد. اگر نیاز به توضیح یا معانی خاصی دارید، لطفاً اطلاعات بیشتری ارائه دهید تا بهتر بتوانم کمک کنم.
وقدراه ابنی الله حین سری
الی مقام باوج الدس متصل
هوش مصنوعی: خداوند در آن لحظه‌ای که به مقام والای خود رسید، قدرت و عظمت خود را به نمایش گذاشت.
مصلیاً وجهه کالبدر ملتمع
ونوره بعد فی الاصلاب منتقل
هوش مصنوعی: چهره‌اش همچون ماه نورانی است و نورش از اصل و نسبش به ارث رسیده و منتقل شده است.
یا باحثا عن ذری علیاه معذره
قدسد دون الثر یا اوجه الحیل
هوش مصنوعی: ای کسی که به جستجوی حقیقت و معنا هستی، نیازی نیست که در این مسیر به خاک و نشانه‌های بی‌اهمیت توجه کنی؛ تلاش کن تا به درک و بصیرت عمیق‌تری دست یابی.
ان قال لافمبیت الکون فی عدم
کما تمثل عنه الکون من آجل
هوش مصنوعی: اگر بگوید که این جهان نیست، یعنی هیچ چیز وجود ندارد، همانطور که جهان به ‌وجود آمده است.
یزاحمون علی استیطاف کعبته
ملائک السبع من راع و مبتهل
هوش مصنوعی: فرشتگان هفت‌گانه در دور کعبه گرد آمده‌اند و به خاطر عشق و امید به پروردگار، به دعا و نیایش مشغولند.
شمس غدت من سحاب القدس فی کلکل
لو انها کشفت یوماً لذی بخل
هوش مصنوعی: خورشید تو همچون ابرهای مقدس است و هر لحظه در حال تابیدن. اگر روزی خود را نمایان کند، به کسانی که بر خود بخل می‌ورزند، نشان خواهد داد.
لصاح وجهت وجهی للذی فطر
السماوالارض عن تشریک ذی الحول
هوش مصنوعی: من با تمام وجودم به سوی کسی که آسمان و زمین را خلق کرده است روی آورده‌ام و او را یگانه می‌دانم، در حالی که هیچ شریک و همتایی ندارد.
انصهصه الغمر عن قولی فقل عذرا
ابا الغریق فلا اخشی من البلل
هوش مصنوعی: اگر کسی به من ایراد گرفت، باید عذرخواهی کنم. ای پدر غرق شده، من از خیسی نمی‌ترسم.
قد حیرالملا الا علی تهلله
لولم یهلل لباهت منه فی ضلل
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد که شخصی از جمع با حیرت و شگفتی به فردی که خوشحال و با نشاط است، نگاه می‌کند. اگر این فرد خوشحال نبود، آن شخص به خاطر جذابیت و ویژگی‌هایش در سایه‌ها هم تحت تأثیر قرار می‌گرفت. در واقع، این ابراز احساسات و جذابیت خاص فرد، نماد تأثیر عمیق او بر دیگران است.
هذا اعتذاری فان بالغت فی بکری
الیک عنی فماصب بمعتذل
هوش مصنوعی: این یک عذرخواهی از من است. اگر به شدت در مورد جوانی و گذشته‌ام به من انتقاد کنی، نه به تو بی‌احترامی می‌کنم و نه از این عذرخواهی خودداری می‌کنم.
لا تدعونه الهاً اجل عن کفو
قل فیه ما شئت من وصف ولن تصل
هوش مصنوعی: او را خدایی نپندارید که برابر و همتایی ندارد، هر چه بخواهید درباره‌اش بگویید، اما به حقیقت نخواهید رسید.
و کیف توصف او تدری حقیقتها
ذات تعالت عن الاضداد والمثل
هوش مصنوعی: چگونه می‌توان تو را توصیف کرد در حالی که حقیقت‌ها از صفات متضاد و مشابه بالاتر هستند؟
اعزه الله من اعضا و عزته
بفیلق مابها للدهر من قبیل
هوش مصنوعی: خداوند عزت و کرامت را به انسان‌ها اعطا کرده و این عزت در هیچ چیز دیگر به جز اعمال نیک و کارهای شایسته نمی‌تواند به دست آید.
ان کفه قصبت فاالدهر فی فشل
منها و ان بسطت فالبحر فی وشل
هوش مصنوعی: اگر زندگی‌ات دچار تنگنا و سختی است، به خاطر روزگار است که تو را به این حال رسانده، و اگر در زندگی‌ات گشایش و وسعتی وجود دارد، بدان که این وضعیت نیز ناپایدار است و ممکن است به زود برگردد.
اختصه الله مراتاً لطلعته
اذصیغ عنصره من آیه الازل
هوش مصنوعی: خداوند برگزیده‌اش را بارها به مقام بلندش می‌داند، زیرا عنصر وجود او از نشانه‌های ازل شکل گرفته است.
تسوی السما وجهه بالشمس حین عات
و حین زالت عرتها حمره الخجل
هوش مصنوعی: چهره آسمان در زیر نور خورشید، زمانی که به شدت می‌درخشد و زمانی که نورش کم رنگ می‌شود، رنگی از سرخ حیا و شرم به خود می‌گیرد.
یا نقطه فصرت عن حل معجمها
مفاتح صورت من احرف الجمل
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که شاید هر نقطه یا جزئی در عبارت موجب می‌شود که مفهوم آن به طور کامل بیان شود. در واقع، اینجا اشاره به این است که هر جزء کوچک از یک متن می‌تواند کلید فهم و باز کردن دروازه‌های معنی عمیق‌تر آن باشد. در نتیجه، هر حرف یا عنصر در جملات می‌تواند تأثیرگذار و مهم باشد.
الیک فی العود رجعیها ولا عجب
اذانت فی مبتدیعها عله العلل
هوش مصنوعی: در بازگشت به گذشته، نشانه‌هایی از آن را می‌بینی و عجیب نیست، چرا که در آغاز این چرخه، ریشه‌های وجود دارد که به همه چیز مربوط می‌شود.
للجرمد وجزر فی طلاطمه
افیض کیفک مدّغیر منفصل
هوش مصنوعی: در میان امواج خروشان، تنش و فروکش آن را به‌وضوح مشاهده کن و به تماشای تغییرات و ناپایداری‌های آن بپرداز.
ماالدهر الا کانسان و انت له
عین بمستحه نور الله بکتحل
هوش مصنوعی: زمان تنها یک انسان است و تو برای او چشمی هستی که با حیا و عفت، نور خداوند را به خود می‌گیرد.
ان انکرتک اناس من بنی عمه
فقد کبرت علا من طوق ذی لجل
هوش مصنوعی: اگر که تو مرا از خود راندی و بی‌اعتنایی کردی، بدان که من بزرگ‌تر از آن هستم که به این رفتارها بی‌اعتنا باشم و خود را از آن‌ها دور کنم.
للشمس فی الارض آیات لجاحندها
و ان غدت من غمام الجوی فی ظلل
هوش مصنوعی: برای خورشید در زمین نشانه‌هایی وجود دارد، حتی اگر در ابرهای آسمان پنهان شود.
ارض بلا حجه سبحان خالقها
عن ترک اعنامه ترعی مع الحمل
هوش مصنوعی: زمین بدون دلیل، خلق‌کننده‌اش را از ترک نعمت‌هایش نهی می‌کند، در حالی که بارها را به دوش دارد.
و لیس غیتبه عنهم بصائره
فانه ان رناهم غیر منعزل
هوش مصنوعی: این بیت بیان می‌کند که هیچ چیز نمی‌تواند مانع از دیدن حقیقت و درک واقعیت‌ها شود، زیرا وقتی فرد به چیزی توجه کند، نمی‌تواند از آن جدا شود یا از آن دور بماند. در واقع، اگر کسی واقعاً به چیزی نگاه کند، دیگر نمی‌تواند از آن چشم‌پوشی کند.
یذود هذا و یسقی ذاعلی قدر
من حیث لم یشعر وافی العل والنهل
هوش مصنوعی: این شعر اشاره به تطابق و تناسب در کمک و خدمت به دیگران دارد. یکی شخصی را از خطر دور می‌کند و دیگری به او آب می‌دهد، هر یک به اندازه و با توجه به نیاز آن شخص، بدون آنکه خودشان متوجه باشند. این عمل نشان‌دهنده نوعی محبت و توجه غریزی است که انسان‌ها به یکدیگر دارند.
فاالشمس طالعه لیست بکاسفه
لکن عری الدهر عنها عشوه المقل
هوش مصنوعی: خورشید در حال طلوع است و تاریک نیست، اما زمان، زیبایی‌اش را به نمایش نمی‌گذارد.
من غبره قد اثارت فی سقیفتها
انباء علاتها فی اثر مرتحل
هوش مصنوعی: من در جایی قرار دارم که طوفان غبارش، خبرهایی از گذشته و داستان‌هایی از سفرهای افراد را برمی‌انگیزد و به یاد می‌آورد.
غداه اشتغلو عن موت صاحبهم
لم یشهدوه لتکفین دلاعثل
هوش مصنوعی: در صبح روزی که دوستان از مرگ صاحب خود غافل بودند و آن را ندیدند، برایش در کار غسل و کفن او مشغول شدند.
و نا یعواسنته الماضین قبلهم
بعد النبیین حذو النعل بالنعل
هوش مصنوعی: و هرگز نسل‌های قبل از آنها از آنچه پس از پیامبران آمده است، دور نخواهند شد و دقیقاً به مسیر آنها ادامه خواهند داد.
فابد عوابدعه لم یخطئو قدما
فیها التخاذ بنی اسرائیل للعجل
هوش مصنوعی: بنابراین حاکم بر عابدان در آن زمان (موسى) اشتباهی مرتکب نشدند، زیرا بنی‌اسرائیل در گذشته با انتخاب گوساله، راه نادرستی را در پیش گرفتند.
وانکره والاحیه الطهر بیعه
وقد اهیبوبنص فی الغدیر جلی
هوش مصنوعی: در روز موعود، زنی پاک و با فضیلت در حاشیه کلام خداوند قرار می‌گیرد و به عظمت و جلال کارهایش اشاره می‌شود.
واستغفروا امهم عن بیت عصمتها
یوماً علی بغلته یوماً علی جمل
هوش مصنوعی: از خداوند طلب آمرزش کنید، زیرا روزی در خانه‌ای که پاکی و عصمت در آن حاکم است، بر شتری سوار خواهید شد.
تباهیته لم یفد نصح الکتاب ولا
نبح الکلاب لها یا شده الثمل
هوش مصنوعی: بدبختی آن است که نه پندی که در کتاب آمده، فایده‌ای دارد و نه صدای سگان به آن تأثیری می‌گذارد، تو ای کسی که در مستی به سر می‌بری.
و بایعوا خالهم من بعد ما قتلو
بامر هانعثلا با الغی مشتغل
هوش مصنوعی: و به نوعی برادرانشان را بعد از کشتن آنها، با فرمانی ارزشمند در امور بی‌ارزش مشغول کردند.
فاستنهضوه الی حرب الوصی علی
ایوء قاتله یا صیحه الخیل
هوش مصنوعی: به او بگویید که برای جنگ با وفاداری برخیزد؛ ای صدای سواران، به خاطر قاتلانش!
فعسکر الرجس فی صفین فی قلل
من حزب ابلیس من خیل و من رجل
هوش مصنوعی: در جنگ صفین، گروهی از لشکر شیطان و پیروان او به میدان آمدند و این کارشان باعث شد که پلیدی و فساد در میان آنها انتشار یابد.
فشب نار الوغی بین الکماه من
الحربین وانهلت الانبال کالویل
هوش مصنوعی: در شب نار و آتش، میان دو جنگ، زمین به شدت لرزید و سیلاب‌ها مانند هلاکت و نابودی سرازیر شدند.
فغمهم آیته الجبار فی ظلل
من الغمام بصوت کالقصیف علی
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد که آیه‌ای از قدرت خداوند در زیر ابرها با صدایی مانند رعد به تصویر کشیده شده است. از این تصویر، احساس عظمت و تسلط خداوند بر همه چیز و قدرتی که او دارد، به وضوح حس می‌شود.
لا یلتقی شاطئا الا واتبعه
برمیه من شهاب الغصب مشتعل
هوش مصنوعی: هر ساحلی که به هم می‌رسد، همیشه دنباله‌ای از آتش و شهاب‌های سرکش دردناک را به همراه دارد.
لوان ما بین قربنها لهم لفدوا
لوکان تفیع سیف الله بالبدل
هوش مصنوعی: اگر آن عده‌ای که به سوی خداوند قربانی می‌شوند، می‌توانستند خود را نجات دهند، قطعاً برای این کار با تمام وجود تلاش می‌کردند، حتی اگر مجبور به پرداخت هزینه‌ای سنگین مانند جان خود بودند.
قدکان یفنی شلا هم برق صارمه
لولا اعتراض دم کالویل منهمل
هوش مصنوعی: قدهای بلند و باریک، مانند شمشیر برّاقی هستند که اگر نبود اعتراض، قطرات باران به آسانی از آن سرازیر می‌شوند.
یحوط حجفر شوس کانهم
ملائک حول عرش الله محتفل
هوش مصنوعی: در این بیت به تصویر افرادی اشاره شده است که با احترام و شوق فراوان در گرد یکدیگر قرار دارند، به‌گونه‌ای که گویی فرشتگان در حال دور هم جمع شدن در اطراف عرش الهی هستند. این تصویر حس روحانی و تقدس را تداعی می‌کند.
کان ارماحهم فی کفهم کنس
لها ذوائب تنعی القوم باالئلل
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف افرادی می‌پردازد که در هنگام نبرد، تیرهایشان را به خوبی می‌زنند و این توانایی باعث می‌شود که مانند حماسه‌ای بزرگ دیگران را به خود جذب کنند. آن‌ها به قدری ماهر هستند که مانند کسی که با دستکش‌ها به کار رزم مشغول است، سلاح‌هایشان را در دستانشان اداره می‌کنند. حضور این افراد به قدری برجسته و تاثیرگذار است که حس ترس و شجاعت در دل دیگران ایجاد می‌کند.
کم رکبو من بنی صخر رحی قلل
علی سوی محور العساله الذبل
هوش مصنوعی: در این بیتی به توصیف قبیله‌ای به نام بنی صخر اشاره شده که در سختی‌ها و چالش‌ها مقاوم هستند. این افراد به نوعی به قله‌ها و جوامع بالاتر می‌رسند و در مسیر خود از موانع عبور می‌کنند. همچنین، به تلاش و پشتکار آنان در مواجهه با مشکلات تأکید می‌شود. به طور کلی، این متن به توانمندی و استقامت این قبیله در برابر چالش‌ها می‌پردازد.
کم کبوا خیولا فی مکافحه
علی رکوب لها فی الترب منجدل
هوش مصنوعی: هرگز در میدان نبرد بدون اسب نباشید، زیرا این اسب‌ها در برابر خاکستری بودن و فرورفتن در زمین کمک بزرگی هستند.
کانها سفن مددت بر اکبها
یغشاه موج ظلال السیف کالقلل
هوش مصنوعی: این بیت توصیف‌هایی از کشتی‌ها دارد که در روی آب، زیر سایه‌ی موج‌ها قرار گرفته‌اند. مشابهت‌هایی بین شکل و حالت این کشتی‌ها و قله‌های کوه وجود دارد که به زیبایی تصویر شده است.
و لم تنل اولیاء نثار مآربه
سوی عتاق سه من رمح معتقل
هوش مصنوعی: دوست‌داران او هرگز به خواسته‌هایشان نرسیدند، همچنان که سه نیزه به سمت مقتدر و آزاد پرتاب شده‌اند.
فاستر هقیتم صفاح الخافضات علی
رفع المصاحف یالله من دخل
هوش مصنوعی: ای کسانی که حقیقت را درمی‌یابید، در دل شب‌زنبورهایی که ساکت می‌مانند، در حزن به خویش و در حالتی شگفت، از شما خواسته می‌شود که در کتاب‌هایی والا بنگرید. ای خدای بزرگ، هر کس که به این عالم وارد شود، راهی خواهد یافت.
و سیف اشترها باللبین یحصدهم
والقوم ما بین مجدول و منجفل
هوش مصنوعی: در این بیت، به توصیف صحنه‌ای پرداخته شده است که در آن اسبی زینت شده با لجام‌های آراسته در حال حمله است و افراد گروهی در وضعیت بین دو حالت در حال جابه‌جایی هستند؛ یکی حالت منظم و دیگری حالت در حال فرار. به طور کلی، تصویر یک درگیری یا نبرد را به نمایش می‌گذارد که در آن نیروهای مختلف در حال حرکت و تغییر وضعیت هستند.
حتی تشایع رای الما رقبن علی
ترک القتال فیاللخذل والفشل
هوش مصنوعی: حتی نظر عمومی در مورد ماندن در میدان جنگ دچار تردید شده و به ترک جنگ و شکست دلالت می‌کند.
فحلوه علی التحکیم و اقتنعوا
من الغنیمه بعد الکد بالقفل
هوش مصنوعی: آن‌ها در موضوع قضاوت به موفقیت رسیدند و بعد از زحمت و تلاش، از غنائم به دست آمده راضی شدند و قناعت کردند.
ثم انتضوا سیف بقی عمدوه علی
امیر هم یالها من نکث مغترل
هوش مصنوعی: سپس شمشیر خود را کشیدند و آن را بر دوش امیر قرار دادند، در حالی که او را به خاطر نافرمانی‌اش سرزنش می‌کردند.
اصلاح ما شیعوا فی الصیف من لبن
لواجتنی برق ما سل من عمل
هوش مصنوعی: در روزهای تابستان، اگر از شیر تازه و خالص استفاده کنی، لذت بیشتری از آن می‌بری و از باران و نعمت‌های دیگری که به دست عمل‌های نیکو می‌آید، بهره‌مند می‌شوی.
هیهات للقید ما قدفت من قرء
هیهات للقوس ما قدزل من اسل
هوش مصنوعی: هرگز امکان ندارد که قید و بندها مرا به زمین اندازند، همان‌طور که همیشه در تیراندازی، تیر به سمت هدف رها می‌شود.
فانقض فیهم ضحی کالصغر بلقطهم
بمخلب السیف بعد النصح والعذل
هوش مصنوعی: به خاطر دوستی و رحمت، دیگران را نصیحت کردی، اما وقتی که رفتار ناپسند آنان ادامه یافت، در نهایت دست به کار شدی و از آن‌ها فاصله گرفتی. این فاصله‌گیری مانند طلوع خورشید در صبح است که نشانه پایان شب و آغاز روز جدید است.
فلم یغدر لهم فی الارض من اثر
فی غمض دیوسن اولمح ذی سبل
هوش مصنوعی: هیچ نشانه‌ای از آن‌ها در زمین باقی نمانده است، به‌طوری‌که در سکوت هم نمی‌توان به آن‌ها پی برد.
هذا وکم هنوات بعدها بضوی
والرممتینن و دور من بنی سمل
هوش مصنوعی: این متن به توصیف مکان‌ها و ویژگی‌های آن‌ها اشاره دارد. در آن به تعداد مکان‌ها و دورانی که مربوط به یک منطقه خاص است، اشاره می‌شود. همچنین به نظر می‌رسد که در مورد ساختمانی یا بنایی صحبت می‌کند که مربوط به خانواده یا قومی خاص به نام "بنی سمل" است.
لا یستجیب لسانی ان یفوه بها
فاکتف بوقعه عاشورا ولاتسل
هوش مصنوعی: زبانم قادر نیست این موضوع را بیان کند، بنابراین به واقعه عاشورا اشاره می‌کنم و بیشتر از آن نپرس.
هذا الذی حجب الانصار فنقلبت
من نور طلعه وجه الله فی عطل
هوش مصنوعی: این شخص است که مانع از پیشرفت یاری‌دهندگان شد و وقتی که نور چهره خدا را مشاهده کردند، به حالت غفلت درآمدند.
لله یوم نیادی فی السماء صحی
باسمه و صماخ القوم فی غفل
هوش مصنوعی: در روز قیامت، آسمان به صدا در می‌آید و نام خداوند زمزمه می‌شود، در حالی که مردم غافل از آنچه در حال وقوع است، بی‌خبر هستند.
تهتز ام القری بشری ابن بجعتها
و زلزلت شرف الادیان والنحل
هوش مصنوعی: شهر اصلی و معتبر با خبر خوشی به لرزه درآمد و شرافت دین‌ها و ملل به شدت دچار تغییر و تحول شد.
والارض قد اشرقت من نور فاطرها
و ظلمه اللیل قدولت ولم قول
هوش مصنوعی: زمین از نور آفریدگارش روشن شده و تاریکی شب از بین رفته و ناپدید شده است.
یا مومنه کلسا فدرمت غایتها
وقعت من حیرتی فی زیت الخطل
هوش مصنوعی: ای زن مؤمنه، به مانند ستاره‌ای در آسمان، وقتی اوج می‌گیری، در حیرتی عمیق از زیبایی‌ها و ظرافت‌های خود غرق می‌شوی.
فطانت نهتفنی صرعی مفاوزها
ارجع لاترک یا هذا ولا تغل
هوش مصنوعی: هوشیاری و هوش خویش را از دست نده، که در دل بیابان‌ها سرگردان می‌شوی. برگشت کن و مرا رها نکن، ای دوست، و سختی‌ام را بیشتر نکن.
قدرمت سهباً عریضاً ظالما عقرت
فیه المطایا و قد انت من الجزل
هوش مصنوعی: قدرت تو بسیار بزرگ و گسترده است و در این راه، زحمات زیادی را تحمل کرده‌ای؛ حال آنکه تو از جنس چیزهای باارزش و برجسته‌ای.
یا سائراً نحو سامرا یوما بها
صرحاً بنور جلال الله مشتمل
هوش مصنوعی: ای مسافر به سوی سامرا، روزی با نوری از جلال خدا، بنایی عظمتی را خواهی دید که به استقبال تو می‌آید.
احمل لسدّته العلیاء قافیته
من ماحض فی هواهم غیر منتحل
هوش مصنوعی: من کلام خود را با قدرت و زیبایی به خاطر عشق آنان می‌نویسم، بدون اینکه از دیگران تقلید کنم.
حال الجریض له دون القریض فلا
نوق الی هزج منه ولا رمل
هوش مصنوعی: این بیت می‌گوید که در شرایط بحرانی، نیازی به نگرانی نیست و بهتر است از مشکلات دوری کنیم. در اینجا اشاره می‌شود که هیچ دلیلی برای شتاب‌زدگی و یا تلاش بی‌فایده وجود ندارد، بلکه باید با آرامش و تدبیر به مسائل نگاه کرد.
لکنها نقشه من صدر ذی قلق
بین الحشی منه جرح غیر مندمل
هوش مصنوعی: اما نقشه من که در سرم دارم، مانند زخم ناتمام و دردناک است که هیچگاه بهبود نمی‌یابد.
قدجاش صدراً بها والحلق فیه شجی
مما دهنه من الاوصاب والفصل
هوش مصنوعی: قدش مانند کوه است و در گردنش دردهایی وجود دارد که به دلیل بیماری‌هایی است که به او رسیده و این دردها او را رنج می‌دهد.
و اذ وقفت علی باب لناحیته
ظل بن عمران فیها غیر منتعل
هوش مصنوعی: وقتی که در کنار درِ آنجا ایستادم، سایه‌ای از پسر عمران بر آنجا افتاده بود و او پاهایش را بر زمین گذاشته بود.
انزل علی هدوء واهتف لقاطنها
و اندبه عنه و قل یا کعبه الامل
هوش مصنوعی: به آرامی به آنجا برو و صدایت را به سوی ساکنانش بلند کن و درباره آنچه در آنجا گذشته، اندوه و ناله کن و بگو: ای خانه امید!
غر العزاء و جل الخطب وانفصمت
عری الرجاء وسدت اوجه الحیل
هوش مصنوعی: شکوه و ناله فراگیر شده و سخنرانی‌ها جدی‌تر گشته است، امیدها قطع شده و راه‌های چاره‌اندیشی بسته شده‌اند.
صبت علی هموم شیبت لممی
لا یستطیع لها رضوی من الثل
هوش مصنوعی: زندانی ناامیدی و غم‌ها شده‌ام که بر گردن من سنگینی می‌کند و هیچ کس از آن نمی‌تواند رهایی یابد.
و طاف بی ضاریات من نوازلها
تتری کسرب ذئاب طاب بالجمل
هوش مصنوعی: در این بیت شاعر به توصیف حالتی می‌پردازد که در آن، مشکلات و چالش‌ها به طور مداوم بر او فرود می‌آید، مانند گروهی از گرگ‌ها که در پی یک گله شتر روانه می‌شوند. شاعر احساس می‌کند که در برابر این ناملایمات، تنها و بی‌پناه است.
عجل فدیتک فی تنفیس ازمیتها
عنی فقد خلق الانسان من عجل
هوش مصنوعی: عجل، قربانت شوم! در آسان کردن دردها و مشکلاتم کوشا باش، چون انسان به طور طبیعی از عجله و شتاب ساخته شده است.
ولا تکلنی الی انفسی فتخذلنی
یا من علیه لدی الاهوال متکلی
هوش مصنوعی: به من قدرت و توانایی نده که به خودم متکی شوم، زیرا ممکن است در لحظات سخت و دشوار ناامید شوم. ای کسی که تنها به تو در این شرایط تکیه می‌کنم، به من کمک کن.
من حاد عنک فقد اعیت مذاهبه
دهل سراب للفلا یروی من الفلل
هوش مصنوعی: من از بهت و حیرت این دنیا فرزند ناخلفی شده‌ام که در سراب‌های بی‌پایان، در پی آب به جستجوی بی‌فایده‌ای می‌پردازم.
صلی علیک منیث لعرش ما سلکت
بالوحی سبل الهدی محل الخبا الذال
هوش مصنوعی: پیام من به شما این است که بر شما درود می‌فرستم، زیرا شما به عنوان معبری از عرش الهی به سوی زمین آمده‌اید و با وحی، راه‌های هدایت را طی کرده‌اید. شما جایگاه نور و خیر را در میان مردم فرستاده‌اید.

حاشیه ها

1402/07/24 10:09
فرید فریدی

افسوس این قصیده‌ی بلند و فخیم از بدایت تا نهایت پر خطا نگاشته شده است . 

در حسرت فراغ و حوصله ای  تا پاس این چامه و سراینده و مخاطبش نهاده شود.