گنجور

قصیدهٔ شمارهٔ ۲۴

ای باز کرده چشم و دل خفته را ز خواب،
بشنو سؤال خوب و جوابی بده صواب:
بنگر به چشم دل که دو چشم سرت هگرز
دیده‌است چشمه‌ای که درو نیست هیچ آب
چشمه‌ست و آب نیست، پس این چشمه چون بُوَد؟
این نکته‌ای است طرفه و بی‌هیچ پیچ و تاب
گاهی پدید باشد و گاهی نهان شود
دادم نشانی‌ای به مثل همچو آفتاب

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای باز کرده چشم و دل خفته را ز خواب،
بشنو سؤال خوب و جوابی بده صواب:
هوش مصنوعی: ای کسی که چشم و دل خوابیده را بیدار کرده‌ای، به این سؤال زیبا گوش کن و پاسخ درست بده.
بنگر به چشم دل که دو چشم سرت هگرز
دیده‌است چشمه‌ای که درو نیست هیچ آب
هوش مصنوعی: به عمق وجودت نگاهی بیفکن؛ زیرا چشمان ظاهری تو هرگز چشمه‌ای را نمی‌بینند که در آن هیچ آبی وجود ندارد.
چشمه‌ست و آب نیست، پس این چشمه چون بُوَد؟
این نکته‌ای است طرفه و بی‌هیچ پیچ و تاب
هوش مصنوعی: چشمه‌ای وجود دارد اما آبی در آن نیست، پس چگونه می‌توان آن را چشمه نامید؟ این موضوع پرسش جالبی است که بدون لفافه‌ای پیچیده مطرح شده است.
گاهی پدید باشد و گاهی نهان شود
دادم نشانی‌ای به مثل همچو آفتاب
هوش مصنوعی: گاهی روشن و نمایان است و گاهی پنهان می‌شود. نشانی به او دادم که مانند آفتاب است.

حاشیه ها

مصراع دوم مطلع (بشنو سال خوب و جوابی بده صواب) به جای سال واژۀ سوال را قرار دهید .
---
پاسخ: با تشکر، تصحیح شد.

1395/12/16 14:03
حسن

بنگر به چشم دل که دو چشم سرت هگرز
هرگز است و نه هگرز؟

1396/03/31 13:05
محمد

سلام حسن! اگر «هرگز» باشد که وزن خراب می‌شود، هم «هگرز» و هم «هرگز» شایع و مورد استفاده بوده از قدیم‌الایام:
«توبه کند شیر ز شیری هگرز
گرچه شتر کاهل و بی‌حمیت است»
از خود ناصرخسرو.
«کم بیش نباشد سخن حجت هرگز
زیرا سخنش پاک‌تر از زر عیار است»
این هم مثال «هرگز» ایضاً از خود ناصرخسرو.

1399/02/28 14:04
محمدی

سلام
همین 4 بیت هست؟