۲۳- در ختم کتاب
ز ناصر نشان در بخارا طلب
گهر در دل سنگ خارا طلب
بلی گوهر از سوزنی کم شده
ولی یار عیسی مریم شده
چه سوزن که واپستر از گرد راه
ولی رفته بر عارض همچو ماه
به مولد از آن سنگ کردم خطاب
که در وی صلابت بود بی حساب
اگر چه سلاطین او ظالمند
خلایق در او بیشتر عالمند
چو نزدیک ترکان چین و ختاست
ز تاراج و غارت در او ابتدات
چو استارهٔ طالعش مشتریست
تجلی به رسم هنر پروریست
بهشت است از روی آب و هوا
گر از اهل اوئی تفرج بیا
شنیدم که آن خطه در آخرت
بود در دیار دگر فاخرت
الاهی تو آن بقعه معمور دار
حوادث از آن ناحیت دور دار
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: الف. رسته
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ز ناصر نشان در بخارا طلب
گهر در دل سنگ خارا طلب
هوش مصنوعی: از ناصر نشانی در بخارا جستجو کن و به دنبال گوهری در دل سنگ سخت باش.
بلی گوهر از سوزنی کم شده
ولی یار عیسی مریم شده
هوش مصنوعی: بله، هرچند که ارزش و زیبایی حقیقتاً کاهش یافته، اما عشق و محبت به قدری عمیق شده که به عرش و مقام بالایی دست یافته است.
چه سوزن که واپستر از گرد راه
ولی رفته بر عارض همچو ماه
هوش مصنوعی: در این بیت شاعر به زیبایی و درخشندگی شخصی اشاره دارد که مانند ماه در آسمان میدرخشد، هرچند که در حال حاضر در انتهای مسیر قرار دارد. مانند سوزنی که به نظر میرسد در دوردستهاست، اما هنوز تأثیر و زیبایی خاص خود را دارد.
به مولد از آن سنگ کردم خطاب
که در وی صلابت بود بی حساب
هوش مصنوعی: به محل تولد خود از روی احترام و بزرگی نگاه کردم، چرا که در آنجا قدرت و استحکام بینهایتی وجود داشت.
اگر چه سلاطین او ظالمند
خلایق در او بیشتر عالمند
هوش مصنوعی: هرچند که شاهان و حکام ظلم و ستم میکنند، اما مردم عادی از دانش و آگاهی بیشتری برخوردارند.
چو نزدیک ترکان چین و ختاست
ز تاراج و غارت در او ابتدات
هوش مصنوعی: به نظر میرسد که در سرزمینهای شرقی، مانند چین و ختا، آغازگر جنگ و غارت، ترکان هستند.
چو استارهٔ طالعش مشتریست
تجلی به رسم هنر پروریست
هوش مصنوعی: زمانی که ستارهٔ خوشبختیاش مشتری است، نشان میدهد که زیبایی و هنر در وجود او متجلی شده است.
بهشت است از روی آب و هوا
گر از اهل اوئی تفرج بیا
هوش مصنوعی: بهشت مانند جایی است که با آب و هوای خوب احاطه شده، اگر از دوستان و اهل آنجا باشی، میتوانی از زیباییهای آن بهرهمند شوی و لذت ببری.
شنیدم که آن خطه در آخرت
بود در دیار دگر فاخرت
هوش مصنوعی: شنیدهام که آن مکان در آخرت به جایگاه برجسته و بالایی دست خواهد یافت.
الاهی تو آن بقعه معمور دار
حوادث از آن ناحیت دور دار
هوش مصنوعی: پروردگارا، تو آن مکان امن و پایدار را حفاظت کن و حوادث را از آن دور نگهدار.