گنجور

بخش ۱۸ - قرار گرفتن دل در جانب چپ

سینه ات را روشنی بینی ز راست
هم گشادش را از آنجا ابتداست
وسعتی در سینه بینی از یمین
کاندران هفت آسمان باشد دفین
در یمین سینه ات این انبساط
بنگری چپ را بود سم الخیاط
ظلمت چپ آن زمان نی بیش شد
تنگیش نی بیشتر از پیش شد
لیک پیش صحت و نور یمین
تنگی ظلمت شود چپ را قرین
چون مقابل با یمین آمد یسار
زین سبب دل را یسار آمد قرار
تا بود آیینه ی دل رو برو
یا نگارستان آن ملک نکو
هین نکویی چونکه مظهر دل بود
باید اول سوی دل روشن بود
همچنانکه صورت خوب نکو
می نماید از سوی آیینه رو
زانکه آیینه خود از دیده جداست
آینه مردیدها را رهنماست
دل ولی هم آینه هم دیده است
نقشها را سربسر خود دیده است
دل بود چون آینه چشم ای همام
نقشها را روبرو بیند تمام
هرچه بینی مظهرش باشد بصر
بینیش لیکن مقابل ای پسر

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سینه ات را روشنی بینی ز راست
هم گشادش را از آنجا ابتداست
هوش مصنوعی: سینه‌ات را روشنایی ببین و از جایی که این روشنایی آغاز می‌شود، گشودگی‌اش را درک کن.
وسعتی در سینه بینی از یمین
کاندران هفت آسمان باشد دفین
هوش مصنوعی: در دل هر انسانی فضای وسیعی وجود دارد که در آن چیزی به اندازه هفت آسمان پنهان شده است.
در یمین سینه ات این انبساط
بنگری چپ را بود سم الخیاط
هوش مصنوعی: در سمت راست سینه‌ات این گشادگی را ببینی، در سمت چپ آن نیز نشانه‌ای از خیاطی وجود دارد.
ظلمت چپ آن زمان نی بیش شد
تنگیش نی بیشتر از پیش شد
هوش مصنوعی: زمانی که ظلمت به اوج خود می‌رسد، تنگی و سختی آن هم بیشتر می‌شود و بر مشکل افزوده می‌گردد.
لیک پیش صحت و نور یمین
تنگی ظلمت شود چپ را قرین
هوش مصنوعی: اما در برابر حقیقت و روشنایی، ظلمت و تاریکی به حدی می‌رسد که چپ را هم همراه خود می‌کند.
چون مقابل با یمین آمد یسار
زین سبب دل را یسار آمد قرار
هوش مصنوعی: چون در مقابل دست راست (ید یمین) قرار گرفت، دست چپ (ید یسار) نیز به خاطر این موضوع آرامش به دل آورد.
تا بود آیینه ی دل رو برو
یا نگارستان آن ملک نکو
هوش مصنوعی: تا زمانی که دل من بازتابش را در آینه میبیند، تو یا باغ زیبایی هستی که در آن فرشتگان زندگی می‌کنند.
هین نکویی چونکه مظهر دل بود
باید اول سوی دل روشن بود
هوش مصنوعی: برای انجام کارهای نیک و زیبا، نباید فراموش کرد که ابتدا باید دل و ذهن را روشن و پاک کنیم.
همچنانکه صورت خوب نکو
می نماید از سوی آیینه رو
هوش مصنوعی: چنانکه زیبایی چهره از طرف آینه آشکار می‌شود،
زانکه آیینه خود از دیده جداست
آینه مردیدها را رهنماست
هوش مصنوعی: چونکه آیینه خود را از چشم دور کرده‌ای، آن آیینه به مردگان راهنمایی می‌کند.
دل ولی هم آینه هم دیده است
نقشها را سربسر خود دیده است
هوش مصنوعی: دل انسان مانند آینه‌ای است که تمام نقش‌ها و زیبایی‌ها را در خود منعکس می‌کند و به نوعی همه چیز را در خود می‌بیند. احساسات و تجربیات مختلف را در خود جمع کرده و به خوبی آن‌ها را درک می‌کند.
دل بود چون آینه چشم ای همام
نقشها را روبرو بیند تمام
هوش مصنوعی: دل مانند آیینه‌ای است که چشم‌ها همه نقش‌ها و تصویرها را به وضوح و کامل می‌بیند.
هرچه بینی مظهرش باشد بصر
بینیش لیکن مقابل ای پسر
هوش مصنوعی: هر چیزی که می‌بینی، نشانه و نمایشی از واقعیت است و به چشم تو نمایش داده می‌شود، اما باید توجه داشته باشی که آنچه مقابل توست، فقط ظاهری از حقیقت است.