گنجور

دروغ گفتن مایه رسوایی

و اغلب اوقات آن است که دروغ گفتن، باعث رسوایی و فضیحت، و بازماندن از مقاصد و مطالب می گردد و عزت آدمی تمام می گردد.

حسین چون اشتیاق سلطان یعقوب را به کلیات جامی شنیده بود جواب داد که بنده را در راه، مصاحبی بود که در هر منزل به آن مشغول بودم و به آن جهت ملالت پیرامون خاطرم نمی گذشت.

سلطان از حقیقت، استفسار نمود، جناب امیر گفت که: کلیات مولانا جامی که حضرت سلطان هدیه به جهت سرکار پادشاه فرستاد چون اندک ملالتی رخ می نمود به مطالعه آن مشغول بودم پادشاه از وفور اشتیاق فرمود: بگو بروند و کلیات را بیاورند امیر حسین کسی را فرستاد آن مجلد را آوردند چون گشودند معلوم شد که «فتوحات مکی» است نه «کلیات جامی» و در عرض راه مطلقا مطالعه کلیات جامی اتفاق نیفتاده و به این سبب، امیر، منفعل و شرمسار، و از درجه اعتبار افتاد بلی: بجز راستی هر چه باشد خطاست.

و از جمله اسباب رسوایی دروغگو، آن است که: خدای تعالی فراموشی را به او مسلط ساخته و به این جهت دروغی را که می گوید فراموش می کند و خلاف آن را می گوید و رسوا می شود.

حضرت امام جفعر صادق علیه السلام فرمود که: «از جمله چیزهایی که خدای تعالی بر دروغگو گماشته است نسیان است» و از این جهت، مشهور شده است که دروغگو حافظه ندارد.

و بعد از ملاحظه اینها، در فواید ضد کذب، که صدق باشد تأمل کنی و بعد از این، اگر دشمن خود نباشی در هر سخنی که می گویی ابتدا تدبر و تفکر کنی تا دروغی در آن نباشد و از همنشینی فساق و دروغگویان، اجتناب کنی تا راستگوئی ملکه تو گردد.

فصل - اجتناب از کذب، و طریقه خلاصی از آن: چون حرمت کذب را دانستی، پس اگر اعتقاد به خدا و رسول، و ایمان به روز جزا داری، باید از آن اجتناب کنی و خود را از آن نگاه داری.فصل - صدق و راستگویی: ضد دروغگویی، صدق است، که راستگویی است و آن اشرف صفات نفسانیه و رئیس اخلاق ملکیه است خداوندگار عالم می فرماید: «اتقوا الله و کونوا مع الصادقین» یعنی «بپرهیزید از خدا و با راستگویان بوده باشید» و از حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم مروی است که: «شش خصلت از برای من قبول کنید تا من بهشت را از برای شما متقبل شوم: هرگاه یکی از شما خبری دهد دروغ نگوید و چون وعده نماید تخلف نورزد و چنانچه امانت قبول نماید خیانت نکند و چشمهای خود را از نامحرم بپوشد و دستهای خود را از آنچه نباید به آن دراز کند نگاهدارد و فرج خود را محافظت نماید» و از امامین «همامین امام محمد باقر و امام جعفر صادق علیه السلام مروی است که: «به درستی که مرد به واسطه راستگویی به مرتبه صدیقان می رسد» و از حضرت صادق علیه السلام منقول است که «هر که زبان او راستگو باشد، عمل او پاکیزه است و هر که نیت او نیک باشد، روزی او زیاد می شود و هر که با اهل خانه نیکویی کند، عمر او دراز می شود» و فرمود که: «نظر به طول رکوع و سجود کسی نکنید و به آن غره نشوید، زیرا می شود این امری باشد که به آن معتاد شده باشد، و به این جهت نتواند ترک کند و لیکن نظر به صدق کلام و امانتداری او کنید، و به این صفت، خوبی او را دریابید» و مخفی نماند که همچنان که صدق و کذب در سخن و گفتار است، همچنین در کردار و اخلاق و مقامات دین نیز یافت می شود.

اطلاعات

منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

و اغلب اوقات آن است که دروغ گفتن، باعث رسوایی و فضیحت، و بازماندن از مقاصد و مطالب می گردد و عزت آدمی تمام می گردد.
هوش مصنوعی: بسیاری از اوقات، دروغ گفتن باعث ایجاد رسوایی و شرمندگی می‌شود و فرد را از دستیابی به اهداف و خواسته‌هایش بازمی‌دارد و در نتیجه، عزت نفس او تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
حسین چون اشتیاق سلطان یعقوب را به کلیات جامی شنیده بود جواب داد که بنده را در راه، مصاحبی بود که در هر منزل به آن مشغول بودم و به آن جهت ملالت پیرامون خاطرم نمی گذشت.
هوش مصنوعی: حسین زمانی که از علاقه سلطان یعقوب به کلیات جامی مطلع شد، پاسخ داد که در مسیر زندگی‌اش کسی را داشت که در هر مرحله به او مشغول بود و به همین خاطر هیچ‌گاه احساس خستگی نمی‌کرد.
سلطان از حقیقت، استفسار نمود، جناب امیر گفت که: کلیات مولانا جامی که حضرت سلطان هدیه به جهت سرکار پادشاه فرستاد چون اندک ملالتی رخ می نمود به مطالعه آن مشغول بودم پادشاه از وفور اشتیاق فرمود: بگو بروند و کلیات را بیاورند امیر حسین کسی را فرستاد آن مجلد را آوردند چون گشودند معلوم شد که «فتوحات مکی» است نه «کلیات جامی» و در عرض راه مطلقا مطالعه کلیات جامی اتفاق نیفتاده و به این سبب، امیر، منفعل و شرمسار، و از درجه اعتبار افتاد بلی: بجز راستی هر چه باشد خطاست.
هوش مصنوعی: سلطان در مورد حقیقت سوال کرد و امیر جواب داد که به خاطر کمبود تحرک، به مطالعه کلیات مولانا جامی که سلطان به پاس خدمت پادشاه فرستاده بود، پرداخته است. پادشاه که بسیار مشتاق بود، دستور داد تا آن کتاب را بیاورند. امیر حسین کسی را فرستاد و آن مجلد را آوردند. اما وقتی آن را باز کردند، متوجه شدند که «فتوحات مکی» است و نه «کلیات جامی». در واقع، طی مسیر هیچوقت به خواندن کلیات جامی نپرداخته بودند. به همین خاطر، امیر خجالت‌زده و بی‌اعتبار شد. در نهایت، به جز حقیقت، هر آنچه باشد، اشتباه است.
و از جمله اسباب رسوایی دروغگو، آن است که: خدای تعالی فراموشی را به او مسلط ساخته و به این جهت دروغی را که می گوید فراموش می کند و خلاف آن را می گوید و رسوا می شود.
هوش مصنوعی: یکی از عواملی که باعث رسوایی دروغگو می‌شود، این است که خداوند فراموشی را بر او حاکم کرده است. به همین دلیل، دروغی که می‌گوید را فراموش می‌کند و بر خلاف آن، چیزی دیگر بیان می‌کند که باعث رسوایی‌اش می‌شود.
حضرت امام جفعر صادق علیه السلام فرمود که: «از جمله چیزهایی که خدای تعالی بر دروغگو گماشته است نسیان است» و از این جهت، مشهور شده است که دروغگو حافظه ندارد.
هوش مصنوعی: حضرت امام جعفر صادق علیه‌السلام فرمودند که یکی از پیامدهای دروغگویی، فراموشی است. به همین دلیل، بر این باورند که دروغگوها حافظه قوی‌ای ندارند.
و بعد از ملاحظه اینها، در فواید ضد کذب، که صدق باشد تأمل کنی و بعد از این، اگر دشمن خود نباشی در هر سخنی که می گویی ابتدا تدبر و تفکر کنی تا دروغی در آن نباشد و از همنشینی فساق و دروغگویان، اجتناب کنی تا راستگوئی ملکه تو گردد.
هوش مصنوعی: پس از دقت در این موارد، به نتایجی درباره فواید راستگویی فکر کن. اگر دشمن خودت نیستی، در هر سخنی که می‌گویی ابتدا تأمل و فکر کن تا در آن دروغی وجود نداشته باشد. همچنین از همنشینی با فاسدان و دروغگویان دوری کن تا راستگویی در وجودت نهادینه شود.