ملا احمد نراقیمقام چهارم
و دانستی که حد اعتدال این قوه، صفت عفت است، که منشأ جمیع صفات کمالیه متعلقه به این قوه است و دو طرف افراط و تفریط آن یکی شره است و دیگری خمود .
و اینها جنس جمیع رذایل متعلقه به این قوه، و منشأ و مصدر همه آنها هستند و ما اول بیان این دو جنس و ضد اینها را که عفت است می کنیم و بعد از آن به شرح صفاتی که در ضمن آنها مندرج اند می پردازیم.
پس در این مقام دو مطلب است: مطلب اول دو جنس صفات خبیثه متعلقه به قوه شهویه، و ضد آنها و در آن سه فصل است.
صفت بیست و یکم - قساوت و سنگدلی و علاج آن: و آن حالتی است که آدمی به سبب آن از آلامی که به دیگران می رسد و به مصایبی که به ایشان روی می دهد متأثر نمی گردد و شکی نیست که منشأ این صفت، غلبه سبعیت است و بسیاری از افعال ذمیمه، چون: ظلم و ایذاء کردن و به فریاد مظلومان نرسیدن و دستگیری فقرا و محتاجان را نکردن، از این صفت ناشی می شود و ضد این صفت، رقت قلب و رحیم دل بودن است، و بر آن آثار حسنه و صفات قدسیه مترتب می گردد و از این جهت اخبار بسیار در فضیلت آن وارد شده است و از حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم مروی است که «خدای تعالی فرمود که نیکی را از مهربانان از بندگان من بطلبید و در پناه ایشان زندگانی کنید، به درستی که من رحمت خود را در ایشان قرار داده ام» و اخبار و احادیث در مذمت قساوت قلب، و مدح رقت آن بی شمار و مستغنی از شرح و اظهار است و علاج این صفت، و ازاله قساوت، و کسب رحمت، در نهایت صعوبت است، زیرا که قساوت، صفتی است راسخه در نفس، که ترک آن به آسانی میسر نگردد و کسی که به آن مبتلا باشد باید به تدریج خود را از اعمالی که نتیجه قساوت است نگاه دارد و مواظبت بر آنچه آثار رحیم دلی و رقت قلب است نماید تا نفس مستعد آن گردد، که از مبدأ فیّاض افاضه صفت رقت شده، ضد آن را که قساوت است برطرف سازد.فصل اول - مذمت شره و شکم پرستی: که طرف افراط قوه شهویه است و آن عبارت است از: متابعت کردن آدمی قوه شهویه خود را در هر چیزی که میل به آن می کند و آدمی را به آن می خواند، از: شهوت شکم و فرج و حرص مال و جاه و زینت و امثال اینها
اطلاعات
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
و دانستی که حد اعتدال این قوه، صفت عفت است، که منشأ جمیع صفات کمالیه متعلقه به این قوه است و دو طرف افراط و تفریط آن یکی شره است و دیگری خمود .
هوش مصنوعی: دانسته‌ای که نسبت اعتدال این نیرو، ویژگی عفت است که منبع تمام صفات کمالی مربوط به این نیرو به شمار می‌آید. دو حالت افراط و تفریط در این زمینه یکی ولع و شهوات بی‌حد و حصر است و دیگری کسالت و خمودگی.
و اینها جنس جمیع رذایل متعلقه به این قوه، و منشأ و مصدر همه آنها هستند و ما اول بیان این دو جنس و ضد اینها را که عفت است می کنیم و بعد از آن به شرح صفاتی که در ضمن آنها مندرج اند می پردازیم.
هوش مصنوعی: این ویژگی‌ها، ریشه و منبع تمام ناپسندی‌هایی هستند که به این قوای انسانی مربوط می‌شوند. ابتدا به توضیح این دو نوع از ویژگی‌ها و ضد آنها که عفت است، می‌پردازیم و سپس به تشریح صفاتی که در این زمینه وجود دارند، خواهیم پرداخت.
پس در این مقام دو مطلب است: مطلب اول دو جنس صفات خبیثه متعلقه به قوه شهویه، و ضد آنها و در آن سه فصل است.
هوش مصنوعی: در این زمینه دو موضوع وجود دارد: موضوع اول شامل دو نوع ویژگی‌های ناپسند مرتبط با قوه شهویه و ویژگی‌های مخالف آنها است که در سه بخش مورد بررسی قرار می‌گیرد.