گنجور

صفت بیست و یکم - قساوت و سنگدلی و علاج آن

و آن حالتی است که آدمی به سبب آن از آلامی که به دیگران می رسد و به مصایبی که به ایشان روی می دهد متأثر نمی گردد و شکی نیست که منشأ این صفت، غلبه سبعیت است و بسیاری از افعال ذمیمه، چون: ظلم و ایذاء کردن و به فریاد مظلومان نرسیدن و دستگیری فقرا و محتاجان را نکردن، از این صفت ناشی می شود و ضد این صفت، رقت قلب و رحیم دل بودن است، و بر آن آثار حسنه و صفات قدسیه مترتب می گردد و از این جهت اخبار بسیار در فضیلت آن وارد شده است و از حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم مروی است که «خدای تعالی فرمود که نیکی را از مهربانان از بندگان من بطلبید و در پناه ایشان زندگانی کنید، به درستی که من رحمت خود را در ایشان قرار داده ام» و اخبار و احادیث در مذمت قساوت قلب، و مدح رقت آن بی شمار و مستغنی از شرح و اظهار است و علاج این صفت، و ازاله قساوت، و کسب رحمت، در نهایت صعوبت است، زیرا که قساوت، صفتی است راسخه در نفس، که ترک آن به آسانی میسر نگردد و کسی که به آن مبتلا باشد باید به تدریج خود را از اعمالی که نتیجه قساوت است نگاه دارد و مواظبت بر آنچه آثار رحیم دلی و رقت قلب است نماید تا نفس مستعد آن گردد، که از مبدأ فیّاض افاضه صفت رقت شده، ضد آن را که قساوت است برطرف سازد.

اطلاعات

منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

و آن حالتی است که آدمی به سبب آن از آلامی که به دیگران می رسد و به مصایبی که به ایشان روی می دهد متأثر نمی گردد و شکی نیست که منشأ این صفت، غلبه سبعیت است و بسیاری از افعال ذمیمه، چون: ظلم و ایذاء کردن و به فریاد مظلومان نرسیدن و دستگیری فقرا و محتاجان را نکردن، از این صفت ناشی می شود و ضد این صفت، رقت قلب و رحیم دل بودن است، و بر آن آثار حسنه و صفات قدسیه مترتب می گردد و از این جهت اخبار بسیار در فضیلت آن وارد شده است و از حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم مروی است که «خدای تعالی فرمود که نیکی را از مهربانان از بندگان من بطلبید و در پناه ایشان زندگانی کنید، به درستی که من رحمت خود را در ایشان قرار داده ام» و اخبار و احادیث در مذمت قساوت قلب، و مدح رقت آن بی شمار و مستغنی از شرح و اظهار است و علاج این صفت، و ازاله قساوت، و کسب رحمت، در نهایت صعوبت است، زیرا که قساوت، صفتی است راسخه در نفس، که ترک آن به آسانی میسر نگردد و کسی که به آن مبتلا باشد باید به تدریج خود را از اعمالی که نتیجه قساوت است نگاه دارد و مواظبت بر آنچه آثار رحیم دلی و رقت قلب است نماید تا نفس مستعد آن گردد، که از مبدأ فیّاض افاضه صفت رقت شده، ضد آن را که قساوت است برطرف سازد.
هوش مصنوعی: این حالت به این معناست که فردی به خاطر سختی‌هایی که به دیگران می‌رسد یا مشکلاتی که برای آنها پیش می‌آید، احساس ناراحتی نمی‌کند. منبع این ویژگی، غالباً نوعی خشونت و بی‌توجهی به درد و رنج دیگران است که منجر به رفتارهای نادرست مثل ظلم و آزار رساندن به دیگران می‌شود. در مقابل، داشتن قلبی لطیف و مهربان باعث ایجاد رفتارهای مثبت و ویژگی‌های نیکو می‌شود. به همین دلیل، در مباحث دینی و اخلاقی، تاکید زیادی بر فضیلت مهربانی و پرهیز از خشونت قلبی شده است. بر اساس سخنان پیامبر، خداوند رحمت خود را در دل‌های مهربان قرار داده است. همچنین، کتاب و گفته‌های زیادی در مورد نکوهش خشونت قلب و ستایش لطافت قلب وجود دارد. درمان این ویژگی سخت و دشوار است، زیرا خشونت قلبی به صورت عمیق در فرد ریشه دوانده و ترک آن آسان نیست. افرادی که با این ویژگی دست و پنجه نرم می‌کنند، باید به تدریج از اقداماتی که به این خشونت می‌انجامد دوری کنند و به کارهایی که نشان‌دهنده مهربانی و لطافت است، توجه کنند تا بتوانند در دل خود احساس رحمت ایجاد کنند و اثرات منفی قساوت را کاهش دهند.