گنجور

فصل سوم - قوای چهارگانه سر منشأ نیکیها و بدیها

از آنچه گذشت روشن شد که از برای انسان اگر چه قوی و جوارح بسیار است، و لیکن همه آنها به غیر از چهار قهرمان، مطیع و فرمانبردارند، و ایشان را مدخلیتی در تغییر و تبدیل احوال مملکت نفس نیست، و آنچه منشأ اثر و باعث نیک و بد صفات، و خیر و شر ملکات هستند از این چهار قوه اند پس همه اخلاق نیک و بد از این چهار پدید آید، و منشأ صفات خیر و شر اینها هستند.

و لیکن، خیرات و نیکیهای قوه عاقله در حال تسلط و غلبه آن است، و بدیها و شرور آن در حالت زبونی و عجز آن در تحت سایر قوا، و آن سه قوه دیگر بر عکس این‌اند، زیرا که آثار خیر و نیکوئیهای آنها در حالت ذلت و انکسار و عجز ایشان در نزد عقل است، و شرور و آفات ایشان در وقت غلبه و استیلای آنها است بر عقل.

اطلاعات

منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

از آنچه گذشت روشن شد که از برای انسان اگر چه قوی و جوارح بسیار است، و لیکن همه آنها به غیر از چهار قهرمان، مطیع و فرمانبردارند، و ایشان را مدخلیتی در تغییر و تبدیل احوال مملکت نفس نیست، و آنچه منشأ اثر و باعث نیک و بد صفات، و خیر و شر ملکات هستند از این چهار قوه اند پس همه اخلاق نیک و بد از این چهار پدید آید، و منشأ صفات خیر و شر اینها هستند.
هوش مصنوعی: از آنچه گفته شد، مشخص شد که علی‌رغم قدرت و قابلیت‌های متعدد انسان، تنها چهار قوه هستند که در تصمیم‌گیری‌ها و تغییرات احوال روح نقش دارند. این چهار قوه به عنوان قهرمانان اصلی عمل می‌کنند و سایر قوا هیچ تأثیری در تغییر وضعیت ندارند. تمامی ویژگی‌های خوب و بد اخلاقی و صفات انسانی ناشی از فعالیت این چهار قوه است. بنابراین، اصلی‌ترین منبع ظهور خصوصیات و رفتارهای نیک و بد همین چهار قوه هستند.
و لیکن، خیرات و نیکیهای قوه عاقله در حال تسلط و غلبه آن است، و بدیها و شرور آن در حالت زبونی و عجز آن در تحت سایر قوا، و آن سه قوه دیگر بر عکس این‌اند، زیرا که آثار خیر و نیکوئیهای آنها در حالت ذلت و انکسار و عجز ایشان در نزد عقل است، و شرور و آفات ایشان در وقت غلبه و استیلای آنها است بر عقل.
هوش مصنوعی: به هر حال، خوبی‌ها و نیکی‌های عقل در زمان‌هایی که تسلط دارد، به اوج خود می‌رسد و بدی‌ها و معایب آن در مواقعی که تحت فشار دیگر قوا قرار دارد، کم‌رنگ می‌شود. برعکس، سه قوه‌ی دیگر زمانی که قدرت بیشتری دارند، آثار مثبت و نیکوییشان در مقام ضعف و ناتوانی در برابر عقل دیده می‌شود و مشکلات و آفات آن‌ها زمانی بروز می‌کند که بر عقل تسلط یابند.