گنجور

غزل شمارهٔ ۶۹۴

آن کز دهن تو رنگ دارد
انصاف که رزق تنگ دارد
وان کس که جدل ببست با تو
با عمر عزیز جنگ دارد
ماهی که بیافت آب حیوان
بر خشک چرا درنگ دارد
در آینه عکس قیصر روم
گر نیست بدانک زنگ دارد
در قدس دلت چو خوک دیدی
ملک قدست فرنگ دارد
ما را باری نگار خوش قول
اندر بر خود چو چنگ دارد
زان زخمه او همیشه این چنگ
پس تن تن و بس ترنگ دارد
هر ذره که پای کوفت با ما
از مشرق چرخ ننگ دارد
هر جان که در این روش بلنگد
جان تو که عذر لنگ دارد
زیرا کاین بحر بس کریمست
آن نیست که او نهنگ دارد
سگ طبع کسی که با چنین شیر
او سرکشی پلنگ دارد
سنگین جانی که با چنین لعل
سودای کلوخ و سنگ دارد
خامش کن و جاه گفت کم جوی
کاین جاه مزاج بنگ دارد

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

آن کز دهن تو رنگ دارد
انصاف که رزق تنگ دارد
هوش مصنوعی: هر چیزی که از زبان تو بیرون می‌آید، برای دیگران زیبا و قانع‌کننده است، اما در واقعیت، تو خودت در تنگنا و کمبود قرار داری.
وان کس که جدل ببست با تو
با عمر عزیز جنگ دارد
هوش مصنوعی: کسی که با تو مشاجره می‌کند، در واقع با عمر گرانبهای خود درگیر جنگ است.
ماهی که بیافت آب حیوان
بر خشک چرا درنگ دارد
هوش مصنوعی: ماهی‌ای که در آب زندگی می‌کند، وقتی که از آن خارج شود و بر روی خشکی بیفتد، چرا منتظر می‌ماند؟
در آینه عکس قیصر روم
گر نیست بدانک زنگ دارد
هوش مصنوعی: اگر در آینه‌ی تصویر قیصر روم (امپراتور روم) نیست، به همین دلیل است که آینه کثیف و زنگ‌زده است.
در قدس دلت چو خوک دیدی
ملک قدست فرنگ دارد
هوش مصنوعی: اگر در دل خود و در سرزمین مقدست، نشانه‌هایی از دنیاست و مانند خوکی چیزی را ناپسند و کثیف ببینی، بدان که آن مکان و آن مقام ارزش و زیبایی خود را از دست داده است.
ما را باری نگار خوش قول
اندر بر خود چو چنگ دارد
هوش مصنوعی: ما را یار زیبا و وفادار مانند چنگ (ساز موسیقی) به خود می‌کشد.
زان زخمه او همیشه این چنگ
پس تن تن و بس ترنگ دارد
هوش مصنوعی: از آن ضربه‌ای که او به من زده، این ساز همیشه صدای دلنواز و لطیفی دارد.
هر ذره که پای کوفت با ما
از مشرق چرخ ننگ دارد
هوش مصنوعی: هر ذره‌ای که با ما از سمت شرق در حرکت است، بر ما ننگ می‌برد.
هر جان که در این روش بلنگد
جان تو که عذر لنگ دارد
هوش مصنوعی: هر کسی که در این راه دچار لغزش و خطا شود، تو که بهانه‌ای برای لنگ بودن داری، وضعیتت خاص‌تر است.
زیرا کاین بحر بس کریمست
آن نیست که او نهنگ دارد
هوش مصنوعی: به خاطر داشته باش که این دریا بسیار سخاوتمند است و وجود نهنگ‌ها در آن نشان دهنده‌ی کمبودها نیست.
سگ طبع کسی که با چنین شیر
او سرکشی پلنگ دارد
هوش مصنوعی: طبع و رفتار کسی که با چنین بی باکی و قدرتی مواجه می‌شود، شبیه به طبیعت یک سگ است. در واقع، این جمله به ما می‌گوید که شخصی که در برابر یک حریف قوی و جسور قرار می‌گیرد، به نوعی ترس و ضعف از خود نشان می‌دهد.
سنگین جانی که با چنین لعل
سودای کلوخ و سنگ دارد
هوش مصنوعی: شخصی که در چنین شرایطی به دنبال زیبایی و گران‌بهایی‌های ظاهری است، همچنان به چیزهای بی‌ارزش و ناچیز چنگ می‌زند.
خامش کن و جاه گفت کم جوی
کاین جاه مزاج بنگ دارد
هوش مصنوعی: ساکت باش و از مقام و جایگاه کم بگو، زیرا این مقام حالتی نامناسب دارد.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۶۹۴ به خوانش عندلیب

حاشیه ها

1399/09/13 19:12
Lira R

نگار خوش قول یعنی نگار خوش صدا