گنجور

غزل شمارهٔ ۶۹۱

هر چند که بلبلان گزینند
مرغان دگر خمش نشینند
خود گیر که خرمنی ندارند
نه از خرمن فقر دانه چینند
از حلقه برون نه‌ایم ما نیز
هر چند که آن شهان نگینند
گر ولوله مرا نخواهند
از بهر چه کارم آفرینند
شیرین و ترش مراد شاهست
دو دیگ نهاده بهر اینند
بایست بود ترش به مطبخ
چون مخموران بدان رهینند
هر حالت ما غذای قومیست
زین اغذیه غیبیان سمینند
مرغان ضمیر از آسمانند
روزی دو سه بسته زمینند
زانشان ز فلک گسیل کردند
هر چند ستارگان دینند
تا قدر وصال حق بدانند
تا درد فراق حق بینند
بر خاک قراضه گر بریزند
آن را نهلند و برگزینند
شمس تبریز کم سخن بود
شاهان همه صابر و امینند

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هر چند که بلبلان گزینند
مرغان دگر خمش نشینند
هوش مصنوعی: با وجود اینکه بلبل‌ها پرنده‌های دیگری را انتخاب می‌کنند، اما صدای زیبای آنها همچنان در سکوت آرام باقی می‌ماند.
خود گیر که خرمنی ندارند
نه از خرمن فقر دانه چینند
هوش مصنوعی: به خودت توجه کن، چرا که هیچ‌کس از دنیای فقر چیزی برداشت نمی‌کند.
از حلقه برون نه‌ایم ما نیز
هر چند که آن شهان نگینند
هوش مصنوعی: ما نیز از این دایره خارج نیستیم، هرچند که آن پادشاهان درخشنده‌اند.
گر ولوله مرا نخواهند
از بهر چه کارم آفرینند
هوش مصنوعی: اگر به من توجه نکنند و صدایم را نشنوند، پس چرا مرا به وجود آورده‌اند؟
شیرین و ترش مراد شاهست
دو دیگ نهاده بهر اینند
هوش مصنوعی: شیرینی و تلخی نتیجه کار شاه است و این دو احساس به عنوان نشانه‌هایی از تلاش او در دو ظرف کنار هم قرار گرفته‌اند.
بایست بود ترش به مطبخ
چون مخموران بدان رهینند
هوش مصنوعی: باید مانند کسانی که مست هستند و زیر نظر هستند، در آشپزخانه ترش رویی کرد.
هر حالت ما غذای قومیست
زین اغذیه غیبیان سمینند
هوش مصنوعی: هر وضعیت و شرایط ما برای گروهی از مردم شبیه یک نوع خوراک است و از میان این خوراک‌های معنوی، برخی از آنها بسیار باارزش و غنی هستند.
مرغان ضمیر از آسمانند
روزی دو سه بسته زمینند
هوش مصنوعی: پرندگان فکر و خیال انسان‌ها از آسمان می‌آیند، اما به‌طور موقت در زمین و در دنیای مادی گرفتار می‌شوند.
زانشان ز فلک گسیل کردند
هر چند ستارگان دینند
هوش مصنوعی: به خاطر آن زیبایی که از آسمان نازل شده، هر چند ستاره‌ها به عنوان نشانه‌های ایمان هستند.
تا قدر وصال حق بدانند
تا درد فراق حق بینند
هوش مصنوعی: برای آنکه ارزش نزدیکی به حقیقت را درک کنند، باید درد جدایی از آن حقیقت را تجربه کنند.
بر خاک قراضه گر بریزند
آن را نهلند و برگزینند
هوش مصنوعی: اگر بر قطعات بی‌ارزش خاک بریزند، آن را تسلیم می‌کنند و از میان می‌گذارند.
شمس تبریز کم سخن بود
شاهان همه صابر و امینند
هوش مصنوعی: شمس تبریز زیاد سخن نمی‌گوید و پادشاهان همه صبور و قابل اعتماد هستند.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۶۹۱ به خوانش عندلیب