غزل شمارهٔ ۳۱۶۸
یا مَلِکَ الْمَغْرِبِ وَالْمَشْرِقِی
مِثْلُکَ فِی الْعالَمِ لَمْ یُخْلَقِی
باده ده ای ساقی هر متقی
بادهٔ شاهنشهی راوقی
جان سخن بخش که از تف او
گردد هر گنگ خرف منطقی
بر در حیرت، بکش اندیشه را
حاکم ارواح و شه مطلقی
جنت حسنت جو تجلی کند
باغ شود دوزخ بر هر شقی
چون بگریزی نرسد در تو کس
ور بگریزیم ز تو، سابقی
ظلمت و نور از تو تحیر درند
تا تو حقی یا که تو نور حقی
گشت شب و روز کنون غرق نور
نیست مهت مغربی و مشرقی
لابه کنی، باده دهی رایگان
ساقی دریا صفت مشفقی
مرده همیباید و قلب سلیم
زیرکی از خواجه بود احمقی
فکرت اگر راحت جانها بدی
باده نجستی خرد و موسقی
فرد چرایی تو ز من؟! گر منی
از چه تو عذرایی اگر وامقی؟!
غنچه صفت چشم ببستی ز گل
رو، بهمان خار کشی لایقی
خار کشانند همه، گر شهند
جز تو که بر گلشن جان عاشقی
خامش باش و بنگر فتح باب
چند پی هر سخن مغلقی؟!
اطلاعات
وزن: مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
یا مَلِکَ الْمَغْرِبِ وَالْمَشْرِقِی
مِثْلُکَ فِی الْعالَمِ لَمْ یُخْلَقِی
هوش مصنوعی: ای پادشاه مغرب و مشرق، در جهان هیچکس مانند تو خلق نشده است.
باده ده ای ساقی هر متقی
بادهٔ شاهنشهی راوقی
هوش مصنوعی: ای ساقی، برای هر پرهیزکاری شراب را بنوشان که این شراب ویژهٔ شاهان است.
جان سخن بخش که از تف او
گردد هر گنگ خرف منطقی
هوش مصنوعی: شخصی که سخن درست و ارزشمندی را بیان میکند، میتواند حتی افراد نادان و کمفهم را نیز به تفکر وادارد و به آنها بینش و درک منطقی بدهد.
بر در حیرت، بکش اندیشه را
حاکم ارواح و شه مطلقی
هوش مصنوعی: در آستانه حیرت و شگفتی، افکار خود را تحت فرمان درآور و در جستجوی حقیقت مطلق باش.
جنت حسنت جو تجلی کند
باغ شود دوزخ بر هر شقی
هوش مصنوعی: بهشت زیباییهای تو تجلی مییابد و برای هر کسی که بدشانس باشد، دوزخ خواهد شد.
چون بگریزی نرسد در تو کس
ور بگریزیم ز تو، سابقی
هوش مصنوعی: اگر تو فرار کنی، هیچ کس به تو نرسد؛ اما اگر ما از تو فرار کنیم، هیچ گذشتهای نخواهیم داشت.
ظلمت و نور از تو تحیر درند
تا تو حقی یا که تو نور حقی
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که ظلمت و نور به خاطر وجود تو متعجب و حیرتزدهاند. آیا تو حقیقتی یا اینکه خود نور حقیقت هستی؟ این بیان به بررسی وجود و ماهیت الهی اشاره دارد و نشان میدهد که وجود این دو حالت، به وجود تو وابسته است.
گشت شب و روز کنون غرق نور
نیست مهت مغربی و مشرقی
هوش مصنوعی: شب و روز گذشت و اکنون آفتاب درخشان است، چه اینکه ماه در غرب و شرق نیست.
لابه کنی، باده دهی رایگان
ساقی دریا صفت مشفقی
هوش مصنوعی: اگر در دریای عشق و وصال خود غرق شوی، ساقی بادهی دلنشین را به تو خواهد بخشید، بیآنکه از تو هزینهای بگیرد.
مرده همیباید و قلب سلیم
زیرکی از خواجه بود احمقی
هوش مصنوعی: برای زندگی و داشتن قلبی سالم، باید به گونهای عمل کرد که آگاهی و هوش از خود نشان دهیم، زیرا بیدقتی و نادانی تنها به زوال منجر میشود.
فکرت اگر راحت جانها بدی
باده نجستی خرد و موسقی
هوش مصنوعی: اگر فکر و خیال تو آرامش جانها را به همراه داشته باشد، نوشیدن می و خوشنوازی از موسیقی به خوبی به دست نخواهد آمد.
فرد چرایی تو ز من؟! گر منی
از چه تو عذرایی اگر وامقی؟!
هوش مصنوعی: چرا فردا را از من میپرسی؟ اگر خودت هستی، چرا بهانه میآوری؟ اگر مجنون هستی، پس چرا بهانههایی برای خودت میتراشی؟
غنچه صفت چشم ببستی ز گل
رو، بهمان خار کشی لایقی
هوش مصنوعی: چشمهایت که شبیه گل شکفته است، به همین دلیل لایق خار هستی.
خار کشانند همه، گر شهند
جز تو که بر گلشن جان عاشقی
هوش مصنوعی: همه به دور از تو، مانند خارهایی هستند که فقط در دشت گلها میروید، اما فقط تو هستی که در باغ عشق به زندگی دست میزنی.
خامش باش و بنگر فتح باب
چند پی هر سخن مغلقی؟!
هوش مصنوعی: سکوت کن و نگاه کن که چقدر در هر حرف پیچیدهای غنای تازهای وجود دارد.
حاشیه ها
1396/03/04 11:06
نادر..
فرد چرایی تو ز من، گر منی،
از چه تو عذرایی اگر وامقی؟!..
1396/03/04 15:06
مهناز ، س
باغ شود دوزخ بر هر شقی
1396/03/04 16:06
نادر..
خار کشانند همه، گر شهند
جز تو که بر گلشن جان عاشقی..
1396/03/04 16:06
مهناز ، س
جنت حسنت ”چو“ تجلی کند
باغ شود دوزخ بر هر شقی
1396/03/04 16:06
مهناز ، س
دوست عزیز
شما که شاعر و متبحر هستید ، لطفاً بیت اول را با بقیه ی غزل همخوان کنید
مثل :
ای ملک المغربی والمشرقی
مثلک فی االعالم لایخلقی
ببخشید من عربی نمی دانم .
1396/03/04 16:06
نادر..
دوست عزیزم.. من دوره گردی بیش نیستم..
شما بزرگوار که عربی نمی دانید، به زیبایی بیت اول را نیز اصلاح نمودید!..
1396/03/04 17:06
مهناز ، س
دوست جان
به تأئید دیگران نیز ما شما را بدیع پرداز و خوش قریحه می بینیم ،
سایه تان مستدام
1398/01/19 14:04
جلیل Jalilomidi@yahoo.com
یا ملک المغربِ والمشرقِ
مثلکَ فی العالمِ لَمْ یُخلَقِ
ای پادشاه خاور و باختر
مانند تو در جهان آفریده نشده است
1399/07/20 15:10
بی نشان
جنت حسنت چو تجلی کند