گنجور

غزل شمارهٔ ۲۹۳۲

چه باشد ای برادر یک شب اگر نخسپی
چون شمع زنده باشی همچون شرر نخسپی
درهای آسمان را شب سخت می‌گشاید
نیک اختریت باشد گر چون قمر نخسپی
گر مرد آسمانی مشتاق آن جهانی
زیر فلک نمانی جز بر زبر نخسپی
چون لشکر حبش شب بر روم حمله آرد
باید که همچو قیصر در کر و فر نخسپی
عیسی روزگاری سیاح باش در شب
در آب و در گل ای جان تا همچو خر نخسپی
شب رو که راه‌ها را در شب توان بریدن
گر شهر یار خواهی اندر سفر نخسپی
در سایه خدایی خسپند نیکبختان
زنهار ای برادر جای دگر نخسپی
چون از پدر جدا شد یوسف نه مبتلا شد
تو یوسفی هلا تا جز با پدر نخسپی
زیرا برادرانت دارند قصد جانت
هان تا میان ایشان جز با حذر نخسپی
تبریز شمس دین را جز ره روی نیابد
گر تو ز ره روانی بر ره گذر نخسپی

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چه باشد ای برادر یک شب اگر نخسپی
چون شمع زنده باشی همچون شرر نخسپی
هوش مصنوعی: ای برادر، چه اشکالی دارد اگر یک شب را بی‌خوابی بگذرانی، وقتی می‌توانی مانند شمع زنده باشی و همچون شعله درخشان و پرانرژی باشی؟
درهای آسمان را شب سخت می‌گشاید
نیک اختریت باشد گر چون قمر نخسپی
هوش مصنوعی: نیکوترین کارها را در شب‌های سخت انجام بده، چون در این لحظات است که آسمان به روی انسان‌ها باز می‌شود و ممکن است همانند قمر، درخشش و زیبایی پیدا کنی.
گر مرد آسمانی مشتاق آن جهانی
زیر فلک نمانی جز بر زبر نخسپی
هوش مصنوعی: اگر انسان آسمانی و معنوی هستی و به دنیای دیگر علاقه‌مند، زیر این آسمان باقی نمان، چرا که در این دنیا تنها بر سطح آن باقی می‌مانی.
چون لشکر حبش شب بر روم حمله آرد
باید که همچو قیصر در کر و فر نخسپی
هوش مصنوعی: وقتی لشکر حبش شبانه به روم حمله می‌کند، باید مانند قیصر در برابر آنها محکم و نترس ایستادگی کنی.
عیسی روزگاری سیاح باش در شب
در آب و در گل ای جان تا همچو خر نخسپی
هوش مصنوعی: ای جان، مانند عیسی در روزها سفر کن و در شب‌ها با آب و گل دست و پنجه نرم کن، تا مانند الاغ خواب‌آلوده نشوی و از زندگی بهره‌مند گردی.
شب رو که راه‌ها را در شب توان بریدن
گر شهر یار خواهی اندر سفر نخسپی
هوش مصنوعی: در شب می‌توانی مسیرها را طی کنی، اگر به دنبال دیدار معشوق خود هستی، از سفر کردن دریغ نکن.
در سایه خدایی خسپند نیکبختان
زنهار ای برادر جای دگر نخسپی
هوش مصنوعی: افراد خوشبخت زیر سایه خدا آرامش می‌یابند؛ برادر، مراقب باش که جای دیگری نیفتی.
چون از پدر جدا شد یوسف نه مبتلا شد
تو یوسفی هلا تا جز با پدر نخسپی
هوش مصنوعی: وقتی یوسف از پدرش جدا شد، دچار مشکل نشد. این را بدان که تو هم مثل یوسف هستی، پس خودت را به چیزی که جز پدر نمی‌رسد، نرسان.
زیرا برادرانت دارند قصد جانت
هان تا میان ایشان جز با حذر نخسپی
هوش مصنوعی: زیرا برادرانت قصد جانت را دارند، پس باید با احتیاط میان آن‌ها وارد شوی.
تبریز شمس دین را جز ره روی نیابد
گر تو ز ره روانی بر ره گذر نخسپی
هوش مصنوعی: اگر تو در مسیر درست حرکت کنی، در تبریز فقط با شمس دین آشنا خواهی شد و جز او کسی را نخواهی یافت. پس باید مطمئن باشی که در این راه، توقف نکنید.