مولاناغزل شمارهٔ ۲۶۷۴
هلا ای آب حیوان از نوایی
همی‌گردان مرا چون آسیایی
چنین می‌کن که تا بادا چنین باد
پریشان دل به جایی من به جایی
نجنبد شاخ و برگی جز به بادی
نپرد برگ که بی‌کهربایی
چو کاهی جز به بادی می‌نجنبد
کجا جنبد جهانی بی‌هوایی
همه اجزای عالم عاشقانند
و هر جزو جهان مست لقایی
ولیک اسرار خود با تو نگویند
نشاید گفت سر جز با سزایی
چراخواران چراشان هم چراخوار
ز کاسه و خوان شیرین کدخدایی
نه موران با سلیمان راز گفتند
نه با داوود می‌زد که صدایی
اگر این آسمان عاشق نبودی
نبودی سینه او را صفایی
وگر خورشید هم عاشق نبودی
نبودی در جمال او ضیایی
زمین و کوه اگر نه عاشق اندی
نرستی از دل هر دو گیاهی
اگر دریا ز عشق آگه نبودی
قراری داشتی آخر به جایی
تو عاشق باش تا عاشق شناسی
وفا کن تا ببینی باوفایی
نپذرفت آسمان بار امانت
که عاشق بود و ترسید از خطایی
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
هلا ای آب حیوان از نوایی
همی‌گردان مرا چون آسیایی
هوش مصنوعی: ای آب زندگی، مرا مانند آسیابی به گردش درآور!
چنین می‌کن که تا بادا چنین باد
پریشان دل به جایی من به جایی
هوش مصنوعی: من اینگونه عمل می‌کنم، تا اوضاع به همین منوال باقی بماند؛ دل بی‌قرار و پریشان من به جایی می‌رسد، و من نیز به مقصدی می‌رسم.
نجنبد شاخ و برگی جز به بادی
نپرد برگ که بی‌کهربایی
هوش مصنوعی: هیچ شاخ و برگی حرکتی نمی‌کند جز اینکه تحت تأثیر باد قرار گیرد و این به خاطر وجود کهربا نیست.
چو کاهی جز به بادی می‌نجنبد
کجا جنبد جهانی بی‌هوایی
هوش مصنوعی: مانند کاه که جز با وزش باد حرکت نمی‌کند، جهان نیز بدون وجود هوایی نمی‌تواند تکان بخورد.
همه اجزای عالم عاشقانند
و هر جزو جهان مست لقایی
هوش مصنوعی: در دنیای پیرامون ما، تمام عناصر و هستی به نوعی عاشق هستند و هر بخش از جهان به شوق و سرمستی ناشی از یک گونه اتصال و ملاقات قرار دارد.
ولیک اسرار خود با تو نگویند
نشاید گفت سر جز با سزایی
هوش مصنوعی: اما رازها را نمی‌توان با هر کسی در میان گذاشت، نباید سر چیزهای مهم را بدون دلایل مناسب فاش کرد.
چراخواران چراشان هم چراخوار
ز کاسه و خوان شیرین کدخدایی
هوش مصنوعی: چرا برخی افراد با وجود داشتن لذت‌های زندگی، باز هم دچار سختی و دردسر هستند؟ این نشان می‌دهد که حتی در میهمانی‌ها و خوشی‌ها، برخی مشکلات و نگرانی‌ها وجود دارد.
نه موران با سلیمان راز گفتند
نه با داوود می‌زد که صدایی
هوش مصنوعی: نه مورچه‌ها با سلیمان رازهایی در میان گذاشتند و نه با داوود صدایی به هم زدند.
اگر این آسمان عاشق نبودی
نبودی سینه او را صفایی
هوش مصنوعی: اگر آسمان عاشق نبود، سینه‌اش هیچ‌گاه این‌قدر آرام و دل‌انگیز نمی‌بود.
وگر خورشید هم عاشق نبودی
نبودی در جمال او ضیایی
هوش مصنوعی: اگر خورشید هم عاشق نبود، در زیبایی‌اش هیچ نوری نمی‌دیدیم.
زمین و کوه اگر نه عاشق اندی
نرستی از دل هر دو گیاهی
هوش مصنوعی: اگر زمین و کوه هم عاشق نیستند، پس چرا از دل هر یک گیاهی می‌روید؟
اگر دریا ز عشق آگه نبودی
قراری داشتی آخر به جایی
هوش مصنوعی: اگر دریا از عشق خبر نداشت، بی‌شک آخر به مکانی می‌رسید.
تو عاشق باش تا عاشق شناسی
وفا کن تا ببینی باوفایی
هوش مصنوعی: عشق را با تمام وجود تجربه کن و وفاداری را در روابط خود نشان بده تا بتوانی وفاداری واقعی را در دیگران مشاهده کنی.
نپذرفت آسمان بار امانت
که عاشق بود و ترسید از خطایی
هوش مصنوعی: آسمان نتوانست بار مسئولیت را بر عهده بگیرد؛ زیرا عاشق بود و از اشتباهی احتمالی می‌ترسید.
حاشیه ها
1392/10/24 09:12
ناشناس
مولانا معتقد است که عشق در همه موجودات و کائنات ، ساری و جاری است.
1395/12/20 20:03
وفایی
در دیوان شمس ، بیت یازدهم به این شکل نوشته شده :
زمین و کوه اگر نه عاشق اندی
نرستی از دل هردو گیایی
گیا دقیقا همان گیاه است . فرهنگ معین : گیاه = گیاغ = گیا = گیه .
به این صورت که شما نوشته اید ، قافیه این بیت با بقیه ابیات این غزل هماهنگ نیست .