سوخت یکی جهان به غم ، آتش غم پدید؟ نی
صورت این طلسم را ، هیچ کسی بدید؟ نی
می کشدم به هر طرف ، قدرت کهربای وی
ای عجبا بدید کس ، آنک مرا کشید ؟ نی
در دو بیت آعازین معانی بدرستی قابل دریافت میباشد مضافا اینکه استاد معنا همه چیز را در این جهان معنا میداند و جهان معنا البته که قابل رویت نیست و پس از آن دلایل فلسفی آنرا بیان میکند ؛
هست سماع چنگ ؟ نی ، هست شراب رنگ ؟ نی
صد قدح است بر قدح ، آنک چشید قدح ؟ نی
آیا میشه گفت سماع همون چنگیه که نواخته میشود و شخص را به رقص میآورد ؟ مسلماً نه چرا که اون احساس پس از شنیدن موسیقی ست که انسان را بوجد می آورد و موجب سماع میگردد و آیا میشه شراب را بر اساس رنگ توصیف کرد ؟ قطعاً شراب را بایستی نوشید تا توانست در مورد اثر و معنای اون قضاوت کرد و صرفا با نگاه به ظاهر و رنگ شراب قادر به درک شراب نخواهیم بود و اگر صدها قدح شراب بر روی هم قرار داشته باشه کسی قدح خالی از شراب را نخواهد چشید که باز اشاره میکند که انسان بایستی بدنبال معنا و محتوی باشد و نه ظرف خالی .
عشق قرابه باز و من در کف او چو شیشه ای
شیشه شکست زیر پا پای کسی خلیده ؟ نی
خداوند ظرف های شراب را در دست دارد و من ذهنی من بواسطه شرابی که حضرت دوست به من داد نابود شد و شکست ولی آیا شیشه های شکسته من من در پای روندگان که به راه و باور خود میروند فرو رفت که آنها را از رفتن به باطل باز دارد ؟ و از این تجربه خوب من بیاموزند و خودشون را اصلاح کنند ؟ و پاسخ اینه که نه
در قدم روندگان شیخ و مرید بی عدد
در نفس یگانگی شیخ و مرید نه
و عدم توجه و توقف این روندگان به این دلیله که در راهی که اونها میروند هم شیخ و هم مریدان این راه باطل فراوانند اما در بحث یگانگی یا همون لا اله الا الله که هیچ اله و جذابیتی برای انسان نیست بجز او ، نه شیخ و راهنمایی وجود داره و نه هوادارانی که واقعا به این یگانگی باور قلبی داشته باشند.
آنکه میان مردمان شهره شد و حدیث شد
سایه بایزید شد مایه بایزید نه
و این را دقیقا نمی توان گفت منظور مولانا شخص خاصی بوده و یا هر کسی می توانسته است که باشد همانگونه که در مورد شخص مولانا پیش از ملاقاتش با شمس نیز صدق میکند و آن شیخ مورد نظر مولانا سایه و ظاهری از بایزید که مردی وارسته و عارف بوده است میتوانسته داشته باشد با مریدانی در اطرافش ولی قطعاً بایزید کجا و صورتی از بایزید کجا ؟
مژده دهید عاشقان عید وصال میرسد
زانک ندید هیچ کس خود رمضان و عید نی
و ای عاشقان وصل به جانان که همان اصل خدایی و رسیدن به فضای یکتایی میباشد مژه به شما که عید وصال شما خواهد رسید اگر که شما تنها این رمضان و عید ظاهر را نبینید و این بصیرت را داشته باشید که طلب معنا کنید و رنگ شراب و قدح خالی برای شما اهمیتی نداشته باشد .
موفق و در پناه دوست باشید