گنجور

غزل شمارهٔ ۲۱۸

ز بهر غیرت آموخت آدم اسما را
ببافت جامع کل پرده‌های اجزا را
برای غیر بود غیرت و چو غیر نبود
چرا نمود دو تا آن یگانه یکتا را
دهان پر است جهان خموش را از راز
چه مانع‌ست فصیحان حرف‌پیما را؟
به بوسه‌های پیاپی ره دهان بستند
شکرلبان حقایق دهان گویا را
گهی ز بوسه یار و گهی ز جام عقار
مجال نیست سخن را نه رمز و ایما را
به زخم بوسه سخن را چه خوش همی‌شکنند
به فتنه بسته ره فتنه را و غوغا را
چو فتنه مست شود ناگهان برآشوبند
چه چیز بند کند مست بی‌محابا را
چو موج پست شود کوه‌ها و بحر شود
که بیم آب کند سنگ‌های خارا را؟
چو سنگ آب شود آب سنگ پس می‌دان
احاطت ملک کامکار بینا را
چو جنگ صلح شود صلح جنگ پس می‌بین
صناعت کف آن کردگار دانا را
بپوش روی که روپوش کار خوبان‌ست
زبون و دستخوش و رام یافتی ما را
حریف بین که فتادی تو شیر با خرگوش
مکن مبند به کلی ره مواسا را
طمع نگر که منت پند می‌دهم که مکن
چنان که پند دهد نیم پشه عنقا را
چنان که جنگ کند روی زرد با صفرا
چنان که راه ببندد حشیش دریا را
اکنت صاعقه یا حبیب او نارا
فما ترکت لنا منزلا و لا دارا
بک الفخار ولکن بهیت من سکر
فلست افهم لی مفخرا و لا عارا
متی اتوب من الذنب توبتی ذنبی
متی اجار اذا العشق صار لی جارا
یقول عقلی لا تبدلن هدی بردی
اما قضیت به فی هلاک اوطارا

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۲۱۸ به خوانش پری ساتکنی عندلیب

حاشیه ها

1396/05/20 14:08
نادر..

به بوسه‌های پیاپی ره دهان بستند
شکرلبان حقایق، دهان گویا را..

1398/04/18 01:07
سعید

معنای ابیات عربی بدین شرح است:
اکنت صاعقه یا حبیب او نارا
فما ترکت لنا منزلا و لا دارا
معنی: ای دوست! آیا تو صاعقه هستی یا آتش
که برای ما نه خانه ای باقی گذاشته ای و نه کاشانه ای

بک الفخار ولکن بهیت من سکر
فلست افهم لی مفخرا و لا عارا
معنی: تو مایه فخری اما من از مستی تو (دیدار تو) مبهوت شده ام
و نمی دانم که به این مستی افتخار کنم یا آن را ننگ بدانم (از این رو که مستی گناه است آن را ننگ بدانم یا هگبه اینکه از دیدار تو مست شده ام افتخار کنم)
متی اتوب من الذنب توبتی ذنبی
متی اجار اذا العشق صار لی جارا
معنی: کِی توبه از گناه کنم که توبه من هم خود گناه است
کِی در جایی مجاور شوم که عشق در کنار من همجوار شده است

یقول عقلی لا تبدلن هدی بردی
اما قضیت به فی هلاک اوطارا
معنی: عقلم به من می گوید که هدایت را با چیزی پست تر عوض نکن
مگر جز این است که عمر ما در نرسیدن به آرزو سپری شد

1399/07/04 23:10
همایون

از غزل های پیش از ملاقات شمس و پیدا شدن عرفان معنوی نوروزی پهلوانی است که مانند شعرای پیشین و تقلیدی سروده شده است