انسان همواره در کار اندیشیدن است حتی در خواب و هدف اندیشه در انسان برتری است هم از دیگران و هم از خود
وقتی دیگران در میان باشند هدف سود و قدرت است و رقابت، ولی هنگامی که برتری از خود به میان می‌‌آید حق و صداقت و همکاری است و عشق و فنای از خود، اولی‌ اصطلاحا هوس و جان فانی و دومی مستی و جان باقی‌ انسان را شکل می‌‌دهد
چگونه می‌‌توان اندیشه را ازیکی به دیگری تغییر مسیر داد، برای این کار باید از می‌‌ یا سخن مستی آور بهره جست و سر خود را از جای اندیشه به جام مستی بدل کرد
این دو راهه و این انتخاب ویژه انسان است و میدانی بزرگ و فراخ برای زندگی‌ او فراهم می‌‌کند، دو مسیری که مخالف یکدیگرند و پیش روی و بالایی در یکی‌، پایین رفتن و پست شدن در آن یکی‌ است
جاودانگی راهی‌ نیست که پایانی داشته باشد بلکه نیستی‌ و مرگ است که رسیدنی است، جاودانگی یک کیفیت است که می‌‌تواند شامل حال انسان شود
در این غزل نکته ظریفی بیان می‌‌شود و آن اصلی‌ بودن و اولین بودن مستی است یعنی‌ اول مستی بوده است و اصل آن است و حق نیز از آن جنس است و جان پس از آن آمده است هرچند در بینش زمان مند و زمان بندی شده ممکن است این گونه دریافت نشود ولی با بینش حکمت آن چه برتر است اصیل تر و اولین است و یک مستی در هستی‌ موجب پیدایش زمین و پیدایش جان در آن شده است، صداقت که امری درونی است اصلی‌ و اولیه است و دروغ که امری بیرونی و در رابطه با دیگران کار می‌‌کند ساخته انسان است
برای جا انداختن این موضوع از دو مفهوم پخته و خام بهره می‌‌گیرد، از نظر جسمانی‌ انسان به دنبال پخته است تا شکم خود را سیر کند و این همان خامی انسان یا راه رقابت و کمی است و از آن چه هستی‌ آماده کرده است بهره می‌‌جوید، هستی‌ هم به جز غذای جسم چیزی به او نمی دهد، ولی انسان پخته از خامی‌های هستی‌ که در کان و معدن پنهان هستند بیرون می‌‌کشد و نو آفرینی می‌‌کند و برای مستی به دنبال می‌‌است که همیشه خام است چون شراب همواره در حال جوشیدن و تخمیر است و هیچگاه این کار در آن پایان نمی پذیرد همان گونه که سخن را پختگی و پایانی نیست و همواره خام می‌‌ماند ولی انسان را پخته می‌‌کند به این معنی‌ که مسیر عشق و نو آوری را می‌‌پیماید، مسیری که هستی‌ هم آماده پاسخ گوئی به آن‌ است و کان‌ها و چشمه‌های فراوان در اختیار انسان عاشق می‌‌گذارد