گنجور

غزل شمارهٔ ۱۳۴۴

شتران مست شدستند، ببین رقص جمل
زُ اشتر مست که جوید ادب و علم و عمل
علم ما داده‌ی او و ره ما جاده‌ی او
گرمی ما دم گرمش، نه ز خورشیدِ حمل
دم او جان دهدت روز نَفَخْتُ بپذیر
کار او کُن‌فَیکون‌ست نه موقوف علل
ما در این ره همه نسرین و قَرنفُل کوبیم
ما نه زان اُشتر عامیم که کوبیم وَحَل
شترانِ وحلی بسته‌ی این آب و گلند
پیش جان و دل ما، آب و گلی را چه محل
ناقة‌الله بزاده، به دعای صالح
جهت معجزه‌ی دین ز کمرگاه جبل
هان و هان ناقه‌ی حقیم تعرض مکنید
تا نبُرَّد سرتان را سر شمشیر اجل
سوی مشرق نرویم و سوی مغرب نرویم
تا ابد گام زنان جانب خورشید ازل
هله بنشین تو بجنبان سَر و می‌گوی بلی
شمس تبریز نماید به تو اسرار غزل

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شتران مست شدستند، ببین رقص جمل
زُ اشتر مست که جوید ادب و علم و عمل
هوش مصنوعی: شتران سرشار از خوشحالی و شادابی‌اند، نگاه کن به رقص‌ و بازی این شتر مست که جستجو می‌کند برای یادگیری آداب، دانش و کارهای نیک.
علم ما داده‌ی او و ره ما جاده‌ی او
گرمی ما دم گرمش، نه ز خورشیدِ حمل
هوش مصنوعی: دانش ما از اوست و راه ما به سوی اوست. گرمای ما از نفس اوست، نه از آفتاب گرم کننده.
دم او جان دهدت روز نَفَخْتُ بپذیر
کار او کُن‌فَیکون‌ست نه موقوف علل
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که حضور و نفس الهی، روح و جان انسان را زنده می‌کند. وقتی او نفس می‌کشد، باید آن را بپذیری و بدان که کار او به گونه‌ای است که سریعاً تحقق می‌یابد و هیچ چیزی نمی‌تواند آن را متوقف کند.
ما در این ره همه نسرین و قَرنفُل کوبیم
ما نه زان اُشتر عامیم که کوبیم وَحَل
هوش مصنوعی: ما در این مسیر هر روز بر زیبایی‌ها و گل‌های معطر پا می‌گذاریم و جلو می‌رویم. ما گروهی از انسان‌های سطحی نیستیم که به راحتی از کنار مشکلات بگذریم و بر آن‌ها پا بگذاریم.
شترانِ وحلی بسته‌ی این آب و گلند
پیش جان و دل ما، آب و گلی را چه محل
هوش مصنوعی: شتران وحلی در این آب و خاک وجود دارند و برای ما، که به جان و دل خود اهمیت می‌دهیم، این آب و گل هیچ ارزشی ندارد.
ناقة‌الله بزاده، به دعای صالح
جهت معجزه‌ی دین ز کمرگاه جبل
هوش مصنوعی: شتر خداوند، فرزندش را به دعا و خواسته‌ی خوب به عنوان معجزه‌ای برای دین از فاصله‌ی کوه به سمتش فرستاد.
هان و هان ناقه‌ی حقیم تعرض مکنید
تا نبُرَّد سرتان را سر شمشیر اجل
هوش مصنوعی: توجه داشته باشید که ما حق داریم و اعتراض نکنید، زیرا ممکن است عواقب سختی برایتان به همراه داشته باشد.
سوی مشرق نرویم و سوی مغرب نرویم
تا ابد گام زنان جانب خورشید ازل
هوش مصنوعی: نرویم به سمت شرق و غرب، بلکه همیشه با قدم‌هایی استوار به سوی خورشید جاودان پیش می‌رویم.
هله بنشین تو بجنبان سَر و می‌گوی بلی
شمس تبریز نماید به تو اسرار غزل
هوش مصنوعی: بیا بنشین و تکان بده سرت را و بگو بله، شمس تبریز به تو رازهای شعر غزل را نشان خواهد داد.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۱۳۴۴ به خوانش عندلیب

حاشیه ها

1397/03/20 20:06
شیرین

دم او جان دهدت رو ، ز نفخت بپذیر
کار او کن فیکون است نه موقوف علل

بنظرتون اینطور خوندن مصرع اول این بیت صحیحتر نیست؟

1399/02/23 23:04
mehdi nasiri

دَمِ او جانْ دَهَدَت، روزِ نَفَخْتُ بِپَذیر
کارِ او کُنْ فَیَکوُن است، نه موقوفِ عِلَل
از چندین استاد دربارۀ خوانش صحیح این بیت پرسیدیم.
این خوانش صحیح است.

1399/02/24 14:04
nabavar

گرامی شیرین
مهدی درست می گوید
نَفَختُ دو بار به یک شکل در قرآن آمده
سوره 38, آیه 72
فَإِذَا سَوَّیْتُهُ وَنَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِینَ
و
سوره 15, آیه 29
فَإِذَا سَوَّیْتُهُ وَنَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِینَ
به مانای :
وقتی او را موزون ساختم، و از روح خود در آن دمیدم در برابرش به سجده بافتید

1402/10/07 09:01
رضا از کرمان

سلام بر دوستان گرامی 

   بنده با سرکار خانم شیرین هم عقیده هستم وبا برداشت از معنی بیت بهتر همخوانی داره وضمن اینکه به وزن شعر هم لطمه ای وارد نمیشه هدف معنی ومفهوم شعره،ما به دنبال سند قرآنی که نیستیم تازه آیاتی را آورده اند  هیچ کمکی به خوانش ووزن شعر نمیکنه  ومفهوم را برای خواننده توضیح میده ، اگر برداشت شما کلمه روز (متضاد شب) است که اشتباه است چون داره میگه برو واز امر نفخت فیه  من روحی یاد بگیر که اعمال خداوند نیاز به رابطه علت ومعلولی ندارد . وهر امر غیر ممکن با فرمان کن فیکون خداوند ممکن میشود   هر محال از دست او ممکن شود///هر حرون از بیم اوساکن شود.

 

 شتران وحلی = شترانی که در امر آماده کردن گل ومصالح بنایی گل را لگد میکرده اند.

   شاد باشید