زهی سلام که دارد ز نور دنب دراز یعنی چی؟

عجب غزلی از نابغه ما. جستجو می کردم برای همان مصرع «زهی سلام که دارد زنور دنب دراز» که به اینجا رسیدم. بازهم آفرین به گرداننده یا گردانندگان گنجور که واقعاً گنجی ارزشمند را گرد آورده و نگهبانی می‌کنند.
در جواب بانو معصومه، معنی دقیقش را نمی دانم و مهم نیست، مثل هر هنری تصویری زیبا می سازد که من و شما به آن شکلی بدهیم و معنایی فراخور تخیلمان. این مصرع را بزرگی مثال زده بود در جایی، شاید استاد شفیعی کدکنی در مقدمه گزیده غزلیات شمس. فکر می‌کنم آن را نمونه آورده بود از تخیل آزاد و وحشی مولانا.
در ضمن وزن مصرع زیر غلط است
به خاک پای تو هر دم همی‌کنند پیغام
احتمالا ضبط درست اون چیزی بوده مثل:
به خاک پای تو هر دم همی کنند پیام
یا حتی با معنی بهتر و با توجه به مصرع بعدی:
به خاک پای تو هر دم همی دهند پیام

سلام علیکم معصومه خانم
منظور از دنیا دراز یعنی دنباله بلند یعنی سلامی که دنباله بلندی از نور به دنبال داشته باشد

منظور از دنبال دراز یعنی دنباله بلند و طویل است یعنی سلامی که به دنبال خود نور بلندی در پی داشته باشد

صادقی:
غزل شمارهٔ 1321
مولوی » دیوان شمس » غزلیات

ایا هوای تو در جان‌ها سلام علیک
غلام می‌خری ارزان بها سلام علیک
✍ ایا حرف ندا است به معنای ای
در این بیت میفرماید ای کسی که جان ها هوای دیدار و وصال تو را دارد سلام بر تو باد
جان را بصورت جمع آورده زیرا که همه جانها تکوینا خواهان رسیدن و وصال دوست است
✍ آیا خواهان غلام و نوکر ارزان قیمت هستی یعنی من حاضرم خود را ارزان به تو بفروشم و نوکری تو را بکنم آیا قبول میکنید پس بر شما سلام و درود باد
ایا کسی که هزاران هزار جان و روان
همی‌کشند ز هر سو تو را سلام علیک
✍ ای کسی که همه خواهان تو هستند و هزاران هزار روح و جان در پی رسیدن به تو است
✍ و هرکسی میخواهد تو برای او باشی و هرکس تو را به سوی خود میکشد بر تو سلام باد
به وقت خواندن آن نامه‌های خون آلود
بخوان ز جانب این آشنا سلام علیک
✍ آنقدر عاشق و کشته داری که هر دم از طرف عاشقی نامه آغشته به خونی که حکایت از دلدادگی و کشته شدن در راه تو است به دستت می‌رسد هرگاه این نامه های عاشقانه و آغشته به خون را میخوانی
✍ هرگاه چنین نامه هایی را میخوانی و درد دل عاشقان را مرور می‌کنی تک تک آن نوشته ها و حرفها را از جانب من هم بدان یعنی هر کلمه عاشقانه درد دل من نسبت به تو است حتی اگر دیگری نوشته باشد من نیز با آن شریک هستم و این حرف من آشنا با تو است پس از جانب من سلام و سلامتی بر تو باد
تو می‌خرامی و خورشید و ماه در پی تو
همی‌دوند که‌ای خوش لقا سلام علیک
✍ تو از روی ناز راه میروی آنگاه خورشید و ماه در پی تو حرکت میکنند
یعنی اگر خورشید و ماه در حرکت هستند در واقع از وجود تو است تو قطب عالم امکان هستی که مجموعه هستی با خرامیدن و به ناز راه رفتن تو به گردش و چرخش درآمده است
✍ و اینکه چرا با خرامیدن تو آنها متحرکت شده اند دلیلش این است که آنها هم عاشق و شیفته تو هستند و حتی اجرام بیجان برای رسیدن به تو جان گرفته اند و در پی توی زیبا رو می دوند که به تو سلام بدهند و با تو سخن بگویند
به خاک پای تو هر دم همی‌کنند پیغام
هزار چشم که ای توتیا سلام علیک
✍ این دو مصراع بایستی در کنار هم معنا شوند :
هزاران چشم به خاک پای تو لخظه به لحظه پیغام می‌فرستند که ای سرمه چشم ما سلام و درود ما بر تو باد
یعنی حتی خاک پای تو بینایی بخش و روشن کننده چشم است
تو تیزگوش تری از همه که هر نفست
ز غیب می‌رسد از انبیا سلام علیک
✍ نیازی به گفتن از طرف من نیست زیرا که تو از همه عالمیان شنواتر هستی و با هر نفس و دمی که از تو ساطع میشود
✍ سلام و درود انبیا و اولیا الهی از عالم غیب و ناپیدا به تو می‌رسد و برای تو آرزوی سلامتی میکنند( زیرا که تو ثمر بخش و میوه تمام زحمات آنها هستی همیشه انبیا پیشین منتظر ظهور حجت حق بوده اند تا تلاش های آنها را به ثمر رساند )از طرفی دیگر سلام کردن شعاری آسمانی است و بین خوبان و بهشتیان مرتبا کلمه سلام رد و بدل میشود
سوره مریم آیه 26
لَّا یَسْمَعُونَ فِیهَا لَغْوًا إِلَّا سَلَامًا ...
ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻠﺎم ﻟﻐﻮ ﻭ ﺑﻴﻬﻮﺩﻩ ﺍﻱ ﻧﻤﻰ ﺷﻨﻮﻧﺪ ، ﺑﻠﻜﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻰ ﺷﻨﻮﻧﺪ ﻓﻘﻂ ﺳﻠﺎم ﻭ ﺩﺭﻭﺩ ﺍﺳﺖ ...(26)
سلام خشک نباشد خصوص از شاهان
هزار خلعت و هدیه‌ست با سلام علیک
✍ وقتی کسی به کس دیگر سلام میکند از جانب فرد مقابل فقط سخن سلام را به تنهایی نباید ادا کرد و باید بهتر از گوینده جواب داده شود چه رسد به این که طرف مقابل بزرگ زاده و پادشاه هم باشد
✍بلکه همراه با جواب سلام علیکم هزاران هدیه و لباس دوخته زیبا و خلعت هدیه خواهد داد
چنانکه خود خداوند نیز هر حسنه را چندین برابر پاسخ می‌دهد
الأنعام
مَن جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا ...
ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﺎﺭ ﻧﻴﻚ ﺑﻴﺎﻭﺭﺩ ، ﭘﺎﺩﺍﺷﺶ ﺩﻩ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ،.... .(061)
چنانک کرد خداوند در شب معراج
به نور مطلق بر مصطفی سلام علیک
✍ همانطور که خداوند اینچنین رفتار کرد و در شبی که پیامبر به آسمانها سفر کرد در سفر آسمانی او برایش هدیه های بی نظیر اهدا کرد
✍ آن هدیه ها به صورت تمام نورپ روشنایی بود که بر وجود مبارک حضرت محمد مصطفی (برگزیده شده ) به صورت سلام و سلامتی از نزد خداوند بر او فرو می ریخت و با خیر مقدم و سلام بر تو باد می داد

زهی سلام که دارد ز نور دنب دراز
چنین بود چو کند کبریا سلام علیک
✍ چه بسا سلامی که در پی خود دنباله بلندی از نور دارد یعنی به سلام و لحظه ای خاتمه نمی یابد و از پی آن سلام انواری جاری است که برای فرد برکت و سلامتی در پی خواهد داشت
✍ آری وقتی خداوند بزرگ و با عظمت سلام بر تو بگوید اینچنین سلامی خواهد بود که همراه آن نوری دنباله دار است نوری که تو را به سمت بهترین ها هدایت خواهد کرد
المائده
یَهْدِی بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ وَیُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَی النُّورِ بِإِذْنِهِ وَیَهْدِیهِمْ إِلَیٰ صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ
ﺧﺪﺍ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ
ﺁﻥ ﻧﻮﺭ ﻛﺴﺎﻧﻲ
ﺭﺍ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺧﺸﻨﻮﺩﻱ ﺍﻭ ﭘﻴﺮﻭﻱ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﺭﺍﻩ ﻫﺎﻱ ﺳﻠﺎﻣﺖ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ ، ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﻮﻓﻴﻖ ﺧﻮﺩ ﺍﺯ ﺗﺎﺭﻳﻜﻲ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﺭﻭﺷﻨﺎﻳﻲِ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﻣﻰ ﺁﻭﺭﺩ ، ﻭ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﺭﺍﻩ ﺭﺍﺳﺖ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ .(61)
گذشت این همه ای دوست ماجرا بشنو
ولیک پیشتر از ماجرا سلام علیک
✍ ای دوست و یار من ، همه این حرفها و زندگانی گذشت و تمام شد اما تو اصل ماجرا و اصل حرف و سخن مرا دریاب که برای چه این مطالب را برایت گفتم
✍ اما قبل از این که به اصل ماجرا بپردازی از جانب من بر تو سلام و سلامتی و نام خداوند باد
یکی از نام های خداوند سلام است
الحشر
هُوَ اللَّهُ الَّذِی لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا یُشْرِکُونَ
ﺍﻭﺳﺖ ﺧﺪﺍﻳﻲ ﻛﻪ ﺟﺰ ﺍﻭ ﻫﻴﭻ ﻣﻌﺒﻮﺩﻱ ﻧﻴﺴﺖ ، ﻫﻤﺎﻥ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮﻭﺍﻱ ﭘﺎﻙ ، ﺳﺎﻟﻢ ﺍﺯ ﻫﺮ ﻋﻴﺐ ﻭ ﻧﻘﺺ ، ﺍﻳﻤﻨﻲ ﺑﺨﺶ ، ﭼﻴﺮﻩ ﻭ ﻣﺴﻠﻂ ، ﺷﻜﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ، ﺟﺒﺮﺍﻥ ﻛﻨﻨﺪﻩ ، ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺑﺰﺭﮔﻲ ﻭ ﻋﻈﻤﺖ ﺍﺳﺖ . ﺧﺪﺍ ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﺷﺮﻳﻚ ﺍﻭ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻰ ﺩﻫﻨﺪ ، ﻣﻨﺰّﻩ ﺍﺳﺖ .(32)

بیت پنجم این‌گونه بایستی تصحیح شود:
به خاک پای تو هر دم همی کنند «پیام»
اگر «پیغام» باشد، وزن شعر هجای اضافی پیدا می‌کند.