گنجور

غزل شمارهٔ ۱۲۴۸

ساقیا بی‌گه رسیدی می بده مردانه باش
ساقی دیوانگانی همچو می دیوانه باش
سر به سر پر کن قدح را موی را گنجا مده
وان کز این میدان بترسد گو برو در خانه باش
چون ز خود بیگانه گشتی رو یگانه مطلقی
بعد از آن خواهی وفا کن خواه رو بیگانه باش
درهای باصدف را سوی دریا راه نیست
گر چنان دریات باید بی‌صدف دردانه باش
بانگ بر طوفان بزن تا او نباشد خیره کش
شمع را تهدید کن کای شمع چون پروانه باش
کاسه سر را تهی کن وانگهی با سر بگو
کای مبارک کاسه سر عشق را پیمانه باش
لانه تو عشق بودست ای همای لایزال
عشق را محکم بگیر و ساکن این لانه باش

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ساقیا بی‌گه رسیدی می بده مردانه باش
ساقی دیوانگانی همچو می دیوانه باش
هوش مصنوعی: ای ساقی، بی‌وقفه مشغول کار خود هستی، پس با شجاعت شراب بده. مانند شراب، به دیوانگان عشق نیز دیوانه‌وار برخورد کن.
سر به سر پر کن قدح را موی را گنجا مده
وان کز این میدان بترسد گو برو در خانه باش
هوش مصنوعی: تمام قدح را پر کن و مو را در اینجا نگذار، چون کسی که از این میدان می‌ترسد، بهتر است برود و در خانه بماند.
چون ز خود بیگانه گشتی رو یگانه مطلقی
بعد از آن خواهی وفا کن خواه رو بیگانه باش
هوش مصنوعی: زمانی که از خودت فاصله می‌گیری و به یک وجود یگانه و بی‌نهایت نزدیک می‌شوی، پس از آن اگر بخواهی وفادار بمانی، می‌توانی به کسانی که از آن‌ها بیگانه‌ای نیز احترام بگذاری.
درهای باصدف را سوی دریا راه نیست
گر چنان دریات باید بی‌صدف دردانه باش
هوش مصنوعی: اگر بخواهی به زیبایی و عظمت دریا دسترسی پیدا کنی، باید از درهایی عبور کنی که به دریا راه دارند. اما اگر این درها دارای صدف باشند، دیگر نمی‌توانند تو را به دریا برسانند. پس برای دستیابی به دریا، باید به صدف های بی‌ارزش پشت کنید.
بانگ بر طوفان بزن تا او نباشد خیره کش
شمع را تهدید کن کای شمع چون پروانه باش
هوش مصنوعی: با صدایی بلند و محکم به طوفان هشدار بده که باید از میان برود. شمع را که در خطر است، تهدید کن، تا بفهمد باید مانند پروانه‌ای باشد که بی ‌پروا در کنار شعله می‌چرخد.
کاسه سر را تهی کن وانگهی با سر بگو
کای مبارک کاسه سر عشق را پیمانه باش
هوش مصنوعی: خالی کردن کاسه سر به معنای رهایی از افکار و محدودیت‌هاست. پس از این رهایی، به کاسه سر بگو که می‌توانی محتوای عشق را در خود جای دهی و به عنوان ظرفی برای احساسات عمیق عمل کنی.
لانه تو عشق بودست ای همای لایزال
عشق را محکم بگیر و ساکن این لانه باش
هوش مصنوعی: ای پرنده‌ بی‌پایان، زندگی تو در آشیانه عشق رقم خورده است؛ عشق را به خوبی در آغوش بگیر و در این مکان بمان.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۱۲۴۸ به خوانش محسن لیله‌کوهی
غزل شمارهٔ ۱۲۴۸ به خوانش عندلیب

حاشیه ها

1392/08/27 20:10
تاوتک

همچو می دیوانه باش زیباست به نظر دیوانگی می هم به اعتبار جوش و خروشی است که شراب در خم دارد و هم به خاطر آثارش که همه نظم ها را بر هم میزند

1392/08/27 21:10
تاوتک

موی را گنجا مده یعنی پر پر کن یا لبریزش کن خیلی زیباست یعنی جای گنجیدن مویی در آن باقی مگزار چه رسد به جنبیدن مویی!

1397/07/11 11:10
ابراهیم م

به نظر میرسد منشا ضرب المثل انگلیسی Go big or go home ، مصرع چهارم این غزل باشد .
وان کز این میدان بترسد گو برو در خانه باش

1398/02/09 16:05
شقایق عسگری

یه روز توی بدترین حال روحی بودم که واسه آروم شدن اومدم سراغ گنجور و غزلیات حضرت مولانا.
و چه زیبا حضرت حالمو با این غزل خوب کرد.