اطلاعات
وزن: مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
دست بنه بر دلم از غم دلبر مپرس
چشم من اندرنگر از می و ساغر مپرس
هوش مصنوعی: دستت را بر روی قلبم بگذار و از غم معشوق نپرس، چشم‌هایم را به می و جام شراب نزن و از آنها هم نپرس.
جوشش خون را ببین از جگر مؤمنان
وز ستم و ظلم آن طره کافر مپرس
هوش مصنوعی: خون دل مؤمنان را ببین که چقدر به جوش آمده است و از ظلم و ستمی که بر آنها می‌رود، از حال کافر و دشمن چیزی نپرس.
سکه شاهی ببین در رخ همچون زرم
نقش تمامی بخوان پس تو ز زرگر مپرس
هوش مصنوعی: سکه‌ای را ببین که بر روی صورتش مانند زرنگاری، نقش و نگار زیبایی وجود دارد. پس از مشاهده این زیبایی، نیازی به پرسش از زرگر برای شناخت ارزش آن سکه نیست.
عشق چو لشکر کشید عالم جان را گرفت
حال من از عشق پرس از من مضطر مپرس
هوش مصنوعی: عشق مانند یک لشکر به میدان آمده و با قدرت تمام وجودم را تصرف کرده است. حال من را از عشق بپرس و از من که در وضعیت دشواری هستم، سوال نکن.
هست دل عاشقان همچو دل مرغ از او
جز سخن عاشقی نکته دیگر مپرس
هوش مصنوعی: دل عاشقان مانند دل پرندگان است و از آن تنها عشق و محبت سخن می‌گوید، پس از آنها چیزی جز نکات عاشقانه نپرس.
خاصیت مرغ چیست آنک ز روزن پرد
گر تو چو مرغی بیا برپر و از در مپرس
هوش مصنوعی: مرغ چه خصوصیتی دارد که از روزن می‌گذرد؟ اگر تو هم مانند مرغ باشی، پرواز کن و از در نپرس.
چون پدر و مادر عاشق هم عشق اوست
بیش مگو از پدر بیش ز مادر مپرس
هوش مصنوعی: عشق والدین به یکدیگر، نشان‌دهنده‌ی عشق فرزندی است که آنها دارند. بنابراین، نیازی نیست زیاد درباره‌ی پدر صحبت کنی و یا از مادر سؤال کنی.
هست دل عاشقان همچو تنوری به تاب
چون به تنور آمدی جز که ز آذر مپرس
هوش مصنوعی: دل عاشقان مانند تنوری داغ و سوزان است. زمانی که وارد این دل می‌شوی، تنها باید از شعله و گرمای آن آگاه باشی و نه از سایر ویژگی‌هایش.
مرغ دل تو اگر عاشق این آتشست
سوخته پر خوشتری هیچ تو از پر مپرس
هوش مصنوعی: اگر دل تو عاشق این آتش باشد، حتی اگر بال‌های خوش یافتی بسوزد، نگران بال‌های خود نباش!
گر تو و دلدار سر هر دو یکی کرده ایت
پای دگر کژ منه خواجه از این سر مپرس
هوش مصنوعی: اگر تو و محبوب هر دو یکسان شده‌اید، از این طرف به خاطر چیزهای دیگر نگرانی نداشته باش و سوالی نپرس.
دیده و گوش بشر دان که همه پرگلست
از بصر پروحل گوهر منظر مپرس
هوش مصنوعی: چشم و گوش انسان را دریاب که همه آنها پر از زیبایی‌ها و جلوه‌ها هستند. از زیبایی‌های واقعی نپرس، زیرا هر چیزی در این دنیا شکوه و جاذبه خود را دارد.
چونک بشستی بصر از مدد خون دل
مجلس شاهی تو راست جز می احمر مپرس
هوش مصنوعی: زمانی که در مجلس شاهانه نشسته‌ای، جز می سرخ، از هیچ چیز دیگری نپرس، چرا که چشمانت از دل‌دردی که به خاطر تو دارم، بسته شده است.
رو تو به تبریز زود از پی این شکر را
با لطف شمس حق از می و شکر مپرس
هوش مصنوعی: به زودی به تبریز برو و به دنبال این شکر و محبت باش. از شراب و شکر سوال نکن، بلکه با لطف الهی آنها را جستجو کن.
حاشیه ها
بیت دهم، پایان مصرع اول باید «کرده اید» باشد. به اشتباه «کرده ایت» نوشته شده.
حتما این اشعار رو باصدای همایون شجریان گوش بدین
سلام به همه دوستداران مولانا
این اشعار رو حتمن با صدای حامد نیک پی بشنوید تا بدونید ترکیب اشعار مولانا با موزیک چه جاذبه ای ایجاد میکند.
استاد شجریان
کنسرت افتخار آفاق
بسیار فوق العاده اجرا کردند
باسلام
این غزل را نیز حامد نیک پی در اهنگ مپرس استفاده کرده است
1399/08/01 09:11
محسن رفیعی
مرحوم استاد شجریان در کنسرت افتخار آفاق، این غزل را در مایه ی مخالف سه گاه به طرزی بس دلخواه اجرا می فرمایند. هنوز باور نداریم که از کلمه ی مرحوم برای استاد شجریان استفاده می کنیم.
1399/09/23 15:11
محمد آریایی فر
با صدای همایون، این شعر غوغا به پا میکنه!
این غزل شورانگیز از مولوی و شعر فارسی تنها با فریاد دل استاد شجریان غوغا میکند. گوش دهید و لدت ببرید.
1399/10/25 02:12
ارشک دادور
باآواز بی نظیر شجریان برروی چهارمضراب مخالفت ساخته داریوش پیرنیاکان،قطعه ای جاودان پدید آمده که برای انتخاب این شعربرروی آن چهارمضراب قطعاذوقی فراطبیعی بایدداشت
سلام بر دوستان اهل دل
استاد شجریان اجرای فوق العاده ای در کنسرت افتخار آفاق بر روی این شعر دارند که انسان را به آسمانها می برد . حتما گوش کنید.روحش شاد جان جان
1403/04/21 16:06
مجید دهکردی
استاد شجریان بر روی چهار مضراب مخالف از جمشید عندلیبی بسیار اجرای زیبایی دارند
مولانا