گنجور

بخش ۱۳۳ - منع کردن انبیا را از نصیحت کردن و حجت آوردن جبریانه

قوم گفتند ای نصوحان بس بود
اینچ گفتید ار درین ده کس بود
قفل بر دلهای ما بنهاد حق
کس نداند برد بر خالق سبق
نقش ما این کرد آن تصویرگر
این نخواهد شد بگفت و گو دگر
سنگ را صد سال گویی لعل شو
کهنه را صد سال گویی باش نو
خاک را گویی صفات آب گیر
آب را گویی عسل شو یا که شیر
خالق افلاک او و افلاکیان
خالق آب و تراب و خاکیان
آسمان را داد دوران و صفا
آب و گل را تیره رویی و نما
کی تواند آسمان دردی گزید
کی تواند آب و گل صفوت خرید
قسمتی کردست هر یک را رهی
کی کهی گردد بجهدی چون کهی

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

قوم گفتند ای نصوحان بس بود
اینچ گفتید ار درین ده کس بود
هوش مصنوعی: مردم گفتند، ای نصوحان، دیگر بس است، این چیزها را گفتید. اگر در این ده نفر کسی باشد، کافی است.
قفل بر دلهای ما بنهاد حق
کس نداند برد بر خالق سبق
هوش مصنوعی: خداوند قفل‌هایی بر دل‌های ما گذاشته است و هیچ کس نمی‌داند که این قفل‌ها بر خالق پیشی گرفته‌اند.
نقش ما این کرد آن تصویرگر
این نخواهد شد بگفت و گو دگر
هوش مصنوعی: نقش ما به دست آن هنرمند ایجاد شد و او دیگر نمی‌تواند همانطور بازآفرینی کند و این موضوع را در مکالمه‌ای با او مطرح کردم.
سنگ را صد سال گویی لعل شو
کهنه را صد سال گویی باش نو
هوش مصنوعی: اگر سنگ را به مدت صد سال هم بگویی که تبدیل به جواهر می‌شود، باز هم تغییر نمی‌کند. و اگر چیزی کهنه را هم به مدت صد سال بگویی که نو است، در واقعیت همان کهنه باقی می‌ماند. در واقع، این بیت به این معناست که تغییر ماهیت و کیفیت یک چیز، صرفاً با گفتن و صحبت کردن درباره‌اش ممکن نیست و نیاز به واقعیات و شرایط دارد.
خاک را گویی صفات آب گیر
آب را گویی عسل شو یا که شیر
هوش مصنوعی: خاک انگار ویژگی‌های آب را به خود می‌گیرد و آب نیز به نوعی شبیه عسل یا شیر می‌شود.
خالق افلاک او و افلاکیان
خالق آب و تراب و خاکیان
هوش مصنوعی: خداوند، آسمان‌ها و ستاره‌ها را خلق کرده و همچنین خالق زمین، آب و موجودات زنده بر روی آن نیز هست.
آسمان را داد دوران و صفا
آب و گل را تیره رویی و نما
هوش مصنوعی: زمان آسمان را با زیبایی و صفا آذین کرده، اما آب و گل را با رنگی تیره و ظاهری ناخوشایند درآورده است.
کی تواند آسمان دردی گزید
کی تواند آب و گل صفوت خرید
هوش مصنوعی: کی می‌تواند آسمان را دردی تحمل کند؟ کی می‌تواند از آب و گل، پاکی و خلوص به دست آورد؟
قسمتی کردست هر یک را رهی
کی کهی گردد بجهدی چون کهی
هوش مصنوعی: هر کس در زندگی‌اش راه و مسیری دارد و زمان آن مشخص نیست که چه زمانی به هدفش می‌رسد. مانند این که نمی‌دانیم چه زمانی به دستاورد یا تغییر مهمی خواهیم رسید.

حاشیه ها

1400/08/26 13:10
مجید امیری

بیت: قفل بر دلهای ما بنهاد حق    کس نداند برد بر خالق سبق

اشاره دارد به آیه 24 سوره محمد: أَفَلَا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَیٰ قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا.

آیا منافقان در آیات قرآن تفکر نمی‌کنند یا بر دلهاشان خود قفل‌ها (ی جهل و نفاق) زده‌اند.