بخش ۷۸ - یافتن رسول روم امیرالمؤمنین عمر را رضیالله عنه خفته به زیر درخت
اطلاعات
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
خوانش ها
بخش ۷۸ - یافتن رسول روم امیرالمؤمنین عمر را رضیالله عنه خفته به زیر درخت به خوانش فرید حامد
بخش ۷۸ - یافتن رسول روم امیرالمؤمنین عمر را رضیالله عنه خفته به زیر درخت به خوانش عندلیب
حاشیه ها
مشتهی به معنی دارای رغبت است و اشتها و میل و شهوت
آمد او آنجا و از دور ایستاد
مر عمر را دید و در لرز اوفتاد
فرستاده قیصر روم بدانجا امد و از دور به عمر نگریست و لرزه براندامش افتاد
هیبتی زان خفته آمد بر رسول
حالتی خوش کرد بر جانش نزول
هیبتی و شکوهی در ذهن ان فرستاده تداعی شد و در دلش افتاد و حال خوبی بر جانش نشست ......
مهر و هیبت هست ضد همدگر
این دو ضد را دید جمع اندر جگر
محبت و ترس باهم در تضادند ولی یکجا در باطن و ضمیر ان فرستاده جمع شد
گفت با خود من شهان را دیدهام
پیش سلطانان مه و بگزیدهام
باخودش گفت من تابحالا شاهان زیادی را دیده ام ودر پیش انان اجر و قربی داشته ام
از شهانم هیبت و ترسی نبود
هیبت این مرد هوشم را ربود
و هیچوقت از دیدار انان واهمه ای نداشتم ولی هیبت این مرد بر من مستولی شد و عقل و هوشم را از سرم برد
رفتهام در بیشهٔ شیر و پلنگ
روی من زیشان نگردانید رنگ
حتی وقتی در نزدیکی حیوانات وحشی مثل شیر و پلنگ هم بودم از ترس انها رنگ نباختم و نترسیدم
بس شدستم در مصاف و کارزار
همچو شیر آن دم که باشد کارزار
خیلی هم در کارزار جنگ حاضر بوده ام مثل شیری که هنگام جنگ بر سر میدان حاضر میشود
بس که خوردم بس زدم زخم گران
دل قویتر بودهام از دیگران
در کارزار جنگ و کشاکش نبرد بارها زخم خوردم ولی زخم های بیشتری زده ام و از دیگران شجاعتر بودم
بیسلاح این مرد خفته بر زمین
من به هفت اندام لرزان چیست این
بدون سلاح و بی دفاع این مرد خوابیده روی زمین ولی چرا لرزه براندامم افتاده است
هیبت حقست این از خلق نیست
هیبت این مرد صاحب دلق نیست
این ابهت و هیبت زمینی نیست و از حق سرچشمه میگیرد و متعلق به صاحب این لباس کهنه نیست .....
هر که ترسید از حق او تقوی گزید
ترسد از وی جن و انس و هر که دید
هرکسی از خدا بترسد و تقوا پیشه کند ادمی و جن و پری ازو میترسد ... اشاره به حدیثیست با این مضمون :هرکه از خدا بترسد ازو همه چیز بترسد و هرکه از غیر خدا ترسد خداوند اورا از همه چیز بترساند
اندرین فکرت به حرمت دست بست
بعد یک ساعت عمر از خواب جست
در همین افکار غرق بود و دست برسینه با احترام ایستاده بود و بعد از ساعتی عمر از خواب بیدار شد ..............
کرد خدمت مر عمر را و سلام
گفت پیغامبر سلام آنگه کلام1426
ان فرستاده قیصر روم به عمر سلام کرد و عرض ادب نمود که بگفته پیامبر اول سلام باید و بعدش گفتگو ...........
پس علیکش گفت و او را پیش خواند
ایمنش کرد و به پیش خود نشاند
پس جواب سلامش را داد و اورا پیش خودش نشاند و ارامش کرد
لاتخافوا هست نزل خایفان
هست در خور از برای خایف آن
نترس بودن قسمت کسانی است که ترس از خدا دارند و این پاداشی برای خداترسان است
هر که ترسد مر ورا ایمن کنند
مر دل ترسنده را ساکن کنند
هرکسیکه از خداوند بترسد البته که خداوند دل اورا ایمن سازد و دل ترسان و نگران اورا ارام خواهد کرد
آنک خوفش نیست چون گویی مترس
درس چهدهی نیست او محتاج درس
انکسی که بجهت ترس از خدا از هیچ کس و هیچ چیز بیم ندارد (هییییچ) چگونه میشود به او نترسیدن را اموخت که او احتیاجی به دلداری دادن های اشخاص نیست .... و دلش ارام است به یاد خداوند و به عشق خداوند
آن دل از جا رفته را دلشاد کرد
خاطر ویرانش را آباد کرد
ان فرستاده را ارام و دلشاد کرد و خاطر مشوشش را ارامی بخشید
بعد از آن گفتش سخنهای دقیق
وز صفات پاک حق نعم الرفیق
سپس با سخنانی دقیق از صفات پاک و بیمانند حق تعالی گفت انکه نیکو رفیقیست و خدایی بی بدیل ........
09216557471... ......,
وز نوازشهای حق ابدال را
تا بداند او مقام و حال را
و از بنده نوازی و الطاف ویژه حق تعالی نسبت به عاشقانش کلام بمیان و اورد و مثال زد تا او بداند تفاوت مقام عاشقان و حال دیگران و افراد معمولی رو
حال چون جلوهست زان زیبا عروس
وین مقام آن خلوت آمد با عروس
در این مثال ..حال ...مثل وقتییه که همه میتونن عروس رو ببینن و مقام وقتییه که میشود با عروس در خلوت شد و مختص به خاصان و مقربین و انان که محرمند است
جلوه بیند شاه و غیر شاه نیز
وقت خلوت نیست جز شاه عزیز
زیبایی را و جلوه کردن را هم شاه میبیند و هم غیر از شاه ولی در خلوت جز شاه نیست
هست بسیار اهل حال از صوفیان
نادرست اهل مقام اندر میان
در میان صوفیان و مشتاقان عشق بخداوند متعال بسیارند کسانیکه حالی و لذتی از وجود مطلق و ذات خداوند میبرند ولی در میان انها تعداد نادری در مقامات روحانی بسر میبرند
از منازلهای جانش یاد داد
وز سفرهای روانش یاد داد
واز جایگاه جان و روح و سفرهای روح روان ادمی و چگونگی وجود جان از سمت خداوند را به ان فرستاده روم یاد داد .....
وز زمانی کز زمان خالی بدست
وز مقام قدس که اجلالی بدست
و از ان وقتی که در ان زمان معنی خود را از دست میدهد خبرداد و از مقام مبارک و مقدس حضرت حق و شایستگی اش برای ستایش و احترام گفت
وز هوایی کاندرو سیمرغ روح
پیش ازین دیدست پرواز و فتوح
و از حال و هوایی دم زد که روح مانند پرنده ای بزرگ قبل از امدن و مستولی شدن در کالبد جسم در پرواز و سلوک بوده است و مکاشفات و شهود در ان عالم دیگر داشته است
هر یکی پروازش از آفاق بیش
وز امید و نهمت مشتاق بیش
واینکه یکبار اوج گرفتن ان پرنده (روح) در ان عالم .....از افق های روحانی دید ما ..... بیشتر در جولان و پرواز بوده و حتی از اشتیاق سالکان و همت مشتاقان هم بیشتر بوده است
چون عمر اغیاررو را یار یافت
جان او را طالب اسرار یافت
وقتی عمر ان غریبه را یار دید جان اورا مشتاق و مستعد شنیدن اسرار یافت
شیخ کامل بود و طالب مشتهی
مرد چابک بود و مرکب درگهی
انکه داشت از اسرار میاموخت شیخی کامل بود و ان دیگری مشتاق(مشتهی) بود......... و سوارکار را اماده یافت و چابک .....مرکب هم دم در اماده .... کنایه از اماده بودن شرایط است
دید آن مرشد که او ارشاد داشت
تخم پاک اندر زمین پاک کاشت
انکه درحال راهنمایی بود و مرشد بود دریافت که جای ارشاد هست و تخم پاکی و اخلاص در زمین دل و باطن پاک ان فرستاده کاشت
صدای موسیقی بیش از حد زیاده ... اگر خوانش بدون موسیقی باشه خیلی بهتره
در این زمان اصلا صدایی نیست
شرح و تفسیر بیت 1415
آمد او آنجا و از دور ایستاد / مر عمر را دید و در لرز اوفتاد
فرستاده روم بدانجا آمد و در نقطه ای دور ایستاد و همینکه به عمر نگریست لرزه بر اندامش افتاذ .
شرح و تفسیر بیت 1416
هیبتی زآن خفته آمد بر رسول / حالتی خوش کرد در جانش نزول
از آن مرد خفته در زیر سایه درخت (عمر) در دل فرستاده دولت روم ترسی توام با احترام پدید آمد ولی در عین حال نوعی نشاط روحانی بدو دست داد و کلا احساس خوبی داشت .
شرح و تفسیر بیت 1417
مهر و هیبت هست ضد همدگر / این دو ضد را دید ، جمع اندر جگر
محبت و ترس ، ضد یکدیگرند . اما فرستاده دولت روم ، این دو ضد را در ضمیرش جمع می دید .
شرح و تفسیر بیت 1418
گفت با خود : من شهان را دیده ام / پیش سلطانان ، مه و بگزیده ام
فرستاده روم که شدیدا تحت تاثیر عظمت روحی عمر قرار گرفته بود با خود گفت : من تا به حال شاهان بسیاری را دیده ام و در نظر سلاطین بزرگ ، شخصی عالیقدر و نخبه شمرده می شدم . [ مه به معنی بزرگ و والا است ]
شرح و تفسیر بیت 1419
از شهانم هیبت و ترسی نبود / هیبت این مرد ، هوشم را ربود
من از ملاقات با شاهان هیچگونه ترس و واهمه ای در خود احساس نمی کردم ولی هیبت این مرد عقل و هوش از سرم درربود .
شرح و تفسیر بیت 1420
رفته ام در بیشه شیر و پلنگ / روی من زایشان نگردانید رنگ
من تا به حال بارها به بیشه شیران و پلنگان رفته ام . اما از روبرو شدن با آن جانوران وحشی ، خود را نمی باختم و رنگ از چهره ام نمی پرید . [ رنگ گردانیدن به معنی ترس آمده است زیرا انسان موقع غلبه ترس ، رنگ چهره اش تغییر می کند ]
شرح و تفسیر بیت 1421
بس شدستم در مصاف و کارزار / همچو شیر ، آن دم که باشد کارزار
هر گاه که پیکاری پیش می آمد . همچون شیر به آوردگاه می شتافتم . [ مصاف جمع مصف به معنی محلی که به صف می ایستند ، میدان جنگ ]
شرح و تفسیر بیت 1422
بس که خوردم ، بس زدم زخم گران / دل قوی تر بوده ام از دیگران
در آوردگاه ضرباتی بر پیکرم نشسته است و در عوض ضربات سنگینی نیز بر حریفان وارد آورده ام . به هر تقدیر در این نبردها از سایرین دلاورتر بوده ام .
شرح و تفسیر بیت 1423
بی سلیح ، این مرد خفته بر زمین / من به هفت اندام لرزان ، چیست این
این مرد بی آنکه سلاحی داشته باشد . بر زمین خفته است ولی نمی دانم چرا هفت بند پیکرم یعنی سر تا وجودم می لرزد . [ سلیح به معمی جنگ افزار و سلاح آمده است . و هفت اندام عبارتند از سر ، سینه ، شکم ، دو دست و دو پا می باشد ]
شرح و تفسیر بیت 1424
هیبت حق است این ، از خلق نیست / هیبت این مرد صاحب دلق نیست
این هیبت ، هیبت حضرت حق است نه هیبت مخلوق . در حقیقت این هیبت از این ژنده پوش نیست . بلکه هیبت و شوکت حضرت حق بر او تجلی کرده است . [ صاحب دلق به معنی ژنده پوش آمده است . توضیح بیشتر در شرح بیت 685 همین دفتر ]
شرح و تفسیر بیت 1425
هر که ترسید از حق و تقوی گزید / ترسد از وی ، جن و انس و هر که دید
هر کس از خدا بترسد و تقوا پیشه کند . آدمیان و پریان و هر کس که او را بیند از وی بترسد . [ اشارت است به حدیث ” هر که از خدا ترسد . از او همه چیز بترسد و هر که از غیر خدا ترسد . خداوند او را از هر چیز بترساند ]
شرح و تفسیر بیت 1426
اندرین فکرت به حرمت دست بست / بعد یکساعت عمر از خواب جست
فرستاده روم در همین افکار بود و در کمال ادب و احترام دست به سینه نهاده بود که دقایقی بعد عمر از خواب برخاست .
مثنوی معنوی :: در سکوت.... بشنوید
جان فدایت باد ای امیرالمؤمنین عمر فاروق رضی الله عنه
ستایش خلفای راشدین در چکامه های سخنوران کهن زبان و ادب پارسی به وفور به چشم می خورد.
همه اهل سنت و جماعت بودند الحمدالله