گنجور

شمارهٔ ۴۲ - تاریخ جلوس سلطان محمد

شکرلله سرور مهر افسر گردون سریر
وارث ملک سلیمان صاحب تخت کیان
یعنی اعلیحضرت سلطانمحمد آنکه هست
کسری عهد و جم وقت و سلیمان زمان
آبروی نسل پیغمبر که از لطف خدای
بوده است و هست و خواهد بود تا باشد جهان
مصطفی را اخترش نور ضیاء انجمن
مرتضی را گوهرش چشم و چراغ دودمان
تکیه ز دبر تخت شاهیچون سلیمان و گرفت
صیت اقبالش جهان را قیروان تا قیروان
گر شکوهش بنگرد بر مسند جاه و جلال
ور ببیند کبریایش بر سریر عز و شان
نیست ممکن دیگر از خجلت برآید صبحدم
خسرو خاور به تخت زرنگار آسمان
با که سنجم از سلاطین جهان آنرا که هست
آن خدیو تاج‌بخش آن پادشاه شه نشان
در شجاعت رستم و در سلطنت افراسیاب
در سخاوت حاتم و در معدلت نوشیروان
چون برآمد این فریدون و حشمت دارا شکوه
بر سریر دولت از لطف خدای انس و جان
بهر تاریخش بآئین دعا مشتاق گفت
جاودان بادش بر او رنگ سلیمانی مکان

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شکرلله سرور مهر افسر گردون سریر
وارث ملک سلیمان صاحب تخت کیان
هوش مصنوعی: الهی، شکر که مولا و سرور ما، خورشید و افسر آسمان، بر تخت نشسته و وارث سلطنت سلیمان، صاحب تخت کیان است.
یعنی اعلیحضرت سلطانمحمد آنکه هست
کسری عهد و جم وقت و سلیمان زمان
هوش مصنوعی: سلطان محمد، همانند کسری و جم و سلیمان، شخصیتی برجسته و قابل احترام است که در زمان خود به عظمت و شگفتی معروف بوده است.
آبروی نسل پیغمبر که از لطف خدای
بوده است و هست و خواهد بود تا باشد جهان
هوش مصنوعی: آبروی نسل پیامبر که از نعمت و رحمت خداوند نشأت گرفته و همچنان ادامه دارد و تا زمانی که دنیا هست، باقی خواهد ماند.
مصطفی را اخترش نور ضیاء انجمن
مرتضی را گوهرش چشم و چراغ دودمان
هوش مصنوعی: مصطفی از نظر نورانی بودن مانند ستاره‌ای درخشنده است و مرتضی همچون گوهر با ارزش، نور و روشنی خانواده‌اش را تأمین می‌کند.
تکیه ز دبر تخت شاهیچون سلیمان و گرفت
صیت اقبالش جهان را قیروان تا قیروان
هوش مصنوعی: برادری که بر روی تخت شاهی نشسته است، مانند سلیمان، قدرت و شکوه او به اندازه‌ای است که نام و آوازه‌اش همه‌جا را فراگرفته و سلطنت و خوشبختی‌اش به دورترین نقاط دنیا رسیده است.
گر شکوهش بنگرد بر مسند جاه و جلال
ور ببیند کبریایش بر سریر عز و شان
هوش مصنوعی: اگر کسی زیبایی و عظمت او را ببیند، به خاطر مقام و جایگاه رفیع او تحت تأثیر قرار می‌گیرد و اگر بزرگی و شکوهش را مشاهده کند، به اعتبار و منزلت او احترام می‌گذارد.
نیست ممکن دیگر از خجلت برآید صبحدم
خسرو خاور به تخت زرنگار آسمان
هوش مصنوعی: دیگر ممکن نیست که خسرو شرق در صبحگاه از شرم به تخت زرین آسمان بیاید.
با که سنجم از سلاطین جهان آنرا که هست
آن خدیو تاج‌بخش آن پادشاه شه نشان
هوش مصنوعی: با چه کسی می‌توانم مقایسه کنم از میان پادشاهان دنیا، آن کسی که خداوند تاج و تخت را به او عطا کرده و مظهر قدرت است؟
در شجاعت رستم و در سلطنت افراسیاب
در سخاوت حاتم و در معدلت نوشیروان
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف ویژگی‌های برجسته چهار شخصیت مشهور تاریخ و ادب فارسی می‌پردازد. رستم به عنوان نماد شجاعت و دلیری، افراسیاب به عنوان نماینده سلطنت و قدرت، حاتم به عنوان نماد سخاوت و generosity، و نوشیروان به عنوان نماد عدل و انصاف معرفی می‌شود. در واقع، این بیت بیانگر این است که هر یک از این شخصیت‌ها ویژگی‌های خاصی دارند که آن‌ها را در دنیای خود به چهره‌های ماندگار تبدیل کرده است.
چون برآمد این فریدون و حشمت دارا شکوه
بر سریر دولت از لطف خدای انس و جان
هوش مصنوعی: زمانی که فریدون با عظمت و شکوه خود بر تخت سلطنت نشست، این مقام و منزلت را نتیجه‌ی لطف خداوند و حمایت او بر روح و جانش می‌داند.
بهر تاریخش بآئین دعا مشتاق گفت
جاودان بادش بر او رنگ سلیمانی مکان
هوش مصنوعی: به خاطر تاریخش، با احترام و دعا خواستار این هستم که او همیشه زنده و در جایگاه بلند و با عزت باشد.