اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
و تو ای دمنه در عجز رای و خبث ضمیر و غلبه حرص و ضعف تدبیر منزلتی که زبان از تقریر آن قاصر است و عقل در تصویر آن حیران. و فایده مکر و حیلت تو مخدوم را این بود که میبینی و آخر وبال و تبعت آن بتو رسد. و تو چون گل دو رویی که هر کرا همت وصلت تو باشد دستهاش بخار گردد و از وفای تو تمتعی نباید، و دو زبانی چون مار، لکن مار را بر تو مزیت است، که از هر دو زبان تو زهری میزاید.
هوش مصنوعی: تو ای دمنه، در ناتوانی در تصمیمگیری و ناپاکی درون، و همچنین در سلطه حرص و ضعف تدبیر، به جایگاهی رسیدهای که زبان از بیان آن ناتوان است و عقل در درک آن متحیر. نفع ترفندها و حقهبازیهای تو این است که میبینی، اما عاقبت بدی به سرنوشتت خواهد آمد. تو مانند گلی دو رو هستی که هر کسی به تو امید وصل داشته باشد، دست و پایش بیحاصل میشود و از وفایت نفعی نخواهد داشت. تو دو زبانی همچون مار داری، اما مار بر تو برتری دارد؛ زیرا از هر دو زبان تو زهر میریزد.
و راست گفتهاند که: آب کاریز و جوی چندان خوش است که بدریا نرسیده است، و صلاح اهل بیت آن قدر برقرار است که شریر دیو مردم بدیشان نپیوستست، و شفقت بذاذری و لطف دوستی چندان باقی است که دو روی فتان و دوزبان نمام میان ایشان مداخلتی نیافتست. و همیشه من از مجاورت تو ترسان بوده ام و سخن علما یاد میکردم که گویند «از اهل فسق و فجور احتراز باید کرد اگر چه دوستی و قرابت دارند، که مثل مواصلت فاسق چون تربیت مار است، که مارگیر اگرچه در تعهد وی بسیار رنج برد آخر خوشتر روزی دندانی بدو نماید و روی وفا و آزرم چون شب تار گرداند؛ و صبحت عاقل را ملازم باید گرفت اگرچه بعضی از اخلاق او در ظاهر نامرضی باشد، و از محاسن عقل و خرد اقتباس میباید کرد، و از مقابح آنچه ناپسندیده نماید خویشتن نگاه میداشت، و از مقاربت جاهل برحذر باید بود که سیرت او خود جز مذموم صورت نبندد، پس از مخالطت او چه فایده حاصل آید؟ و از جهالت او ضلالت افزاید. »
هوش مصنوعی: به درستی گفتهاند که آب قنات و جوی به اندازهای خوشآمد است که به دریا نرسیده و وضعیت اهل بیت به قدری برقرار است که شریر دیو به آنها نمیپیوندد. دوستی و محبت چنان پایدار است که دو روی فریبنده و دوزبان میان آنها تأثیری ندارد. من همیشه از نزدیکی تو میترسیدم و به سخنان دانشمندان فکر میکردم که میگویند «باید از اهل فسق و فجور دوری کرد حتی اگر دوستی و خویشاوندی داشته باشی، زیرا دوستی با فاسق مانند تربیت مار است؛ مارگیر اگرچه برای تربیت او بسیار زحمت بکشد، اما در نهایت ممکن است روزی دندانش را به او نشان دهد و وفا و شرم را مانند تاریکی شب پنهان کند. باید از سخن عاقل پیروی کرد حتی اگر برخی از ویژگیهای او در ظاهر قابل قبول نباشد و از خصلتهای خوب عقل و خرد بهره برد و از بدیهایی که ناپسند به نظر میرسد، دوری کرد. از معاشرت با جاهل باید پرهیز کرد چون سیرت او جز مذموم بودن نخواهد بود و از این معاشرت چه سودی عاید خواهد شد؟ و از جهل او، گمراهی بیشتر خواهد شد.»
و تو از آنهایی، که از خوی بد و طبع کژ تو هزار فرسنگ باید گریخت. و چگونه از تو اومید وفا و کرم توان داشت؟ چه برپادشاه که ترا گرامی کرد و عزیز و محترم و سرور محتشم گردانید، چنانکه در ظل دولت او دست در کمر مردان زدی و پای بر فرق آسمان نهاد، این معاملت جایز شمردی و حقوق انعام او ترا دران زاجر نیامد.
هوش مصنوعی: تو از جمله افرادی هستی که باید از خوی بد و طبع ناپسندت هزار فرسنگ دوری کرد. چگونه میتوان به تو امید وفا و مهربانی داشت؟ چه برسد به این که با پادشاهی که تو را گرامی داشت و محترم شمرد، چنین رفتاری کنی. او به تو اجازه داد که در سایه حکومتش به بلندای آسمان برسی، ولی تو این لطف و حقوق او را نادیده گرفتی و رفتار ناپسندی از خود نشان دادی.
یک قطره ز آب شرم و یک ذره وفا
در چشم و دلت خدای داناست که نیست
هوش مصنوعی: اگر در دل و چشمت حتی کمی شرم و وفا وجود دارد، خداوند عالم میداند که این میزان نیز وجود ندارد.