گنجور

شمارهٔ ۴۲ - وله ایضا

هر هنر من که زانگیز طبع
در نظر عقل شود جلوه‌گر
خصم بداندیش حسد پیشه را
ناوکی از رشک رسد بر جگر
طوطی شیرین عمل نطق من
کام جهان را چو کند پرشکر
چاشنی آن به مذاق حسود
چون رسد از زهر بود تلخ‌تر
ز آب و هوای چمن طبع من
چون شود اشجار سخن پرثمر
بی جهتی ناخن دخل غنیم
میوه خراشی کند از هر شجر
طایر عنقا لقب درک من
بیضهٔ معنی چو کشد زیر پر
خصم سیه‌رو کندش زاغ نام
روح قدس گر زند از بیضه سر
جنبش دریای خیالات من
افکند از تک چو به ساحل گوهر
مدعی آن لل شهوار را
گاه خزف خواند و گاهی حجر
ابر مطیر شکرین کلک من
بر چمن دهر چو ریزد مطر
دوست خورد نیشکر از فیض آن
زهر گیا دشمن حیوان سیر
محتشم اندر نظر عیب جو
عیب تو این است که داری هنر

اطلاعات

وزن: مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هر هنر من که زانگیز طبع
در نظر عقل شود جلوه‌گر
هوش مصنوعی: هر هنری که از صفای طبیعت من برمی‌خیزد، وقتی در چشمان عقل دیده می‌شود، خود را به نمایش می‌گذارد.
خصم بداندیش حسد پیشه را
ناوکی از رشک رسد بر جگر
هوش مصنوعی: عارضه‌ی کینه و حسد در دل کسی که بداندیش است، به زودی به او آسیب می‌زند و او را رنج می‌دهد.
طوطی شیرین عمل نطق من
کام جهان را چو کند پرشکر
هوش مصنوعی: اگر طوطی با صدای خوش و زیبا سخن بگوید، لذت و خوشی را به جهان می‌آورد و آن را شاداب می‌کند.
چاشنی آن به مذاق حسود
چون رسد از زهر بود تلخ‌تر
هوش مصنوعی: وقتی طعم چاشنی حسادت به مزه فرد حسود می‌رسد، تلخی آن از زهر نیز بیشتر است.
ز آب و هوای چمن طبع من
چون شود اشجار سخن پرثمر
هوش مصنوعی: چگونه فضای دل‌انگیز چمن بر روح و سلیقه من تأثیر می‌گذارد، درختان در این مکان چقدر میوه‌های پربار و زیبایی خواهند داشت؟
بی جهتی ناخن دخل غنیم
میوه خراشی کند از هر شجر
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که در جستجوی چیزهای بی‌هدف و بی‌جهت، گاهی ممکن است از هر جا و هر چیزی بهره‌برداری کنیم، حتی اگر آن چیزها کوچک و ناچیز باشند. در واقع، انسان ممکن است از هر منبعی چیزی به دست آورد، حتی اگر در ابتدا به نظر بی‌اهمیت بیاید.
طایر عنقا لقب درک من
بیضهٔ معنی چو کشد زیر پر
هوش مصنوعی: پرنده‌ای به نام عنقا، در تلاش است تا معنای عمیق را درک کند؛ وقتی که این معنا در دسترس او قرار گیرد، همه‌چیز را زیر بال خود می‌گیرد.
خصم سیه‌رو کندش زاغ نام
روح قدس گر زند از بیضه سر
هوش مصنوعی: خصم تیره‌چهره، زاغی را به عنوان روح قدس می‌سازد، اگر از تخم سر برآید.
جنبش دریای خیالات من
افکند از تک چو به ساحل گوهر
هوش مصنوعی: حرکت و جریان افکار من به قدری قوی است که از عمق احساسات و تخیلاتم، مانند گوهرهایی که به ساحل می‌آیند، چیزهای ارزنده‌ای را به نمایش می‌گذارد.
مدعی آن لل شهوار را
گاه خزف خواند و گاهی حجر
هوش مصنوعی: مدعی گاهی زیبایی و جذابیت را به بی‌ارزشی تشبیه می‌کند و گاهی به ارزشمند بودن آن اشاره دارد.
ابر مطیر شکرین کلک من
بر چمن دهر چو ریزد مطر
هوش مصنوعی: وقتی باران شیرین قلم من بر گلزار زمان می‌بارد، آنگاه همه جا سرسبز و زیبا می‌شود.
دوست خورد نیشکر از فیض آن
زهر گیا دشمن حیوان سیر
هوش مصنوعی: دوست از شیرینی نیشکر بهره‌مند می‌شود و دشمن به دلیل زهر گیاهی که در آن نهفته است، سیر نمی‌شود.
محتشم اندر نظر عیب جو
عیب تو این است که داری هنر
هوش مصنوعی: اگر کسی در نظر دیگری عیب‌جویی کند، عیب تو این است که مهارت و هنری داری که باعث می‌شود مورد انتقاد قرار بگیری.