گنجور

شمارهٔ ۱ - بسم الله الرحمن الرحیم

درخور حمد و ثنا بار خدایی است کریم
که ز خوان کَرَمش بهره بَرد دیو رجیم
نیک و بد را ننمود از در احسان محروم
سلطنت داد به فرعون و نبوت به کلیم
آیت بخشش او نقد روان است و خرد
چشم بیننده و گوش شنوا قلب سلیم
احد است و صمد و لم یلد و لم یولد
حاکم منتقم و عادل و علّام و حکیم
آشکار است بر او راز نهان همه کس
که سمیع است و بصیر است و خیبر است علیم
همه ی عمر اگر بنده کند معصیتش
به یکی توبه به بخشد که غفور است و رحیم
غیب‌ها داند و هرگز ندَرد پردهٔ کس
عیب‌ها بیند و پوشد همه زالطاف عمیم
نَبُرد روزی مُجرم به گناهان بزرگ
نَدَرد پرده ی عاصی به معاصی عظیم
بی عنایاتش اگر طاعت کونین تو راست
هان مشو غرّه که هست از بَدی خاتمه بیم
با عطیّاتش، گر حُرم دو عالم داری
دار امیّد بهشت أبد و دار نعیم
رحمت بی‌حد او می‌دهدم مژدهٔ خُلد
گرچه از کرده خود هست مرا بیم جحیم
مالک الملک أبد خالق اَبدان و نُفوس
که زفیض ازلی زنده کند عظم رمیم
دولت بی سر و پایی به گدایان بخشید
قسمت تاجوران کرد سریر و دیهیم
در خور نعمت او نیست سپاس ثقلین
شُکر حادث نبود در خور احسان قدیم
بارالها به شفیعان جزا احمد و آل
درگذر از گنه خلق زالطاف عمیم
بخش آزادگی از قید علایق همه را
ایمن از وسوسهٔ نفس کن و دیو رجیم
بی‌نیازش ز کسان کن که سگ تو است «محیط»
سگ خود را نپسندد، به در غیر کریم

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

درخور حمد و ثنا بار خدایی است کریم
که ز خوان کَرَمش بهره بَرد دیو رجیم
هوش مصنوعی: بار خدایی که کریم و بخشنده است، شایسته ستایش و سپاسگزاری است. او به دیو خبیث نیز از خوان نعمت خود بهره داده است.
نیک و بد را ننمود از در احسان محروم
سلطنت داد به فرعون و نبوت به کلیم
هوش مصنوعی: خوب و بد را نمی‌توان با هم مقایسه کرد؛ زیرا خداوند به فرعون سلطنت و به حضرت موسی(کلیم) نبوت بخشید.
آیت بخشش او نقد روان است و خرد
چشم بیننده و گوش شنوا قلب سلیم
هوش مصنوعی: بخشش او مانند یک حقیقت آشکار است که به وضوح درک می‌شود. افراد با عقل و آگاهی خود قادر به دیدن و شنیدن این نعمت‌های الهی هستند، به‌ویژه کسانی که دل پاک و سالمی دارند.
احد است و صمد و لم یلد و لم یولد
حاکم منتقم و عادل و علّام و حکیم
هوش مصنوعی: خدای یکتا و بی‌نیاز است که نه زاده شده و نه زاییده است. او مدیری مقتدر، عدل‌گستر، دانا و خردمند است.
آشکار است بر او راز نهان همه کس
که سمیع است و بصیر است و خیبر است علیم
هوش مصنوعی: او به خوبی از رازهای پنهان همه آگاه است، زیرا که شنوا، بینا و داناست.
همه ی عمر اگر بنده کند معصیتش
به یکی توبه به بخشد که غفور است و رحیم
هوش مصنوعی: اگر فردی تمام عمرش را به انجام گناهان بپردازد، اما در یک لحظه توبه کند، خداوند که بخشنده و مهربان است، او را می‌بخشد.
غیب‌ها داند و هرگز ندَرد پردهٔ کس
عیب‌ها بیند و پوشد همه زالطاف عمیم
هوش مصنوعی: خداوند اسرار را می‌داند و هیچ‌کس نمی‌تواند به آن پی ببرد. او عیب‌های مردم را می‌بیند ولی با لطافت و مهربانی آنها را می‌پوشاند.
نَبُرد روزی مُجرم به گناهان بزرگ
نَدَرد پرده ی عاصی به معاصی عظیم
هوش مصنوعی: هیچ روزی مجرم به گناهان بزرگ بازخواست نمی‌شود و پرده و پوششی که بر روی گناهان بزرگ وجود دارد پاره نمی‌شود.
بی عنایاتش اگر طاعت کونین تو راست
هان مشو غرّه که هست از بَدی خاتمه بیم
هوش مصنوعی: اگر بدون لطف و عنایت او، به بندگی و عبادت در دنیا مشغول باشی، حواست باشد که فریب نخور، زیرا عاقبت کار می‌تواند ناخوشایند باشد.
با عطیّاتش، گر حُرم دو عالم داری
دار امیّد بهشت أبد و دار نعیم
هوش مصنوعی: اگر به نعمت‌های او برخورداری، امیدوار به بهشت ابدی و زندگی خوشی هم خواهی داشت.
رحمت بی‌حد او می‌دهدم مژدهٔ خُلد
گرچه از کرده خود هست مرا بیم جحیم
هوش مصنوعی: رحمت بی‌نهایت او به من نوید بهشت را می‌دهد، هرچند از اعمال خودم نگران عذاب جهنم هستم.
مالک الملک أبد خالق اَبدان و نُفوس
که زفیض ازلی زنده کند عظم رمیم
هوش مصنوعی: خالق بزرگ که صاحب همه چیز است، جان و جسم‌ها را می‌آفریند و با نعمت جاودانه‌اش، موجودات بی‌جان را به حیات می‌آورد.
دولت بی سر و پایی به گدایان بخشید
قسمت تاجوران کرد سریر و دیهیم
هوش مصنوعی: برای گدایان، خوشبختی و رفاه به راحتی فراهم شد، در حالی که قدرتمندان و ثروتمندان همچنان بر تخت و تاج خود باقی ماندند.
در خور نعمت او نیست سپاس ثقلین
شُکر حادث نبود در خور احسان قدیم
هوش مصنوعی: در برابر نعمت‌های او، سپاسگزاری انسان و جن به اندازه کافی نیست؛ چرا که شکرگزاری به خاطر نعمت‌های جدید نمی‌تواند با احسان‌های قدیمی‌اش مقایسه شود.
بارالها به شفیعان جزا احمد و آل
درگذر از گنه خلق زالطاف عمیم
هوش مصنوعی: خداوندا، با رحمت و شفقت پیامبر و خانواده‌اش، از گناهان بندگانت بگذر و بر آنان رحمت کن.
بخش آزادگی از قید علایق همه را
ایمن از وسوسهٔ نفس کن و دیو رجیم
هوش مصنوعی: آزادگی و رهایی از وابستگی‌ها، همگان را از تمایلات ناپسند و وسوسه‌های درونی مصون می‌سازد.
بی‌نیازش ز کسان کن که سگ تو است «محیط»
سگ خود را نپسندد، به در غیر کریم
هوش مصنوعی: برای اینکه به استقلال فکری و بی‌نیازی از دیگران برسیم، باید به کسانی که به ما وابسته‌اند و در واقع برای ما ارزشی ندارند، بی‌توجهی کنیم. مثل این است که سگی که به خودش وابسته است، نمی‌تواند از دیگر سگ‌ها خوشش بیاید و با آنها دوست شود. در نهایت، هر کس باید به دنبال کسانی باشد که ارزش و کرامت بیشتری دارند و از رفاقت با آنها بهره‌مند شود.

حاشیه ها

1401/01/19 12:04
محمد یوردخانی

فوق العاده زیبا

و خوش قافیه

1401/04/23 18:06
امین

درود بر همگی
بسیار زیبا بود
فقط به نظرم در بیت 11 قافیه باید جحیم باشد که به معنای دوزخ است و شاعر خود را ترسان از جهنم میخواند.
وَالَّذِینَ کَفَرُوا وَکَذَّبُوا بِآیَاتِنَا أُولَٰئِکَ أَصْحَابُ الْجَحِیمِ ( سوره مبارکه مائده آیه 10 )
در پناه حق