شمارهٔ ۷۴
شیخ ما را سؤال کرد درویشی کی یا شیخ این چه سوزست کی درین دلهاست؟ شیخ گفت این را آتش نیاز گویند و خدای تعالی دو آتش آفریده است یکی آتش زنده و یکی آتش مرده. آتش زنده آتش نیاز است کی در سینهای بندگان نهاده است تا نفس ایشان سوخته گردد، و آن آتشی است نورانی، چون نفس سوخته گشت آنگه آن آتش نیاز شوق گردد و آن آتش شوق هرگز بنرسد نه درین جهان و نه درآن جهان. و این آتش است که رسول گفت صلی اللّه علیه اذا اَرادَاللّه بعبدٍ خیر اَقَذَفَ فی قلبه نوراقیل یا رسول اللّه ما علامة ذلک النور؟ قال التجافی عن دارالغرور و الانابة الی دارالخلود و الاستعداد للموت قبل نزول الموت. آن سایل گفت یا شیخ چون آن دیدار پاک عطا کند آن آتش شوق آرام گیرد؟ شیخ گفت: از دیدن ماه بهره برنتوان داشت! آن دیدار تشنگی زیادت کند نه سیری آرد چنانک امروز غیبست فردا که بخواهند دید غیب خواهد بود. گردش بر صفت او روا نیست هر کسی کی بیند او را بر حدّ ایمان خود بیند آن نور ایمان بود کی از دلها بچشمها آید تا بدان نور ایمان بر حدّ خود جلال و جمال خود بیند بآن آتش مرده میبسوزندش چه درین جهان و چه دران جهان پس این بیت بگفت:
اطلاعات
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
حاشیه ها
1- آتش زنده آتش نیاز است کی در سینه های بندگان نهاده است تا نفس ایشان سوخته گردد، و آن آتشی است نورانی، چون نفس سوخته گشت آنگه آن آتش نیاز شوق گردد و آن آتش شوق هرگز بنرسد نه درین جهان و نه درآن جهان.
***
[علامه سید محمدحسین طباطبایی]
کشیدند در کوی دلدادگان – میان دل و کام دیوارها
[یزدانپناه عسکری]
اقتدار تبدیل رنج به نیاز
منعطف شدن آگاهی از نطق و منطق به سبب
مشکلی که باعث تقویت آگاهی و هوشیاری از بافت دنیای روزمره و سطوح آتش نیاز میشود.
جهان خلقت در روند آگاهی «نفس مطمئنه» و «نفس لوامه» انسان را در بوته آزمایش قرار داده است.
دلدادهای که بخت یار او باشد با سجده شکر و شکر قلبی
دست مییازد به نقطه استناد و سنگ محک، شناسای محدودیت و دیوار حائل
سطوح آتش نیاز :
نیاز تلاش سالک برای صیقل پیوند با حقتعالی
ابوسعید ابوالخیر این بیت را با یک جمله جمع کرده :
این دولت از آن جمله نیست که او را به سوزن بتوان دوخت یا به رشته توان بست یا به میزان برتوان سخت
چون نبود نبود. نیاز باید نیاز و البته نیاز بر مرحلههاست.