اطلاعات
وزن: مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
شیخ گفت هر دل کی درو دوستی دنیا بودآن دل پراکنده بود.
هوش مصنوعی: شیخ فرمود: هر دلی که در آن عشق و دوستی به دنیاست، آن دل آشفته و بیقرار است.
حسن بصری عزیز تابعین بوده است روزی یکی وی را پرسید کی: کیف انت و کیف حالک؟ حسن گفت یا اخی سی سالست تا ما در نفس خویش را دربستهایم و منتظر فرمان نشسته.
هوش مصنوعی: حسن بصری، یکی از تابعین، روزی مورد سؤال قرار گرفت که حالش چگونه است. او پاسخ داد: برادر، سی سال است که در درون خود را کنترل کرده و منتظر فرمان الهی نشستهام.
آنگه شیخ گفت پراکندگی دل از دوستی دنیا بود و تادوستی دنیایی بود هرگز دل جمع نگردد که رسول گفت صلی اللّه علیه و سلم: حب الدنیا رأس کل خطیئة.سر لشکر همۀ خطاها در خانۀ دل نشسته، آنگه چیزی دیگر را راه دهد تا به خانۀ دل درآید؟ شیخ گفت بوالقسم بشر یاسین بسیار گفتی این بیت:
هوش مصنوعی: شیخ بیان کرد که پراکندگی دل ناشی از علاقه به دنیا است و هر که به دنیاست، دلاش هرگز نمیتواند متمرکز باشد. چرا که پیامبر اکرم (ص) فرمود: عشق به دنیا اساس تمام خطاهاست. سرمنشأ همه اشتباهات در دل آدمی جای دارد و آیا میتوان چیزی غیر از این را به دل راه داد؟ سپس شیخ به بوالقسم بشر یاسین اشاره کرد و گفت که او در این زمینه بسیار سخن گفته است.
مهمان تو خواهم آمدن جانانا
متواریک وز حاسدان پنهانا
هوش مصنوعی: من به زودی به خانهات خواهم آمد، ای عزیزم، به آرامی و به دور از چشم حسودان.
خالی کن خانه وز پسِ مهمانآ
باما کس را بخانه در منشانا
هوش مصنوعی: خانه را از مهمانها خالی کن و کسی را به خانهام راه نده.
آنگه شیخ گفت تمام سخنی است آنکه رسول صلی اللّه علیه گفت طوبی لعبد جعل اللّه همومه هماً واحداً ومن تشعبت به الهموم لایبالی اللّه فی ای واد اهلکه.
هوش مصنوعی: سپس شیخ گفت، تمام سخن این است که پیامبر صلیالله علیه و آله فرمود: خوشا به حال بندهای که خداوند همّ و غم او را به یک موضوع معطوف کند، و کسی که هموم و نگرانیهایش پراکنده باشد، خداوند به هیچ یک از راههایی که او را هلاک کند، اهمیت نمیدهد.
آنگه گفت: کل ما شغلک عن اللّه فهو مشؤوم علیک هرچ دنیای تست آفت و پراکندگی تست و در هرچ پراکندگی تست و اَماندگی تست ازین معنی در دنیا و آخرت.
هوش مصنوعی: سپس گفت: هر چیزی که به خداوند مربوط میشود، برای تو بد است. هر چه که در این دنیا داری، آفت و پراکندگی است و در هر چه که پراکندگی وجود دارد، از این معنا در دنیا و آخرت نجاتی نخواهی داشت.
آنگه شیخ گفت پیر بوالقسم بشر یاسین از بزرگان میهنه بود، بسیار گفتی این بیت را:
هوش مصنوعی: سپس شیخ گفت که پیر بوالقسم، انسانی بزرگ و برجسته از دیار ما بوده است. او بارها این بیت را بیان کرده است:
کی گشت زنده بدوهرکه گشت مرده بدو
ازو حیات نیابی کی از جزو نَبُری
هوش مصنوعی: هر کسی که به سوی او رفت و از دنیا رفت، دیگر زنده نمیشود. از او حیات و زندگی نخواهی یافت، مگر اینکه از جزئیات و وابستگیها آزاد شوی.
مقام صفوت خواهی و پایت آلوده
خسیس همت ترسم کی اندرو نخوری
هوش مصنوعی: اگر میخواهی به جایگاهی والا و خالص دست یابی، باید از آلودگی و پستی دوری کنی، در غیر این صورت ممکن است به مقصد نرسی.