گنجور

النوبة الاولى

قوله تعالی: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ بنام خداوند فراخ بخشایش مهربان.

وَ لَیالٍ عَشْرٍ (۱) و بده شبانه روز.

وَ الْفَجْرِ ببامداد روز.

وَ الشَّفْعِ وَ الْوَتْرِ (۲) و بجفت و بطاق.

وَ اللَّیْلِ إِذا یَسْرِ (۳) و بشب که در آید.

هَلْ فِی ذلِکَ قَسَمٌ بسنده است این بسوگند لِذِی حِجْرٍ (۴) خردمند زیرک را.

أَ لَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ نبینی و ندانی که چون کرد خداوند تو بِعادٍ (۵)

إِرَمَ ذاتِ الْعِمادِ (۶) به عاد ارم با آن بالایهای بزرگ.

الَّتِی لَمْ یُخْلَقْ مِثْلُها فِی الْبِلادِ (۷) که هرگز چون ایشان نیافریدند در جهان.

وَ ثَمُودَ الَّذِینَ جابُوا الصَّخْرَ بِالْوادِ (۸) و ثمود که سنگ می‌بریدند در وادی خویش.

وَ فِرْعَوْنَ ذِی الْأَوْتادِ (۹) و فرعون آن کشنده بمیخ بند.

الَّذِینَ طَغَوْا فِی الْبِلادِ (۱۰) ایشان که از حدّ بیرون شدند در جهان.

فَأَکْثَرُوا فِیهَا الْفَسادَ (۱۱) و فراوان کردند در آن گزاف و تباه‌کاری.

فَصَبَّ عَلَیْهِمْ رَبُّکَ سَوْطَ عَذابٍ (۱۲) تا فرو هشت اللَّه بر ایشان تازیانه عذاب.

إِنَّ رَبَّکَ لَبِالْمِرْصادِ (۱۳) خداوند تو بر گذرگاه است.

فَأَمَّا الْإِنْسانُ إِذا مَا ابْتَلاهُ رَبُّهُ امّا مردم آن گه که اللَّه او را بیازماید.

فَأَکْرَمَهُ و او را به بی‌نیازی گرامی کند وَ نَعَّمَهُ (۱۴) به بی‌بیمی و تندرستی نازپرورد کند فَیَقُولُ رَبِّی أَکْرَمَنِ (۱۵) گوید: اللَّه مرا بناز میدارد.

وَ أَمَّا إِذا مَا ابْتَلاهُ و امّا چون اللَّه او را بیازماید فَقَدَرَ عَلَیْهِ رِزْقَهُ (۱۶) و روزی او بر او تنگ کند فَیَقُولُ رَبِّی أَهانَنِ (۱۷) می‌گوید: خداوند من مرا خوار کرد.

«کَلَّا» نه چنانست که او میگوید، نه آن از نازست و نه این از خواری! بَلْ لا تُکْرِمُونَ الْیَتِیمَ (۱۸) بلکه پدر مردگان را بناز نمی‌نوازند.

وَ لا تَحَاضُّونَ عَلی‌ طَعامِ الْمِسْکِینِ (۱۹) و بر طعام دادن درویشان یکدیگر را نمی‌انگیزانند.

وَ تَأْکُلُونَ التُّراثَ و مرده باز مانده میخورند أَکْلًا لَمًّا (۲۰) خوردنی بنهیب.

وَ تُحِبُّونَ الْمالَ و دوست میدارند مال را حُبًّا جَمًّا (۲۱) دوستی سخت فراوان.

«کَلَّا» آری چنین است إِذا دُکَّتِ الْأَرْضُ دَکًّا دَکًّا (۲۲) چون این زمین پاره پاره بشکنند و بکوبند کوفتنی سخت.

وَ جاءَ رَبُّکَ و آید خدای تو وَ الْمَلَکُ صَفًّا صَفًّا (۲۳) و فرشتگان قطار قطار.

وَ جِی‌ءَ یَوْمَئِذٍ بِجَهَنَّمَ و آورند آن روز دوزخ را یَوْمَئِذٍ یَتَذَکَّرُ الْإِنْسانُ آن روز پند پذیرد مردم وَ أَنَّی لَهُ الذِّکْری‌ (۲۳) و کجا جای پند پذیرفتن است او را.

یَقُولُ یا لَیْتَنِی قَدَّمْتُ لِحَیاتِی می‌گوید کاشک من کردار نیکو پیش فرا فرستادید این روز زنده گشتن خود را.

فَیَوْمَئِذٍ لا یُعَذِّبُ عَذابَهُ أَحَدٌ (۲۵) آن روز چون عذاب او کس را عذاب نکنند.

وَ لا یُوثِقُ وَثاقَهُ أَحَدٌ (۲۶) و چون بند او کس را نبندند.

یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ (۲۷) ای تن آرمیده، ای کس آرمیده،.

ارْجِعِی إِلی‌ رَبِّکِ بازگرد با خداوند خویش راضِیَةً مَرْضِیَّةً (۲۸) پاداش و کردار خود پسندیده و خداوند تو از تو از کردار پسندیده.

فَادْخُلِی فِی عِبادِی (۲۹) درآی در میان رهیگان من‌

وَ ادْخُلِی جَنَّتِی (۳۰) در آی در بهشت من.

اطلاعات

منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

قوله تعالی: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ بنام خداوند فراخ بخشایش مهربان.
هوش مصنوعی: به نام خداوند بخشنده و مهربان.
وَ لَیالٍ عَشْرٍ (۱) و بده شبانه روز.
هوش مصنوعی: و همچنین شب‌های ده‌گانه.
وَ الْفَجْرِ ببامداد روز.
هوش مصنوعی: و صبح زود به روشنی می‌رسد.
وَ الشَّفْعِ وَ الْوَتْرِ (۲) و بجفت و بطاق.
هوش مصنوعی: و جفت و فرد.
وَ اللَّیْلِ إِذا یَسْرِ (۳) و بشب که در آید.
هوش مصنوعی: و به راستی شب هنگامی که فرا رسد.
هَلْ فِی ذلِکَ قَسَمٌ بسنده است این بسوگند لِذِی حِجْرٍ (۴) خردمند زیرک را.
هوش مصنوعی: آیا این سوگند برای کسی که عقل و فهم کافی دارد، کافی است؟
أَ لَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ نبینی و ندانی که چون کرد خداوند تو بِعادٍ (۵)
هوش مصنوعی: آیا نمی‌بینی و نمی‌دانی که خداوند با قوم عاد چه کرد؟
إِرَمَ ذاتِ الْعِمادِ (۶) به عاد ارم با آن بالایهای بزرگ.
هوش مصنوعی: ایرَم، شهری با ستون‌های بلند و عظیم.
الَّتِی لَمْ یُخْلَقْ مِثْلُها فِی الْبِلادِ (۷) که هرگز چون ایشان نیافریدند در جهان.
هوش مصنوعی: که هیچ‌کس در دنیا مانند آن‌ها را نیافریده است.
وَ ثَمُودَ الَّذِینَ جابُوا الصَّخْرَ بِالْوادِ (۸) و ثمود که سنگ می‌بریدند در وادی خویش.
هوش مصنوعی: و سپس قوم ثمود که در دره خود سنگ می‌بریدند.
وَ فِرْعَوْنَ ذِی الْأَوْتادِ (۹) و فرعون آن کشنده بمیخ بند.
هوش مصنوعی: و فرعون، آن کسی که به میخ‌ها معروف است.
الَّذِینَ طَغَوْا فِی الْبِلادِ (۱۰) ایشان که از حدّ بیرون شدند در جهان.
هوش مصنوعی: افرادی که در سرزمین‌ها از حد و مرز خود فراتر رفتند.
فَأَکْثَرُوا فِیهَا الْفَسادَ (۱۱) و فراوان کردند در آن گزاف و تباه‌کاری.
هوش مصنوعی: بنابراین، در آنجا فساد و تباه‌کاری را به فراوانی گسترش دادند.
فَصَبَّ عَلَیْهِمْ رَبُّکَ سَوْطَ عَذابٍ (۱۲) تا فرو هشت اللَّه بر ایشان تازیانه عذاب.
هوش مصنوعی: پس پروردگارت بر آن‌ها عذاب سختی نازل کرد.
إِنَّ رَبَّکَ لَبِالْمِرْصادِ (۱۳) خداوند تو بر گذرگاه است.
هوش مصنوعی: پروردگارت بر سر راه است.
فَأَمَّا الْإِنْسانُ إِذا مَا ابْتَلاهُ رَبُّهُ امّا مردم آن گه که اللَّه او را بیازماید.
هوش مصنوعی: پس انسان هنگامی که خداوند او را آزمایش کند...
فَأَکْرَمَهُ و او را به بی‌نیازی گرامی کند وَ نَعَّمَهُ (۱۴) به بی‌بیمی و تندرستی نازپرورد کند فَیَقُولُ رَبِّی أَکْرَمَنِ (۱۵) گوید: اللَّه مرا بناز میدارد.
هوش مصنوعی: او را با بی‌نیازی مورد احترام قرار می‌دهد و با سلامتی و آسایش او را از هر گونه بیم و نگرانی دور می‌سازد. در نتیجه او می‌گوید: پروردگارا، مرا مورد احترام قرار دادی.
وَ أَمَّا إِذا مَا ابْتَلاهُ و امّا چون اللَّه او را بیازماید فَقَدَرَ عَلَیْهِ رِزْقَهُ (۱۶) و روزی او بر او تنگ کند فَیَقُولُ رَبِّی أَهانَنِ (۱۷) می‌گوید: خداوند من مرا خوار کرد.
هوش مصنوعی: وقتی که خداوند او را آزمایش کند و روزی‌اش را بر او تنگ کند، او می‌گوید: «پروردگارم مرا خوار کرد.»
«کَلَّا» نه چنانست که او میگوید، نه آن از نازست و نه این از خواری! بَلْ لا تُکْرِمُونَ الْیَتِیمَ (۱۸) بلکه پدر مردگان را بناز نمی‌نوازند.
هوش مصنوعی: هرگز به آن صورت که او بیان می‌کند، نیست. نه به خاطر بزرگی و نه به خاطر خوار بودن! بلکه شما یتیمان را احترام نمی‌گذارید و به پدران مرده نیز دلبستگی نشان نمی‌دهید.
وَ لا تَحَاضُّونَ عَلی‌ طَعامِ الْمِسْکِینِ (۱۹) و بر طعام دادن درویشان یکدیگر را نمی‌انگیزانند.
هوش مصنوعی: آن‌ها یکدیگر را به غذا دادن به فقرا تشویق نمی‌کنند.
وَ تَأْکُلُونَ التُّراثَ و مرده باز مانده میخورند أَکْلًا لَمًّا (۲۰) خوردنی بنهیب.
هوش مصنوعی: شما مالکیت دیگران را از آن خود می‌کنید و از اموال مردگان به طور انبوه و بی‌پروا استفاده می‌کنید.
وَ تُحِبُّونَ الْمالَ و دوست میدارند مال را حُبًّا جَمًّا (۲۱) دوستی سخت فراوان.
هوش مصنوعی: شما به شدت عاشق مال و ثروت هستید و این عشق در شما به حد زیادی دیده می‌شود.
«کَلَّا» آری چنین است إِذا دُکَّتِ الْأَرْضُ دَکًّا دَکًّا (۲۲) چون این زمین پاره پاره بشکنند و بکوبند کوفتنی سخت.
هوش مصنوعی: آری، این گونه است که وقتی زمین به شدت کوبیده و خرد شود.
وَ جاءَ رَبُّکَ و آید خدای تو وَ الْمَلَکُ صَفًّا صَفًّا (۲۳) و فرشتگان قطار قطار.
هوش مصنوعی: و پروردگارت به همراه فرشتگان به صفوف مرتب می‌آید.
وَ جِی‌ءَ یَوْمَئِذٍ بِجَهَنَّمَ و آورند آن روز دوزخ را یَوْمَئِذٍ یَتَذَکَّرُ الْإِنْسانُ آن روز پند پذیرد مردم وَ أَنَّی لَهُ الذِّکْری‌ (۲۳) و کجا جای پند پذیرفتن است او را.
هوش مصنوعی: در آن روز دوزخ را می‌آورند و انسان به یاد می‌آورد که آن روز دیگر فرصتی برای پند گرفتن نخواهد داشت و نمی‌تواند به یاد آورد که چگونه باید پند بگیرد.
یَقُولُ یا لَیْتَنِی قَدَّمْتُ لِحَیاتِی می‌گوید کاشک من کردار نیکو پیش فرا فرستادید این روز زنده گشتن خود را.
هوش مصنوعی: او می‌گوید کاش که من اعمال نیکو را برای زندگی‌ام از پیش فرستاده بودم تا در این روز دوباره زنده می‌شدم.
فَیَوْمَئِذٍ لا یُعَذِّبُ عَذابَهُ أَحَدٌ (۲۵) آن روز چون عذاب او کس را عذاب نکنند.
هوش مصنوعی: آن روز هیچ‌کسی نمی‌تواند مانند عذاب او عذاب کند.
وَ لا یُوثِقُ وَثاقَهُ أَحَدٌ (۲۶) و چون بند او کس را نبندند.
هوش مصنوعی: هیچ‌کس نمی‌تواند او را به بند بکشد.
یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ (۲۷) ای تن آرمیده، ای کس آرمیده،.
هوش مصنوعی: ای نفس آرام و مطمئن، ای روح آسوده و راحت.
ارْجِعِی إِلی‌ رَبِّکِ بازگرد با خداوند خویش راضِیَةً مَرْضِیَّةً (۲۸) پاداش و کردار خود پسندیده و خداوند تو از تو از کردار پسندیده.
هوش مصنوعی: به خدای خود بازگرد، در حالی که خشنود و مورد رضایت او هستی. پاداش و اعمال نیک تو مورد تأیید خداوند است.
فَادْخُلِی فِی عِبادِی (۲۹) درآی در میان رهیگان من‌
هوش مصنوعی: به جمع بندگان من بپیوند.
وَ ادْخُلِی جَنَّتِی (۳۰) در آی در بهشت من.
هوش مصنوعی: وارد بهشت من شو.

حاشیه ها

1402/02/13 02:05
یزدانپناه عسکری

22- وَ تُحِبُّونَ الْمالَ و دوست میدارند مال را حُبًّا جَمًّا دوستی سخت فراوان.

***

[یزدانپناه عسکری]

الفجر : 20 - وَ تُحِبُّونَ الْمالَ حُبًّا جَمًّا

خروج از عمق حدود ادراک انسان و ثبات و ایستا و افراط در حواشی. (یا حَسْرَتی‏ عَلی‏ ما فَرَّطْتُ فِی جَنْبِ اللَّهِ- 56/ زمر) [(المال، مَیْل از حالت اعتدال و وسط بیکی از دو طرف) ؛ (حَبَّة القلب‏ ؛ تعلق و دوست داشتن و ثبات قلب و ادراک) ؛ (جما، جمم : ایستا و راکد)

*

[علی اکبر قرشی بناب]

الفجر : 20 - وَ تُحِبُّونَ الْمالَ حُبًّا جَمًّا

مال را به طور افراط دوست می‏ دارید.(قرشی بنابی، علی‏ اکبر، تفسیر احسن الحدیث، 12جلد، بنیاد بعثت، مرکز چاپ و نشر - ایران - تهران، چاپ: 2، 1375 ه.ش. ج12ص 218)

1402/07/01 09:10
یزدانپناه عسکری

4- وَ الشَّفْعِ وَ الْوَتْرِ - و بجفت و بطاق.

***

[یزدانپناه عسکری]
وَ الشَّفْعِ وَ الْوَتْر - الفجر : 3
چگونگی حیات انسان تنظیم و برانگیخته می شود بر پایه تابش و پرتو آگاهی (شفع) و قطع می شود به اقطاع و اغوا (وَتْر)


____
قالَ فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعین‏ - ص : 82